Dev TUSAŞ-Airbus Ortaklığı!

Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ (TAI TUSAŞ) Genel Müdürü Muharrem Dörtkaşlı, "Airbus'un tek koridorlu uçaklarının, arka yolcu kapılarının olduğu bölümü tek kaynak biz yapar idik, bu işten yılda yaklaşık 80 milyon dolar bir ihracatımız vardır. Yine tek koridorlu uçakların orta kanadının ve ön gövdesinin arasında kalan 'Section 14' diye adlandırılan bölümü de tek kaynak olarak biz yapmak üzere Airbus ile bir mutabakata vardık" dedi.

TAI TUSAŞ ile Bursa'da kurulu YEPSAN Savunma Sanayi ve Havacılık AŞ arasında, sac metal ve talaşlı imalat parça üretimi alt sözleşmesi, törenle imzalandı.

TUSAŞ Genel Müdürü Dörtkaşlı, YEPSAN AŞ'nin Kayapa Sanayi Bölgesi'ndeki fabrikasında düzenlenen törende yaptığı konuşmada, burada yapılacak 20 milyon liralık yatırımın ciddi bir yatırım olduğunu belirtti.

Dörtkaşlı, TAI TUSAŞ'a ilişkin bilgi verirken, 2005 yılında 2 bine yakın çalışanı, yaklaşık 75-80 milyon dolar cirosu, tasarım kabiliyetleri henüz başlangıç aşamasında ve üzerindeki taahhüt yükü 1,5 milyar dolar civarında olan ve 60 milyon dolar değer biçilen bir şirket olduğunu anlatarak, şunları kaydetti:

"Bugün ise 4 bin 300 çalışan, bin 600'ü mühendis, bin tanesi özgün, egemen ürün tasarlayan mühendis olmak kaydıyla, 850 milyon dolar cirosu, 525 milyon dolar ihracatı olan, çok kısa bir süre sonra inşallah milyar doları geçecek, bir şirket TAI. TAI kendi sektöründe ihracat konusunda birinci, dünyadaki en önemli 100 savunma şirketine bu sene 83. sıradan giriş yaptık. İnşallah bunu daha da artırarak devam ettireceğiz. Kilerimizde yaklaşık 20 milyar dolarlık bir iş hacmimiz var. Şirketin bedelini ise söyleyemiyorum, çünkü halka arz süreci içindeyiz. Şirketin bedeliyle ilgili bir değer belirtemiyorum. Ama mayıs ayının ilk yarısına kadar hisselerimizin yüzde 20'sini, sermaye artışı yöntemiyle İMKB'de halka arz edeceğiz. Şirketin gerçek değeri orada oluşacak. Biz de iyi mi yaptık, kötü mü yaptık, saçımızın rengini o gün göreceğiz. Ama iyi yaptığımızı söyleyebilirim."

-Stratejik işbirlikleri-

TUSAŞ'ın, 2005'te yılda 1,5 milyon saat iş yapan bir şirket olduğunu ve 50 bin saat işi dışarıya verdiklerini hatırlatan Dörtkaşlı, şöyle devam etti:

