Burdur Veteriner Hekimler Odası Başkanı Üstüner: "Her Yıl Ortaya Çıkan 5 Yeni İnsan Hastalığının 3'ü Hayvan Orijinlidir"

MUHAMMET FATİH BAŞCI

Burdur Veteriner Hekimler Odası Başkanı Kazım Üstüner, dünyada her yıl 2 milyar zoonotik (hayvanlardan insanlara bulaşan hastalık) vakası olduğunu ve 2,7 milyon kişinin bu hastalıklardan yaşamını yitirdiğinin tahmin edildiğini belirterek, "Her yıl ortaya çıkan 5 yeni insan hastalığının 3'ü hayvan orijinlidir" dedi. Üstüner, Tarım ve Orman Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığı'nın gelişmiş ülkelerde olduğu gibi 'Tek Sağlık" sistemini benimsemesi ve gerekli mevzuat çalışmalarını yapması gerektiğini kaydetti.

Burdur Veteriner Hekimler Odası Başkanı Kazım Üstüner, 6 Temmuz 'Dünya Zoonoz Günü' dolayısıyla basın açıklaması yaptı. Üstüner, "Her yıl ortaya çıkan 5 yeni insan hastalığının 3'ü hayvan orijinlidir. Zoonotik hastalıklar grubunda yer alan etkenlerin yüzde 80'i potansiyel biyoterör etkenleri arasında bulunmaktadır. Sağlık Bakanlığı'nın tehlikeli görüp ihbarını mecbur kıldığı 50 hastalıktan 26'sı hayvanlardan insanlara bulaşan hastalıklar olup, ülkemizde dünyadaki 200'ün üzerindeki zoonotik hastalığın ortalama 2/5'ine rastlanmaktadır. Veteriner hekimler zoonoz hastalıklarla mücadelenin kahramanı, halk sağlığının güvencesidir" dedi. Üstüner, şöyle devam etti:

"5 YENİ İNSAN HASTALIĞININ 3'Ü HAYVAN ORİJİNLİDİR"

"Bilimsel ve teknolojik gelişmelerle küçülen dünyada insanlık çözüm gerektiren çeşitli zorluklarla karşı karşıya kalmıştır. Dünyadaki küçülme hastalıkların hızla yayılmasına sebep olmuş, Covid-19 gibi küreselleşen zoonotik hastalıklar maalesef küresel tehlike ve tehdit haline gelmiştir. Yapılan araştırmalarda Covid-19'a kadar dünya üzerinde her yıl 2 milyar vaka olduğu ve 2,7 milyon insanın zoonotik hastalıklardan öldüğü tahmin edilmektedir. Artı Covid sürecindeki rakamlar, bu rakamlara dahil değildir. İnsanlarda görülen hastalıkların yüzde 61'i hayvansal kökenlidir. Yeni oluşan patojenlerin (Ebola, Batı Nil, COVID-19, Kuş Gribi) yüzde 75'i hayvanlardan insanlara geçmektedir. Gıda kaynaklı hastalıkların yüzde 90'dan fazlası hayvansal gıdalardan kaynaklanmaktadır. Her yıl ortaya çıkan 5 yeni insan hastalığının 3'ü hayvan orijinlidir. Zoonotik hastalıklar grubunda yer alan etkenlerin yüzde 80'i potansiyel biyoterör etkenleri arasında bulunmaktadır. Sağlık Bakanlığı'nın tehlikeli görüp ihbarını mecbur kıldığı 50 hastalıktan 26'sı hayvanlardan insanlara bulaşan hastalıklar olup, ülkemizde dünyadaki 200'ün üzerindeki zoonotik hastalığın ortalama 2/5'ine rastlanmaktadır. Halen en çok rastlanan zoonotik hastalıklar olarak Brusella (Malta humması), Şarbon, Salmonellozis, Tüberküloz, Kırım Kongo Kanamalı ateşi, Toksoplazma ile Kuduz hastalığı sayılabilir.

"AMAÇ, KORUYUCU HEKİMLİK KAVRAMINI HAYATA GEÇİRMEK"

Dünya zoonoz gününün amacı; günümüz insanı ve gelecek nesiller için ciddi anlamda tehlike arz eden ve küresel bir tehdit haline gelen zoonozlara karşı insanları korkutmak ya da insan- hayvan ilişkisine negatif müdahalede bulunmak değildir. Amaç, hepimizin refahı ve daha sağlıklı bir dünya vizyonunun gerçekleştirilebilmesi için, halk sağlığı stratejilerinde temel kabul gören, tıbbın en önemli ve uygulanabilir konusu olan koruyucu hekimlik kavramını hayata geçirmek için toplumu bilinçlendirmektir. Yine bugünün amacı zoonotik hastalıkların sürdürülebilir kontrolü ve eradikasyonu için kaynakların da birleştirildiği toplum iş birliğinin yapılmasının gerekliliğine dikkat çekmektir. 6 Temmuz'da dünyaya hayvanları korumanın insanları korumak olduğunu hatırlatmak amaçlanmaktadır. Genel olarak pandemilerde erken uyarı, erken teşhis ve erken reaksiyon ile hızla gerekli tedbirleri alarak hastalığın kontrol ve eradikasyonunu sağlamak en temel yaklaşımdır. Zoonotik hastalıklarla mücadelede başarı 'tek sağlık' yaklaşımı ile mümkündür. Covid-19 bu yaklaşımın vazgeçilmezliğini ortaya koymuştur. 'Tek Sağlık', zoonotik hastalıkların insan, hayvan ve çevre sağlığı ile uluslararası ticaret ve ekonomi üzerine oluşturduğu küresel etkilere bağlı olarak gündeme gelmiştir. 'Tek Sağlık' yaklaşımı, yerel ulusal ve küresel alanda çalışan farklı disiplinlerin insan, hayvan ve çevrenin optimal sağlığı için iş birliği faaliyetlerini kapsamaktadır.

"VETERİNER HEKİMLER HALK SAĞLIĞININ GÜVENCESİDİR"

Burdur Veteriner Hekimler Odası ve Türk Veteriner Hekimleri Birliği olarak, Tarım ve Orman Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığı'nın 'Tek Sağlık" yaklaşımını gelişmiş ülkelerde olduğu gibi benimsemelerini, mesleğimizin hayvan sağlığı ile refahını, toplum sağlığını ve çevreyi korumadaki hayati rolünü desteklemelerini, Bakanlık teşkilat yapılanmasının bu konsepte uygun hale getirilmesinin ülkemiz açısından önemli bir ihtiyaç haline geldiğini vurgulamak istiyoruz. Veteriner hekimlik hizmetlerinin temel sağlık hizmetlerinin ayrılmaz bir parçası gerçeği kabul edilmeli, 'Tek Sağlık' yasası çıkarılarak, gerekli yasal ve yapısal düzenlemeler yapılmalıdır. Bu doğrultuda 'Tek Sağlık' sistemine uygun olarak Hastalık Kontrol ve İzleme Merkezi kurulmalı, Tarım ve Orman Bakanlığı'nda Veteriner İşleri Genel Müdürlüğü ile Sağlık Bakanlığı'nda Veteriner Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü merkez ve taşra teşkilatları ihdas edilmelidir. Dünya Zoonoz Günü vesilesiyle, zoonotik hastalıklara karşı cansiperane mücadele eden veteriner hekimlerin de bir an önce sağlıkta şiddet yasasına dahil edilmesini, yıpranma payı ve özlük haklarında gerekli yasal düzenlemelerin yapılmasını bekliyoruz."