Lazerle Restore Edilen Kabe Örtüsüne İklimlendirmeli Vitrin

BÜŞRA NUR ÖZCAN - CEM ŞAN - Mısır'ın fethiyle elde edilen kutsal emanetlerle İstanbul'a getirildikten sonra Yavuz Sultan Selim tarafından Ulucamii'ye hediye edilen yaklaşık 500 yıllık Kabe kapı örtüsü, 6 ay süren lazerli restorasyonun ardından tarihi camide oluşturulacak iklimlendirmeli özel bir vitrinde sergilenecek.

Büyükşehir Belediyesinin kurduğu konservasyon merkezinde bakıma alınan, lazer ışınlarıyla el değmeden restorasyondan geçirilen Kabe kapı örtüsü, yüzyılların yorgunluğunu üzerinden attı.

İpek ve kadife atlas kumaştan, gümüş üzerine altın kaplama işlemeli bordürlerle etrafı süslenmiş örtünün arka kısmı da kırmızı ve yeşil, atlas astarla kaplı. Üzerindeki dört sancakta ise Memluk Devleti'ne ait madalyonlar bulunuyor. Bir yıl Kabe'de asılı kalan, ardından da Ulucamii'ye getirilen eserin üzerinde bir de Osmanlı Devleti tarafından eklenen kitabe yer alıyor.

Restorasyon ve Konservasyon Uzmanı Levent İnan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, örtünün yıllardır Ulucamii'nin minberinin sağ tarafındaki duvarda asılı şekilde sergilendiğini, çok fazla yıprandığını ve asılmasından kaynaklanan çok ciddi yırtılmalar, dökülmeler, birtakım eksilmeler oluştuğunu anlattı.

Örtünün yaklaşık 4 metreye 4 metre boyutlarında, çok ağır olduğu bilgisini veren İnan, şöyle konuştu:

"Yazı kışı yaşadı orada, üzerine her türlü toz geldi. Değişik, şiddetli ışıklar geldi ve yıprandı. Vakıflar Bölge Müdürlüğünde bu işin yapılmasıyla ilgili düşünceler oluştuğunda restorasyonun etüdünü ve ön çalışmasını yaptık. Daha sonra ihale aşamasıyla onarım için bu işi aldık. Bir konservasyon alanı oluşturuldu. Doç. Dr. Hülya Tezcan, eseri yerinde inceleyerek bir kimliklendirme çalışması yaptı ve eserle ilgili bizim için çok önemli bulguları ortaya çıkardı. Eserin aslında bir Memluk eseri olduğu ve 1517'de hilafet alındığında Kabe'nin üzerine asılan ilk Osmanlı eseri olduğu anlaşıldı. Bunun birleşik bir kültür eseri olduğunu fark ettik. Bu anlamda hem tarihsel hem de kültürel olarak çok anlamlı bir eser."

"Şu andan itibaren eserimiz teşhire hazır"

İnan, önce mikro ve makro aspirasyon cihazlarıyla örtünün üzerindeki tozların alındığını, daha sonra soğuk buhar cihazıyla kurumuş, kırılmak üzere olan elyafın nemlendirilmesinin sağlandığını belirterek, "Bu tip hassas eşyalarda kullandığımız lazer cihazımız var. Konservasyon lazeri dediğimiz cihaz sayesinde lazer ışınıyla eserin üzerindeki yükleri ve korozyonları buharlaştırdık. Böylece minimum müdahaleyle eseri tekrar eski haline getirmek için bir çalışma yaptık" dedi.

Çalışmaların her aşamasını dijital mikroskopla yakından takip ettiğini belirten İnan, şöyle devam etti:

"Birçok alan kendini tutacak halde olmadığı için eserin altına destek kumaşlar ekledik. Yaklaşık 6 ayda çalışmayı tamamladık. Şu andan itibaren eserimiz teşhire hazır. Eski ve kritik bir eser olduğundan yüksek teknolojinin kullanıldığı, özel müzecilik teknikleriyle yapılmış bir teşhir tanzim vitrini yapılması çalışmaları sürüyor. Bu çalışmalar tamamlanıp vitrin imalatı bittikten sonra eserimiz sergilenecek inşallah."

"İklimlendirmeli vitrinde sergilenecek"

Bursa Vakıflar Bölge Müdürü Mürsel Sarı da örtünün çok orijinal bir Memluk eseri olduğunu ifade ederek, şunları kaydetti:

"Tabii bu esere müdahale etmek, dokunmak, kolay bir şey değildi. Fakat ne mutlu ki Bursa'da bu işi yapabilecek sanatçılar, zanaatkarlar da bulunmakta. Dolayısıyla yılların yıprattığı ve yorgun düşen bu eseri alıp restore etmeyi planladık. Yaklaşık 6 ay önce konservasyon merkezine getirildi. Burada lazerle, tekniğine uygun, zarar görmeyecek şekilde elden geçirildi ve çalışmalar tamamlandı. Sergilemeyle ilgili bir ekip çalışıyor. Ulucamii'de en az yer kaplayacak, iklimlendirmesi de bulunan bir vitrin yapılması planlanıyor. İnşallah bu çalışmalar da tamamlandıktan sonra Kabe kapı örtüsü, ayrı kaldığı Ulucamii'deki yerine kavuşacak. Vatandaşlarımız da gelip ziyaret edebilecek." - Bursa