Çanakkale'de 18 Mart'ta Batırılan İlk Gemide Yeni Bulgu

MEHMET BAYER - Çanakkale Deniz Savaşları sırasında, 18 Mart 1915'te Çanakkale Boğazı'nda ilk olarak sulara gömülen Fransızların "Bouvet" adlı zırhlısının batırılmasıyla ilgili yeni bir bulguya rastlandı. Buna göre, zırhlının hem mayın çarpması ve top atışlarına maruz kaldığı hem de içerideki bir patlamanın etkisiyle çok kısa sürede sulara gömüldüğü belirlendi.

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Mithat Atabay, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Selçuk Kolay'ın yürütücülüğünde, kendisinin yanı sıra Okan Taktak ve Savaş Karakaş'ın da bulunduğu "Derinden Yansımalar" adlı kitap projesi gerçekleştirildiğini söyledi.

Projenin Çanakkale Boğazı, Saros Körfezi, Gökçeada, Bozcaada yakınlarında, Çanakkale Savaşları'nda batan 33 geminin yerlerinin tespit edilip nasıl ve zaman sulara gömüldüğünün ortaya çıkarılmasını amaçladığını aktaran Atabay, Kolay, Taktak ve Karakaş'ın, gerekli izinler alındıktan sonra dalış yaparak gemilerin su altı fotoğraflarını çektiğini dile getirdi.

Atabay, Çanakkale Boğazı'nı geçerek İstanbul'a ulaşmayı hedefleyen İtilaf Kuvvetlerinin, o dönem son teknolojiyle donatılmış gemilerle Çanakkale önlerine geldiğine işaret ederek, şöyle konuştu:

"Fransızların Bouvet gemisi, Kumkale açıklarında deniz savaşının ilk günü olan 18 Mart'ta boğazın karanlık sularına gömüldü. Bouvet'in mayına çarparak ya da top atışlarıyla battığı yönünde bazı tartışmalar yaşanmıştı. Bu çalışma sırasında geminin içinde bir patlamanın da olduğu ortaya çıktı. Bu çerçevede zırhlının hem mayın çarpması ve top atışlarına maruz kaldığı hem de içerideki bir patlamanın etkisiyle çok kısa sürede sulara gömüldüğü anlaşıldı."

Olayda, gemide bulunan 639 denizciden 603'ünün öldüğünü bildiren Atabay, o gün su sıcaklığının 8 derece civarında olması nedeniyle askerlerin suda şok geçirip hayatlarını kaybettiğini tahmin ettiklerini belirtti.

Bouvet'in, 18 Mart'ta yapılan saldırıda ikinci hat gemiler içinde yer aldığını aktaran Atabay, şu bilgileri verdi:

"Birinci hat ilk saldırıyı gerçekleştirdikten sonra komutanın emriyle ikinci hat gemiler ön plana çıkmıştı. İşte tam bu sırada hem top atışları hem mayına çarpması, bir taraftan da içeride bir infilak gerçekleşmesi sonucu Bouvet, yan yatarak ve yanarak 55 saniyede sulara gömüldü. Su altında geminin 3 boyutlu fotoğrafları çekildi. Bu konuda çalışma yapan diğer insanlarla da tartışıldı. Belgeler gözden geçirildi. Böyle bir sonuç elde edildi. Geminin gövdesinde, dışarıya doğru açılan delikler var."

- Bouvet zırhlısı

Pre-dreadnought tipi bir savaş gemisi olan Bouvet, 16 Ocak 1893'te yapılmaya başlandı. 27 Nisan 1896'da kazığa indirildi ve 1 Haziran 1898'de tamamlanıp hizmete alındı.

Bouvet,18 Mart 1915'te Çanakkale Boğazı'nın 7 mil içinde ilerleyen savaş filosunda 4'lü Fransız gemilerinin soldan 3'üncüsüydü. Öğleye doğru İngiliz donanması bombardımana uzaktan devam ederken Fransız gemilerine yakın bombardıman emri verildi. Gaulois ve Suffren, kalelerden açılan ateşle ağır hasar aldı.

Türk topçusu 5 kez Bouvet'i vurdu ve öndeki topu etkisiz hale geldi. Bouvet, Erenköy Koyu'na doğru manevra yaptı. Saat 13.54'te sancak (sağ) topunun tam altından fark edilmemiş bir mayına çarptı ve çok şiddetli bir patlama yaşandı. Bunun ardından Bouvet, kısa sürede suya gömüldü. - Çanakkale