"Bu 50 bin saat, yaklaşık 25 işçinin tek vardiya çalışması demektir. Makine, freze saatine bakarsanız 10 frezelik iştir. Bu da bir plan çerçevesinde değil, sıkıştıkça, darboğaz oldukça, 'al aslanım şunu dışarıda yaptır, getir' cinsinden biriken saatler 50 bin saattir. Ama şimdi 'stratejik ortaklıklar' diye bir kavramımız var. Dolayısıyla bizle beraber hareket edecek ve sektörde doğru işler yaptığına inandığımız, geleceğe yönelik uzun soluklu işbirlikleri yapacağını düşündüğümüz firmalarla stratejik işbirlikleri yapıyoruz. Yaklaşık 11-12 firma var. Her biri kendi dalında önemli, Ankara'da, Eskişehir'de, İstanbul'da, Bursa'da, Manisa'da, İzmir'de bu tür firmalarımız var. Bunu genişletmeyi de arzu ediyoruz. Bu konuda samimiyiz. Bugün itibariyle 1,4 milyon saat işi dışarıya veriyoruz. Büyük ölçüde bunları stratejik ortaklarımızın üzerinden dışarıya veriyoruz. Bu önemlidir. Yani 700 işçinin çalışabileceği bir iş yükünden bahsediyoruz veya 270-280 freze gününden bahsedebiliriz... 1,4 milyon saat işi verirken, biz bu sene 8,5 milyon saat iş yapıyoruz. Ama bu 8,5 milyon saatin içinde dışarıya verilebilme niteliği olan iş, diyelim ki, 1 milyon 750 bin saattir, bunun 1,4'ünü veriyoruz. Önümüzdeki sene 1 milyon 550 bin saatini vereceğiz. Bunu artırarak gideceğiz. Biz TUSAŞ olarak 25, 20, 15 yıl evvel bizim fabrikada yaptığımız işleri, artık yapmaya devam ediyor olmayacağız. Biz ürün sahibi olma, kendi mühendislerimizin tasarladığı özgün ürünlere sahip olma ya da mevcut ürünleri egemen hale getirme, hem TSK hem de dost ve müttefik ülkelere bu egemen ürünleri teslim etme, teslim ettikten sonra da ömür boyu desteğini yerine getirme, ürünün arkasında gibi bir hedefimiz var. Bizden beklenen bu."

Dörtkaşlı, Ankara'da Kazan Ovası'na TAI'yı yaptığınız zaman havacılık sektörünün oluşturulmuş olmadığını, ama bunu topluma, Anadolu'ya yaymak ve lobisini de oluşturmak gerektiğini vurgulayarak, ayrıca verimlilik ve rekabet gücünün geliştirilmesi için "her şeyi ben fabrikada yaparım" mantığından kurtulmak gerektiğini ifade etti.

Savunma ve havacılığın geliştirdiği ortaklıkların geliştirilmesi halinde, katma değeri yüksek ihracatlar yapılabileceğini ve cari açığın azaltılabileceğini anlatan Dörtkaşlı, böylece 2023 için konulan 500 milyar dolar hedefine ulaşılabileceğini bildirdi.

-"Airbus ile mutabakata vardık"-

Dörtkaşlı, kuruldukları dönemde F-16'nın tamamına yakınını ya da gövdesinin yüzde 90'nı yaptıklarını hatırlatarak, konuşmasını şöyle sürdürdü:

"Ama paranın yüzde 9'unu alan taraftık. Dolayısıyla ürün üzerinde hiçbir hakkımız yoktu. Şimdi ise Anka, Hürkuş, Göktürk, Atak diye adlandırdığımız özgün ürünlerimiz var ya da mevcut platformların üzerinde nakliye uçaklarında, helikopterlerde jet uçaklarda görev bilgisayarı bize ait olan egemen sistemler yapıyoruz ve bunları da ihraç etme konusunda çalışmalarımız devam ediyor. Bir yandan da dünyanın en önemli havacılık şirketlerine uçakların ya da helikopterlerin gövdelerini yapıyoruz. Basında bazen 'parça' diye yer alır ama, uçağın ön tarafı, ortası, arka tarafı, kanatları ve de helikopterin gövdesinin tamamı gibi bölümlerdir ve bunlardan da kimisinde tek kaynak olmak üzere ihracatlarımızı yapıyoruz. Airbus'un tek koridorlu uçaklarının, arka yolcu kapılarının olduğu bölümü tek kaynak biz yapar idik, bu işten yılda yaklaşık 80 milyon dolar bir ihracatımız vardır. Henüz kimseyle de paylaşmadık, belki ilk defa burada paylaşmış oluyorum... Yine tek koridorlu uçakların orta kanadının ve ön gövdesinin arasında kalan 'Section 14' diye adlandırılan bölümü de tek kaynak olarak biz yapmak üzere Airbus ile bir mutabakata vardık. İnşallah buradaki işi de yine dışarıyla paylaşacağız, bu manada dışarıya verdiğimiz işin miktarını belki ikiye katlayacak kadar önemli bir iş hacmidir."

