Sakarya Bugüne Kadar 11 Bakan Çıkardı

TBMM tarafından 22 Haziran 1954'te çıkarılan kanunla il olan Sakarya, bugüne kadar bir başbakan yardımcısı, 11 bakan, bazıları birden fazla dönemde görev yapan 54 milletvekili, 6 senatör, askeri darbeler sonrası oluşturulan kurucu meclis ve danışma meclisine birer üye çıkardı. Adalet Partisi 20 millevekili ile Sakarya'dan en çok milletvekili çıkaran parti oldu. 54 milletvekilinden sadece 33'ü Sakarya kökenli, diğer milletvekilleri daha sonra Sakarya'ya gelmiş.

Araştırmacı-yazar Fahri Tuna'nın Değişim Yayınları'ndan çıkan "Adapazarı Yazıları" adlı kitabında yer alan bilgiye göre, 1954'e kadar Kocaeli'ne bağlı olan Sakarya'nın ilk siyasetçisi olarak dikkat çeken İsmail Rüştü Aksal, bakanlık ve müfettişlik görevlerinden emekli olarak 1946'da yapılan seçimlerden CHP'den Kocaeli Milletvekili olarak meclise girdi. Aksal, 1949-50 yıllarında Şemsettin Günaltay Hükümeti'nde maliye bakanlığı görevini yürüttü. 1950 ve 1954 seçimlerinde Demokrat Parti'den Kocaeli Milletvekili olarak meclise giren Sakaryalı Ekrem Alican, 1955 yılında DP'den ayrılarak Hurriyet Partisi'ni kurdu. Alican, Cemal Gürsel başkanlığındaki ilk ihtilal hükümetinde Maliye Bakanlığı'na getirildi. Alican, ardından 11 Şubat 1961 tarihinde Yeni Türkiye Partisi'ni kurarak, 1961 ve 1965 seçimlerinde Sakarya Milletvekili olarak parlementoya girdi. Alican, 1962-63 yıllarında 2. İsmet İnönü Hükümeti'nde başbakan yardımcısı ve Maliye Bakanlığı görevini yürüttü. 1961-80 yılları arasında Sakarya Milletvekili olarak mecliset bulunan Dr. Nuri Bayar, 1973 yılında Naim Talu Hükümeti'nde Ticaret ve Sanayi Bakanı, 1980'de Süleyman Demirel azınlık hükümetinde Ticaret ve Sanayi Bakanı olarak görev yaptı. 1965-77 yıllarından CHP'den Sakarya milletvekili olan Hayrettin Uysal, 1997 yılında 2. Ecevit Hükümeti'nde Sosyal Güvenlik Bakanlığı yaptı. 1991'de DYP'den Sakarya milletvekili olan Mehmet Gölhan ise Tansu Çiller Hükümeti'nde Devlet ve Milli Savunma Bakanı olarak görevlendirildi. 1975-80 yıllarında CHP Sakarya Senatörü olan Karapürçek doğumlu Hasan Fehmi Güneş, 3. Ecevit Hükümeti döneminde İçişleri Bakanı olarak görev yaptı. Milli Görüş'ün önemli isimlerinden Cevat Ayhan ise 1991-1995 ve1999 yıllarından Refah ve Fazilet Partilerinden Sakarya milletvekili seçildi. Ayhan, 1996-1997 Erbakan Hükümeti'nde Bayındırlık ve İskan Bakanı oldu. 1973 yılında Milli Selamet Partisi'nden Sakarya milletvekili seçilen Trabzon doğumlu İsmail Müftüoğlu, 1975'te 1. Milliyetçi Cephe Hükümeti'nde Adalet Bakanlığı görevine getirildi. Emniyet Müdürlüğü'nde yaptığı başarılı çalışmalarla dikkat çeken Sapancalı Saadettin Tantan, 1999 yılında ANAP'tan İstanbul milletvekili olarak meclise girdi ve DSP-MHP-ANAP hükümetinde İçişleri Bakanlığı görevini yürüttü. DYP Sakarya İl Başkanlığı'ndan sonra 1991-1995-1999 seçimlerinden DYP'den Sakarya Milletvekili seçilen Nevzat Ercan, 1. Çiller Hükümeti'nde Orman Bakanı, Erbakan Hükümeti'nde Diyanetten Sorumlu Devlet Bakanı olarak görev yaptı. 1987-2002 yıllarında ANAP'tan Sakarya milletvekili olarak mecliste görev yapan Konya doğumlu Ersin Taranoğlu, Mesut Yılmaz Hükümeti'de Spordan ve Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü'nden Sorumlu Devlet Bakanı ve DSP-MHP-ANAP hükümetinde Orman Bakanı olarak görev yaptı. Sakarya'nın il olmasından sonra yapılan genel seçimlerde Adalet Partisi 20, AK Parti 11, CHP 11, Demokrat Parti 9, Doğru Yol Partisi 8, Refah Partisi 3, Yeni Türkiye Partisi 2, Demokratik Sol Parti 2, Milliyetçi Hareket Partisi 2, Halkçı Parti 1, Milliyetçi Demokrasi Partisi 1 ve Milli Selamet Partisi 1 milletvekili çıkardı. 1954'ten sonra yapılan 18 genel seçimde Sakarya'dan toplam 73 milletvekili, 6 senatör seçildi. 5 dönem üst üste AP'den Sakarya Milletvekili seçilen ve 2 kez de bakanlık koltuğuna oturmayı başaran Dr. Nuri Bayar, 19 yıl aralıksız TBMM'de görev yaptı. Üst üste 4 kez parlementoya girmeyi başaran diğer iki isim ise CHP'li Sakarya Milletvekili Hayrettin Uysal ve ANAP'lı Sakarya Milletvekili Ersin Taranoğlu oldu. 54 Sakarya Milletvekillerinden 33'ü Sakarya kökenli, diğer 21 vekilin ise diğer illerde doğup, daha sonra Sakarya'ya yerleştikleri ve seçildikleri gözleniyor. Sakaryalı Milletvekillerinin mesleklere göre dağılımı ise şöyle: 20'si hukukçu/siyasalcı, 12'si iktisatçı/bankacı, 9'u mühendis, 4'ü doktor/eczacı, 3'ü öğretmen/öğretim üyesi, 3'ü tüccar.

27 Mayıs 1960 ihtilalinden sonra oluşturulan kurucu meclise Hendek doğumlu Burhan Akdağ üye olarak seçildi. 12 Eylül ihtilalinden sonra kurulan danışma meclisine ise Cahit Tutum seçildi.

(YK-AK) 18.05.2008 13:02 TSİ