Varlık İçinde Yokluk Ülkesi: Fildişi Sahili

MÜRSEL ÇETİN - Atlas Okyanusu kıyısında, eşsiz sahiliyle dünyanın en zengin ülkeleri arasında yer alması gereken Batı Afrika'daki Fildişi Sahili'nde halk, olumsuzluklar karşısında verdiği hayat mücadelesiyle adeta "varlık içinde yokluk" yaşıyor.

AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, Afrika'nın batısındaki Fildişi Sahili, 15'inci yüzyıldan itibaren Avrupalı gemici ve tüccarların uğrak yeri oldu.

En büyük kenti Abidjan olan ve 1893'te Fransa'nın sömürge yönetimine giren ülke, bağımsızlığına 1960'ta kavuştu.

Ülkeye bağımsızlığını kazandıran ve ilk cumhurbaşkanı olan Felix Houphouet Boigny, 1983'te doğum yeri Yamoussoukro'yu başkent ilan etti.

Boigny döneminde ekonomik gelişme sağlayan, Batı Afrika'nın ekonomik merkezi ve itici gücü haline gelen ülke, onun 1993'te vefatının ardından karmaşalarla dolu bir döneme girdi. Fildişi Sahili'nde ordu, 1999'da yönetime el koydu ancak karışıklıklar daha da arttı.

Zengin doğal kaynakları ve yabancı yatırımlarıyla bir zamanlar Batı Afrika'nın örnek ülkesi kabul edilen Fildişi Sahili'nde bu darbeden sonra süregelen siyasi istikrarsızlık ve şiddet olayları, pek çok iş yerinin kapanması, yabancı yatırımların durması ve iş adamlarının ülkeyi terk etmesine yol açtı.

Cumhuriyetle yönetilen ve gelir dağılımında dengesizliğin hakim olduğu ülkede, halkın yüzde 20'sinin çok zengin, kalanını ise çok fakir olduğu dikkati çekiyor.

Fildişi Sahili'nde, 2010'da eski Devlet Başkanı Laurent Gbagbo'nun seçimi kaybetmesinin ardından bu göreve Alassane Ouattara geçti. Ülke insanı, 2011'de yaşanan iç savaşın ardından yaralarını sarmaya çalışıyor.

Resmi dili Fransızca'nın yanı sıra yaklaşık 60 farklı yerel dilin konuşulduğu ülkenin nüfusu 21,1 milyon. Vatandaşlarının çoğu ülkenin güney kıyı bölgesinde yoğunlaşan Fildişi Sahili, genç nüfusa sahip. Halkın yüzde 40'ının 15 yaş altında olduğu ülke nüfusunun yüzde 38,6'sını Müslümanlar, yüzde 32,8'ini Hristiyanlar, yüzde 11,9'unu yerel dinlere mensup kişiler oluşturuyor.

Dünyanın en büyük kakao üreticisi

Yüz ölçümü 322 bin 463 kilometrekare olan, Atlas Okyanusu kıyısında 515 kilometre sahil şeridi bulunan ülke, yıllık ortalama 1,5 milyon ton ile dünyanın en büyük kakao çekirdeği üreticisi konumunda bulunuyor.

Tatlı patates ve kajuda dünyanın üçüncü büyük üreticisi sayılan ülke, kola cevizinde ikinci, Brezilya cevizinde ise üçüncü olarak varlığını sürdürüyor.

Dünyadaki en iyi 15 kahve üreticisi arasında yer alan Fildişi Sahili, palmiye yağında da 7'ncilikte yer alıyor.

Fildişi Sahili, günlük yaklaşık 40 bin varil petrol üretimiyle 58'inci, doğalgaz üretiminde 66'ncı sıralarda bulunuyor.

Elmas rezervleri mevcut olan ve Birleşmiş Milletler ambargosu nedeniyle ihraç edilemediği bildirilen ülkede, altın üretimi yılda 1,5 tona ulaşıyor.

Tarıma dayalı ekonomiye sahip Fildişi Sahili'nde iş gücünün büyük çoğunluğu ise bu sektörde çalışıyor. Tarım ürünlerinin ihracatından sağlanan döviz miktarı, ülkenin gelirlerinin yüzde 70'ini oluşturuyor.

Ülkenin gelir kaynakları arasındaki balıkçılığın da büyük bir önemi var. Avlanan balıkların yüzde 50'si iç piyasada tüketilirken yüzde 50'si ihraç ediliyor.

İşsizliğin yüksek olduğu, halkın büyük kesiminin geçimini tarımla sağladığı ülkede, zengin sınıf ise etrafı yüksek duvarlarla çevrili villalarda yaşıyor.

Fransa'nın etkisi halen sürüyor

Bir dönem sömürgesi altında kaldığı Fransa'nın etkisinin halen görüldüğü Fildişi Sahili'nde, yaşam alanları başta olmak üzere her yerde Fransızca isimler yer alıyor. Toplumda ise gencinden yaşlısına herkes Fransızca biliyor ve konuşuyor. Fransızlar, dilde ve kültürde olduğu kadar her yerde ağırlığını hissettiriyor.

Ülkeye ismini veren filler, son zamanlarda iyice azalarak sadece iç kesimlerde az sayıda kaldı. Kent girişleri ve bazı meydanlarda fil heykellerini görmek mümkün.

Halk, genelde mahallelerdeki tek göz odalardan oluşan, mutfak, banyo ve tuvaleti bulunmayan barakalarda yaşam mücadelesi veriyor. Kanalizasyon sisteminin bulunmadığı bu bölgelerde atık sular, yolların kenarındaki ya da ortasındaki kanallardan akıyor. Bu da sıcaklığın ve nemin aşırı yüksek olduğu kentte, kokunun yanı sıra salgın hastalıklara neden oluyor.

Okullar haftanın üç günü tatil

Genç nüfusuna rağmen ülkede okul sayısının azlığı dikkati çekiyor. Çarşamba, perşembe ve cuma günleri okullar tatil ediliyor. Dini eğitim ise derme çatma barakalarda sürdürülüyor.

Yetersiz ve dengesiz beslenmenin bariz olarak görüldüğü ülkede, mutlulukları gözlerinden okunan çocuklar, barakaların arasında, yanından kanalizasyon akan alanlarda top oynuyor.

Türkiye, vize uygulayan Fildişi Sahili'ne, 2009'da Abidjan'da büyükelçilik açtı ve Türk Hava Yolları iki yıl önce bu kente sefer başlattı. Haftada 4 gün gerçekleştirilen seferler, Gana aktarmalı yapılıyor.

Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı ve Türkiye'den sivil toplum kuruluşları, belli dönemlerde ülkeye yardımlarda bulunuyor. - Eskişehir