Dışarıya verdikleri 1,4 milyon saatlik işin, yaklaşık 5'te birini Bursa'ya verdiklerine de değinen Dörtkaşlı, Bursa'nın çok köklü bir sanayi altyapısının olduğunu ve çalıştıkları firmalardan çok memnun olduklarını vurguladı.

Bursa'da yaklaşık 7-8 firmayla iş yaptıklarını aktaran Dörtkaşlı, dışarıya verdikleri işin toplamının 12 milyon lira olduğunu, bunun 2 milyon lirasını geçtiğimiz yıl YEPSAN'a verdiklerini, ancak bu rakamların buralarda kalmayacağını, daha da artacağını dile getirdi.

20 milyar dolarlık iş yükünün TAI'nin 20-30 yıllık iş hacmi olduğunu açıklayan Dörtkaşlı, "Halka arzdan elde edeceğimiz gelirlerle çok ciddi iş sahibi firmalara sahip olabiliriz, onları satın alabiliriz ya da dünyada çok az sayıda insanın sahip olduğu yatırımları yapıp bazı özel üretim işlerini buraya getirebiliriz. Bizim elimizdeki işleri tekrar yan sanayimize açabiliriz. Dolayısıyla savunma ve havacılık sektörünün geleceğinin parlak olduğunu söylemek istiyorum" dedi.

-"20 milyon lirayı aşacak olan yeni yatırımlar"-

YEPSAN Savunma Sanayi ve Havacılık AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Baş da 1987 yılında otomotiv ana sanayine yönelik kurulan firmanın, zaman içinde savunma sanayi ile ilgili çalışmalar da yaptığını, bugün bunun bir sonucunu ve gururunu yaşadıklarını söyledi.

Baş, "Türk savunma sanayimize, silahlı kuvvetlerimize, askeriyemize, emniyet teşkilatımıza yönelik ürettiğimiz sac metalden mühimmat kapları, aydınlatma mühimmat gövdeleri ve başlıkları, ülkemizin geliştirmiş olduğu top ve tank yedek parçaları, fişek kutuları, uçak ve helikopter parçaları imalatıyla savunma sanayimizin yerlileştirilmesi adına, ülkemiz ekonomisine katkı sağlıyor olmak da bizim için ayrı bir kıvanç vesilesidir. İmzalayacağımız sözleşme ile hayata geçireceğimiz 20 milyon lirayı aşacak olan yeni yatırımlarımız sayesinde ülkemizin 2023 vizyonunda hedef olarak belirlenen yerli savunma sanayi payının artırılmasına da katkı sağlamış olacağız" ifadelerini kullandı.

-"Savunma sanayinde yerlilik yüzde 54'leri buldu"-

Savunma ve Havacılık Sanayi İmalatçılar Derneği (SASAD) Yönetim Kurulu Üyesi Cavit Çınar da TUSAŞ ve YEPSAN arasında böyle bir anlaşma imzalayarak Türk sanayisinin gelişmesine katkıda bulunmalarından dolayı gururlu olduklarını dile getirdi.

Çınar, Bursa'da yaklaşık 8 ay önce otomotiv ve savunma sanayinin ortak çalışmalarını geliştirmek amacıyla bir toplantı yapıldığını hatırlatarak, "Şu an yapılan töreni, bunun bir sonucu olarak gördüğümüzü belirtmek isterim. SASAD olarak her zaman bu gibi ortaklıkların geliştirilerek, savunma sanayinde yüzde 54'leri bulan yerli katkı payının daha ileri götürülmesi için YEPSAN ve TUSAŞ arasında yapılan bu işbirliğinin Bursa'daki diğer firmalarımıza da her zaman örnek ve liderlik edeceğini düşünerek, kendilerini kutlamak istiyorum" diye konuştu.

Törene, ayrıca Bursa Vali Yardımcısı Adnan Çakıroğlu, Savunma Sanayi Müsteşarlığı Sanayileşme Daire Başkanlığı Savunma ve Havacılık Sektör Müdür Vekili Belma Güngör, AK Parti Bursa Milletvekili Tülin Erkal Kara ve CHP Bursa Milletvekili Turhan Tayan katıldı.

Muhabir: Haluk Yüksel

Yayıncı: Mürsel Çetin - BURSA