9 Mayıs Dünya Çölyak Günü"

Van Halk Sağlığı Müdürlüğü, "Dünya Çölyak Günü" dolayısıyla vatandaşları Çölyak konusunda bilgilendirmek amacıyla program düzenledi.

Halk Sağlığı Müdür Yardımcısı Dr. M. Halit Tunç, Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar Programlar ve Kanser Şube Müdürü Büşra Tapan Soğanda, Hemşire Leyla Helvaci ve Diyetisyen Yeliz Serin tarafından İpekyolu Toplum Sağlığı Merkezi toplantı salonunda ildeki Çölyak hastalar davet edilerek bilgilendirme toplantısı düzenlendi. Toplantıda Diyetisyen Yeliz Serin tarafından Çölyak hastalığı ile ilgili sunum gerçekleştirildi. Toplantıda Çolyak hastalarının sorunları ve çözüm önerileri tartışılırken, hastaların en büyük sıkıntılarından birisinin gıdaya ulaşmada yaşanan sorunlar olduğu belirlendi. Gluteinsiz gıdanın pahalı olması ve marketlere gelen gıdanın yetersiz olması, çeşidinin az olması sorunların başında gelirken, toplantıya katılan hastalara gluteinsiz ikramlıklar sunuldu.

Aile Hekim Uzmanı Dr. Öznur Aydoğdu tarafından yapılan açıklamada, "Çölyak teşhis edilene kadar hastalık, teşhis edildikten sonra bir yaşam biçimidir. Çölyak hastalığı ince bağırsağın gluten adlı proteine karşı ömür boyu süren ve kronikleşen alerjisi, hassasiyetidir. Buğday, arpa, çavdar ve yulaf, gibi, tahıllar, gluten, içerir. Alınan gıda, ince bağırsakta bileşenlerine ayrıştırılıp bağırsak mukozası üzerinden kana karışır. Vücudumuzun yeterince gıda alabilmesi, ince bağırsakta çok sayıda bulunan ve villus çıkıntıları olarak adlandırılan kıvrımlar tarafından sağlanır. Çölyak hastaları glutenli yiyecekler tükettiklerinde bağırsak mukozasında alerji nedeniyle villus çıkıntıları ve kıvrımları tahrip olarak azalır ve küçülürler. Böylece bağırsak yüzölçümü gittikçe azalır ve alınan gıdalar emilemez hale gelir. Sonuçta beslenme yetersizliği, arkasından da hastalık belirtileri ortaya çıkar" dedi.

Gluten içermesi ihtimali olan yiyeceklerin Glutensiz gıda maddeleri ile aynı yerde bulunmamasının önemli olduğunu ifade eden Aydoğdu, "Yemek hazırlığı sırasında glutenli gıdalara değmiş, bulaşmış çatal kaşık süzgeç tabak v.s gereçler kesinlikle Çölyaklı kişilerin gıdalarına dokundurulmamalıdır. İnce bağırsakta tahribata yol açarak hastalıklara neden olabilmesi için bir çay kaşığı un, buğday ya da bulgurun sekizde biri yeterli olmaktadır. Yani bu miktar bile zararlıdır" şeklinde konuştu.

"ÇÖLYAK HASTALIĞININ TEK TEDAVİSİN GLUTENSİZ SIKI BİR DİYETTİR"

Çölyak hastalığının tek tedavisinin glutensiz sıkı bir diyet olduğunun altını çizen Aydoğdu, "Diyetin sıkı bir şekilde uygulanması ile düzleşen ince bağırsak yüzeyi normal şeklini ve işlevini tekrar kazanmaktadır. Çok az miktarda alınan gluten bağırsaklardaki tahribatın tekrarlamasına neden olur. Glutensiz sıkı bir diyetin uygulanması süresince Çölyak hastasının genellikle bir şikayeti olmaz. Beslenme tarzının değiştirilmesinin ardından genelde kısa b ir süre içerisinde şikayetler belirgin şekilde azalır. Şikayetlerin tamamen kaybolma süresi ince bağırsaktaki tahribat derecesi, hastanın yaşı ve diğer faktörlere göre değişkenlik gösterebilir. Gluten içeren gıdalardan kaynaklanan, hissedilebilir şikayetler çoğunlukla uzun süreler sonrası hatta bazen yıllar sonra kendini gösterir. Diyetin bozulması ya da terk edilmesi tedavi edilmesi çok daha zor olan ağır hastalıklara neden olabilir. Çölyak hastaları için güvenli yiyecekler: tüm sebzeler, meyveler, bakliyatlar, katkısız katı ve sıvı yağlar, yumurta, bal, reçel, basit toz şeker, zeytin, et, balık, tavuk, (bu ürünler katkılı olmadıkları gibi daha önce unla kızartılmış bir yağda kızartılıp işleme tabi tutulmamalıdır.) Una batırılmamış konserve çeşitleri, mısır, pirinç, patatesin hem kendileri hem de unları besin hazırlamada kullanılabilir. Ayrıca kestane unu, nohut unu, soya unu, üzüm çekirdeği unu da kullanılabilir. Evde çekilmiş güvenli baharatlar" dedi.

Çölyak hastalığında diyet tedavisinde tüketilmemesi gereken besinleri sıralayan Aydoğdu, "Buğday, arpa, çavdar ve yulaf katkılı her türlü ürün. (un, bulgur, bulgur pilavı, irmik, makarna, şehriye, kuskus, ekmek, kek, pasta, kurabiye, bisküvi, börek, çörek, gofret, simit, kraker, dondurma külahı, unlu tatlılar, gluten içeren hazır salça, ketçap, un ilave edilen çorbalar, soslar, tarhana, yarma gibi). Galeta ununa, una batırılarak kızartılmış tavuk balık gibi et ürünleri. Guten içeren hazır çorbalar, köfte, pane harçları gibi hazır çeşniler. Sirke, çikolata, puding, sakız, ketçap, mayonez, dondurma gibi gıdaların bazılarında gluten bulunabilmektedir. Bunlar yenilmeden önce muhakkak ürün hakkında bilgi edinilmelidir. Tuzlu, soslu kuruyemişler, glutenle yapıştırıldığı için yasaktır" dedi.

Aydoğdu, ancak bunların glutenle işlem görmemiş halinin, gluten içermeyen kuruyemişlerin serbest olduğunu sözlerine ekledi. - VAN