Artık Kuşun Midesinde Değil, Fidanlıkta Yetişiyor

TUNCER ÇETİNKAYA - Tohum kabuğunun ardıç kuşunun midesinde açılması ve dışkısı vasıtasıyla toprakla buluşmasıyla çimlenen ardıç ağacı, Isparta'da başarıyla yetiştiriliyor.

Eğirdir fidanlık müdürü Alime Divrik, AA muhabirine yaptığı açıklamada, dayanıklılığıyla ardıç ağacının çok değerli olduğunu, tohumunun da ilaç sanayisinde kullanıldığını söyledi.

Türkiye ormanlarının sadece yüzde 3'ünün ardıç ağacı olduğuna dikkati çeken Divrik, çok zor arazi şartlarına ve kuraklığa dayanabilen yapısıyla Anadolu bozkırlarında değerlendirilmesi için ardıç fidanı üretimine yatırım yapıldığını kaydetti.

Divrik, "Ülkemiz için büyük bir çalışma yapılıyor. Yabancı ülkeler, Türkiye'deki başarıyı görmek ve bilgi alışverişinde bulunmak için fidanlığımızda eğitimlere, seminerlere katıldı" dedi.

Ardıç kuşu tohum çimlenmesine ilham oldu

Çalışmalarda, ardıç kozalağını yiyen kuşların dışkılarındaki tohumlar sayesinde çimlendiğinin gözlendiğini anlatan Divrik, "Zamanında ardıç kuşları toplanmış, büyük bir kafesin içerisine konmuş. Ardıç kozalakları yem olarak verilmiş ve dışkılarından çıkan tohumlar toplanıp ekim yapılarak fidan üretimi yapılmaya çalışılmış" diye konuştu.

Tohumun ardıç kuşunun midesinde geçirdiği evreler ve dışkısıyla oluşan ortamdan yola çıkarak fidanlıklarında bir çalışma yapıldığını ifade eden Divrik, şöyle devam etti:

"Son yıllarda küresel ısınma ve meteorolojik verilerdeki değişiklerden dolayı ardıç üretimi ve çimlenme yüzdesinde düşme oldu. Biz de bu yıl 'çimlenme yöntemimizi nasıl değiştiririz, meteorolojik verilere göre başarımızı nasıl artırabiliriz' diye bir çalışma yaptık. Ardıç tohumlarının soğukta çimlendiğini gözlemledik. Soğuk hava deposunda 'soğuk ıslak katlama' yöntemiyle uzun süre tutarak tohumun ekimini gerçekleştirdik. Bu yöntemle tohum çimlendirmemizi yüzde 50 civarında artırdık."

Kozalaktan tohuma, tohumdan ağaca

Divrik, Isparta civarındaki ormanlık alanları gezip kozalağı dolu tohumları tespit ederek işe başladıklarını dile getirerek, şunları kaydetti:

"Tespit ettiğimiz yere en yakın köylülerle anlaşıyoruz ve belirli bir ücret karşılığında birim fiyat üzerinden kozalaklarımızı toplattırıp fidanlığımıza getiriyoruz. Olgunlaşmış kozalakları tohum pistimize sererek kurutuyoruz. Makinemizde kozalaktan kabuğunu ayırıyoruz. Çıkardığımız tohumları suda yüzdürerek boş olanla dolu olanı ayrıştırıyoruz. Daha sonra tohumun çimlenme engelini giderici yöntemlere başlıyoruz."

Tohumun üzerinde yağlı bir reçineli tabakası bulunduğunu, çimlenmesine engel olan bu durumu ortadan kaldırmak için meşe külünden oluşturulan küllü suda, her gün suyunu değiştirerek 3 gün beklettiklerini anlatan Divrik, böylece tohumun tertemiz hale geldiğini vurguladı.

Tohumun kabuğundan kaynaklanan çimlenme engelini aşmak için limon tuzunda beklettiklerini, kabuğun incelmesini sağlayarak oksijen geçirgenliğini kolaylaştırdıklarına işaret eden Divrik, doluluk oranı yüzde 70-80'lerde ise tohumu ekime hazır hale getirmiş olduklarını belirtti.

Genelde temmuz ayında ekime başladıklarını, kış mevsiminde kar yağışı, don gerçekleştiğinde "soğuk katlamayı" görmüş olduklarının altını çizen Divrik, şubat ayında da çimlenmenin başladığını söyledi.

Küresel ısınma ve iklim değişikliği sebebiyle bu yıl yöntemde değişiklik yaptıklarını bildiren Divrik, tohumları ekim yapmadan sıfır derecede soğuk hava deposunda bekleterek "soğuk ıslak katlama" yöntemi uyguladıklarını ve verimi artırdıklarını ifade etti.

Ardıç ağacının Türkiye için önemli bir ağaç olduğunu, yağışın az görüldüğü bozkırlarda yetişebileceği için bu türe yatırım yapıldığını dile getiren Divrik, "Kerestesinin değerli olması ve kontrolsüz kesimlerden dolayı doğada iyice azalan ardıç ormanları korumaya alındı. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, 8 yıldır ağaçlandırma çalışması yapıyor. Önümüzdeki yıllarda çok daha geniş ardıç ortamına kavuşacağız" dedi.

Divrik, geçen yıl 1 milyon ardıç fidanı yetiştirdiklerini ve ülkenin farklı bölgelerine dikim için gönderdiklerini sözlerine ekledi. - Isparta