Afrika Hastalığı"Na Karşı Koyun Çiçeği Aşısı Önerisi

ÖNDER FELEK - Cumhuriyet Üniversitesi (CÜ) Veteriner Fakültesi Viroloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Hakan Işıdan, büyükbaş hayvan yetiştiricilerine, "Afrika hastalığı" olarak bilinen ve hayvanların telef olmasına neden olan "Lumpy Skin Disease" virüsüne karşı büyük oranda koruma sağlayan koyun çiçeği aşısı kullanmalarını önerdi.

Işıdan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, büyükbaş hayvanlarda görülen "Lumpy Skin Disease" virüsünün önceki yıllarda yapılan bilimsel araştırmalara göre, Afrika ülkelerinde, sıcak ve rutubetli iklim koşullarında daha sık gözlendiğini söyledi.

Hastalığın etkisindeki hayvanlarda deride bozuk para büyüklüğünde şişkinlikler oluştuğunu, şişkin bölümlerin patlayarak yaraya dönüştüğünü dile getiren Işıdan, yaraların boyun çevresinde yoğunlaştığını fakat bununla beraber vücudun tümünde gözlenebildiğini belirtti.

Işıdan, henüz, insana bulaşma riski taşımayan ve yıllardır Sudan, Etiyopya, Nijer, Cibuti, Somali, Mısır, Suudi Arabistan, Yemen, Umman ve Birleşik Arap Emirlikleri'nde görülen virüse 2012'den sonra İsrail'in kuzey bölgeleri, Lübnan, Filistin, Ürdün ve Irak'ta, 2013'te de Türkiye'de rastlandığını ifade etti.

Türkiye'de ilk vakanın geçen yıl ağustos ayında Kahramanmaraş'ın Elbistan ilçesinde tespit edildiğini aktaran Işıdan, bir işletmede virüsün bulaştığı 33 büyükbaş hayvandan 15'inin telef olduğunu anımsattı.

Işıdan, ilk vakanın ardından bu yıl ocak ayına kadar geçen sürede Adana, Hatay, Osmaniye, Kahramanmaraş, Adıyaman, Malatya, Siirt, Hakkari ve Sivas'ta 18 farklı bölgede hastalık bildiriminin yapıldığını belirterek, şunları söyledi:

"Virüsün Türkiye'deki hayvanlara nasıl bulaştığıyla ilgili henüz bir tahminde bulunamıyoruz. Özellikle sıcak ve rutubetli iklime sahip olmayan Sivas'ta görülmesi bizi şaşırttı. Bağışıklık sistemi zayıf hayvanların virüse yenik düştüğünü görüyoruz. Hastalığın ilk çıktığı ağustos ayından itibaren geçen 9 aylık sürede 300 civarında hayvanın telef olduğunu tahmin ediyoruz. İşletmelerde virüs nedeniyle hastalanan hayvan sayısının 10 bini bulması, ciddi ekonomik kayba yol açıyor. Bunlardan yavru atanlar oluyor. İhbarı mecburi bir hastalık olduğu için karantina uygulamasına gidiliyor. En az 3 ay karantina uygulaması ve ilaçlar da ciddi ekonomik kayıp anlamına geliyor."

Yrd. Doç. Dr. Işıdan, virüsün özellikle sivrisineklerle bulaştığını belirterek, Afrika'da yaşayan bazı kene türlerinin de bu virüsün taşıyıcısı olduğunu söyledi.

Aşı için hazırlanan proje TÜBİTAK'a sunuldu

Virüs için dünyada henüz özgün bir aşı bulunmadığını belirten Işıdan, yetiştiricilere, yüzde 100 koruma sağlamamasına karşın büyükbaş hayvanlarına koyun çiçeği aşısı yaptırmalarını önererek, "Afrika ülkelerinde hastalıkla mücadelede bu yöntem uygulanmakta. Mısır ve İsrail gibi ülkeler, hastalığa karşı koyun çiçeği aşısı kullanmak suretiyle aşılama yapıyor" dedi.

Aşı geliştirmek için hazırladıkları "Lumpy Skin Disease (LSD) Virüsün Moleküler Karakterizasyonu, Hücre Kültüründe Attenuasyon ve Attenue Canlı Aşı Denemeleri" adlı projeyi TÜBİTAK'a sunduklarını dile getiren Işıdan, projenin kabul edilmesi halinde aşı çalışmalarına başlayacaklarını sözlerine ekledi. - Sivas