"Deve Güreşi" Sezonu Başlıyor

Suat Deniz - Ege Bölgesi ve civarında kış turizminin önemli etkinlikleri arasında yer alan deve güreşlerinde yeni sezon bu hafta sonu başlayacak.

Geçmişi Yörük kültürüne dayanan ve kervancılığın, göçerliğin yaygın olduğu dönemlerde, obalar arası bir rekabet unsuru olarak yapılan deve güreşleri, Ege Bölgesi'nin yanı sıra Güney Marmara ve Akdeniz'deki bazı yakın illerde sürdürülüyor.

Deve güreşlerinin doğduğu yer olarak kabul edilen Aydın'ın İncirliova ilçesinde kurulan Deveciler Derneği'nin başkanı Aytekin Kaya, deve güreşi kültürünü AA muhabirine anlattı.

Deve güreşlerinin, kendine özgü geleneksel kuralları olan çok önemli bir kültür olduğunu ifade eden Kaya, başta Aydın olamak üzere Ege Bölgesi ve Marmara'da Çanakkale ve Balıkesir, Akdeniz'de Antalya, Isparta ve Burdur'da az sayıda kalan deveciler tarafından bu kültürün yaşatıldığını ifade etti.

Kaya, deve güreşlerinin, dünyada hayvanların mücadelesi şeklinde "spor" adı altında gerçekleştirilen diğer organizasyonlardan çok farklı olduğunu belirtti.

Şenlik havasında geçen bu etkinliklerde hayvana zarar verilmesinin asla söz konusu olmadığına işaret eden Kaya, şunları söyledi:

"Deve güreşi horoz dövüşüne, boğa güreşine benzemez. Kan yok, iddia yok. Yol, su, okul, cami yararına, hayır işleri için yapılan bir etkinliktir. Deve güreşleri sayesinde bugüne kadar yüzlerce okul, futbol sahası, cami, konak yapılmıştır. Güreş organizasyonunda elde edilen gelirler, masraflar çıktıktan sonra daha önceden belirlenen amaçlar doğrultusunda kullanılır."

-Güreşçi develer özel olarak yetiştiriliyor-

Kaya, güreşçi develerin tek hörgüçlü dişi "Yoz" develer ile "Buhur" adlı çift hörgüçlü erkek deve türünün çiftleşmesinden meydana gelen ve "Tülü" adı verilen erkek develer arasında yapıldığını belirtti.

Güreşçi develere, sahipleri tarafından özel önem gösterildiğini, yaz aylarında özenle beslenen develerin, çiftleşme dönemlerine rastlayan kasım-mart ayları arasındaki güreş sezonunun hemen öncesinde, 2-4 bin lira masraf yapılarak güreşler için giydirildiğini dile getirdi.

-Deve güreşleri popüler isimlerin mücadelesine sahne oluyor-

Kaya, deve güreşlerinin her zaman bir şenlik havasında geçtiğini vurgulayarak, bu noktada develerin isimlerinin de önem taşıdığını ifade etti.

Güreşçi develere çoğu zaman popüler isimlerin verildiğini anlatan Kaya,

"Güreşçi develer içerisinde geçmiş yıllardan 'Tatar Ramazan', 'Polat Alemdar',

'Aleks' adlı develer var. Bu sene belki 'Messi' veya 'Kaka' da olabilir" dedi.

-Galip deve böbürlenerek seyirciyi selamlar-

AA muhabirinin derlediği bilgiye göre, deve güreşlerinin diğer geleneksel yönleri ise şöyle:

"Heyecanı artırmak için değişik oyunları yapan develerin birbiriyle eşleştirilmesine özen gösterilir.

Her deve kendi gücüne eşdeğer deveyle güreşir. Sağdan güreşen develere

'sağcı', soldan güreşen develere 'solcu', ayak oyunları yapan, rakiplerinin ayağına çelme atarak oturan develere 'çengelci', rakiplerinin başını göğüsünün altına alıp oturan develere 'bağcı', rakibini yıkmak ve kaçırmak için yan yana gelip ittiren ve başıyla ayaklarını yoklayan develere 'tekçi' denir.

Güreş sonunda galip gelen deve, doğası gereği böbürlenerek seyirciyi selamlar. Ödül olarak halısını üzerine alır ve sahayı terk eder. Yenilen devede ise mahcubiyet ve suskunluk görülür."

Yayıncı: İsa Sansar - AYDIN