İznik'te 11 Tarihi Eser, 15 Milyon YTL'lik Harcamayla Gün Yüzüne Çıkarıldı

Bursa'nın tarihi ilçelerinden İznik'te, kaymakamlığın çalışmaları ile son 4 yılda 11 tarihi eser restore edilirken, surlar ve Ayasofya'da başlatılan çalışmalarla da tarih adına önemli gelişmeler kaydedildi.

İznik Kaymakamı Hüseyin Avcı, tarihi ilçeyi Bursa ve Türkiye'nin tam olarak tanımadığını, ancak dünyanın birçok ülkesinden gelen yabancıların tarihi eserlerin yerine çok daha iyi bildiğini belirterek, "Biz böyle kıymetli bir ilçede çalışmalarımızla tarihi eserleri kurtarmaya, gelecek nesillere aktarmaya çalışıyoruz. Osmanlı'nın ilk medresesi, imareti, hamamı, camileri İznik'te bulunuyor. Orhan Gazi'nin ilk sadrazamı Çandırlı Hayrettin Paşa'nın türbesini restore ettiriyoruz. Yeniçeri ocağını kuran, Rumeli'yi feth eden Çandarlı Hayrettin Paşa'nın sülalesi burada bulunuyor. Devrinin en önemli teknolojilerinin kullanıldığı 1. Murat Hamamı'nın restorasyonunu gerçekleştirdik. 4 milyon YTL'lik bir harcama ile hamamı ilk günkü orijinalliğinde restore ettik. O dönemde kullanılan ilginç su ve binayı ısıtma sistemlerini bulduk. Bunların nasıl kullanıldığını, külhan bölgesi ve buhar künklerinin geçtiği yerleri şeffaf inşa ederek gösterdik. Bu hamamın restorasyonu sırasında ise 2 bin yıllık Roma yolunu tesadüfen bulduk. O günlerden kalan taşları ve halen bariz olarak görülen yolu ortaya çıkarttık. Bu arada, 2 bin yıl önce Bizanslıların kullandıkları kanalizasyon ve su borularının da sapasağlam durduğunu gördük" diye konuştu.

Bir dönem koza alım satım merkezi, tütün satış deposu, ilkokul gibi değişik maksatlarla kullanılan 1927 yılında inşa edilmiş Hükümet Konağı'nı aslına uygun olarak yeniden inşa ettiklerini ve kültür merkezi ile sadece kaymakam çalışma makamı olarak kullanmaya başladıklarını anlatan Kaymakam Hüseyin Avcı, "Kırgızlar Türbesi'nin restorasyonu yapıldı. Selçuklu ordusunda yer alan Kırgızların medfun bulunduğu bu türbenin restorasyonu Kırgızistan ile olan dostuklarımızın pekişmesine vesile oldu. İçerisinde Osmanlı'nın ilk kalem işleri olarak bilinen süslemeler var. Bunların bir kısmı muhafaza ediliyor. İznik'teki medresenin ilk müderrisi olan Davud-i Kayseri'nin kabrini araştırırken, içine mahallelinin çamaşır astığı devasa tarihi bir çınarı keşfettik. Bu çınar Prof. Dr. Teoman Varol tarafından yapılan tespitte 1251 yaşında bulundu. Bu çınarın dünyanın en yaşlı ağacı ünvanı için Guiness Rekorlar kitabında yer almasına çalışıyoruz" diye konuştu.

İznik surların tehdit eden en önemli unsurun tır yolu olduğunu, sarsıntılar sebebiyle surlarda bozulmalar meydana geldiğini anlatan Kaymakam Hüseyin Avcı, "Yıllardır yapılması planlanan çevre yolunu yaparak, ağır tonajlı vasıtaların tarihi surlara zarar vermesinin önüne geçtik. İl Özel İdaresi imkanları ile kuzey ve güney etabı olarak proje tamamlandı, tarihi eserlerin korunmasında önemli bir çalışma gerçekleşti. Şimdi Lefke (Osmaneli) Kapı'da yürüttüğümüz temizleme çalışmaları ile kapının içerisine birikmiş 3 metreye yakın toprak yığınılarını alıyoruz. Bu yığınları alırken içerisinde hiçbir tarihi özelliği olmayan toprakları kepçe ile temizlediğimiz için bazı araştırmacılar tarafından suçlandık. Biz yıllarca bakılmayan, araçların içerisinden geçerken kemerlerini bozduğu kapıları orijinalliğine kavuşturmak için kaymakamlık imkanları ile çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Lefke Kapı'da bilinmeyen odacıkları ortaya çıkarttık. Kapının girişinde özel mülkiyete geçen araziyi kamulaştırarak sur tiplerini temizleyip orijinal duvarları ortaya çıkartıyoruz. Birkaç ay içerisinde toprak temizlik çalışmamız bitince İstanbul Kapı'da da benzeri işlemleri yapıp, şu anda toprağın altında kalan orijinal asker nöbet yerlerini ortaya çıkartacağız" dedi.

İznik'te Roma döneminden kalma en önemli eser olan 12 metre uzunluğunda kare prizma kaide üzerine, mermer blokların üst üste oturtulmasıyla oluşturulan Dikilitaş'ın kaidesinin, binlerce yılda oluşan alivyon tabakadan temizlenerek ortaya çıkartıldığını anlatan Kaymakam Avcı, çevre düzenlemesi yapılan bu esere giden 1 yolun asfaltlı olduğunu, tarlaların içinden geçen ikinci kısa yolun da önümüzdeki günlerde asfaltlanacağını bildirdi.

Osmanlı Devleti'nin ilk medresesi Süleymanpaşa Medresesi'nde dersler veren fıkıh ve fen alimi Alaaddin Mısri'nin türbesinin yıkılması ile ortada kalan mezar yerinin düzenlendiğini anlatan Kaymakam Avcı, Osmanlı Devleti'nin ilk başbakanı ve genelkurmay başkanı olan Çandarlı Hayrettin Paşa'nın türbesi'nin de orijinaline uygun olarak restorasyonuna başladıklarını kaydetti.

Osmanlı'nın ilk camilerinden olan 1422 yılında inşa edilmiş Mahmut Çelebi Camii'nin kalem ve taş işçiliğinin harika olduğuna dikkat çeken Kaymakam Hüseyin Avcı, son cemaat mahalline yapılan cemekanlı son cemaat yerini söktüklerini, tarihi kıble duvarına konulan klimanın da başka yere nakledilerek yapının orijinal görüntüsüne kavuşturulduğunu söyledi.

Kültür ve Turizm eski Bakanı Atilla Koç ve Vakıflar Genel Müdürlüğü, Bursa Valiliği, İl Genel Meclisi ve Kaymakamlık Köylere Hizmet Götürme Birliği imkanları ile yürütülen çalışmaların İznik'in tarihini gün yüzüne çıkarttığını belirten Kaymakam Hüseyin Avcı, "Kültür Bakanlığı ile TÜRSAB arasında yapılan protokole göre tamiri yapılacak 5 tarihi tiyatro arasında İznik Roma Tiyatrosu'nun da yer aldığını öğrendik. En kısa sürede burada TÜRSAB sponsorluğunda çalışmalar başlatılarak ovada kurulmuş ilk Roma Tiyatrosu gün yüzüne çıkacak. 25 yıldır akademik bir ekibin çok yavaş olarak rastgele yaptığı çalışmaları bakanlık durdurdu. Önümüzdeki günlerde TÜRSAB ciddi bir çalışma ile İznik turizminin lokomotifi olabilecek bu tesisleri tam anlamıyla, daha ciddi akademik ekiplerle ortaya çıkartır" diye konuştu.

Vakıflar Bursa Bölge Müdürlüğü'nün ihale ettiği Ayasofya Müzesi'nde de tamirat çalışmaları sürdürülüyor. Şeyh Kutbettin Camii ile Eşref Rumii camileri de yeniden aslına uygun olarak Vakıflar tarafından yaptırıldı. Çinileri ile meşhur İznik Yeşil Cami'de de önümüzdeki günlerde Vakıflar'ın ihalesi ile restorasyon çalışmaları başlayacak.

(İRF-MŞ) 29.02.2008 19:32 TSİ