Şefler Gibi Aşure Yapmanın 5 Sırrı

Mübarek Muharrem ayını idrak ediyoruz... Hicri yılbaşı olarak kabul edilen Muharrem ayı 11 Eylül Salı günü başladı. Muharrem ayı İslamda kutsal bir aydır. Bu ayda Hz. Hüseyin'in Kerbelâ'daki acısı başta olmak üzere On iki İmamlar'ın acılarını anmak ve anlamak için Muharrem Mâtemi tutulur. Ayrıca aşure günü de bu ayın içindedir. Peki aşure günü ne zaman başlıyor? Aşure nasıl yapılır? İşte ayrıntılar...

Muharrem ayının onuncu gününde aşure yapılır ve komşulara, eşe dosta dağıtılır. İslama göre Muharrem ayının onuncu günü Hz. Nuh, Büyük Tufan'dan sonra karaya ayak bastığında elinde kalan son malzemelerle bu tatlıyı yapmıştır. Peki 2018 yılında aşure günü ne zaman, hangi güne denk geliyor?

AŞURE GÜNÜ NE ZAMAN?

Aşure günü – 2018: 20 Eylül 2018 Perşembe

AŞURE NASIL YAPILIR?

Aşurenin belirli bir tarifi yoktur. Bölgeler arasında farklıklar gösterir. Geleneksel olarak en az 7 maddeden oluşması gerektiği söylenir. Bazıları adından dolayı 10 madde ile yapılması gerektiğini söyler. Aleviler ise hep 12 madde kullanarak aşure yapar.

Temel olarak su, buğday, nohut, toz şeker, fasulye, pirinç kullanılarak yapılır. Süsleme amacı ile ceviz, çam fıstığı, badem, nar, susam ve tarçın gibi kuruyemiş, meyve ve baharatlar kullanılır. Tarifi hiçbir hayvansal ürün içermemesi itibarıyla vegandır.

Aşure Türkiye'nin mutfak geleneğinin yanı sıra çevredeki ülkelerin çoğunda, Hristiyan ve Yahudi kültürlerin bir parçası olarak da çeşitli isimler altında hazırlanmaktadır.

Ermeni ve Rum kültüründe de vardır. Ermeniler, 6 Ocak'ta "anuş-abur" yaparken; Rumlar, buğday, kuru üzüm ve bal ile yaptıkları "koliva"yı kilise kapısında dağıtıp ortasına bir mum diktikleri bir tabakla mezarın başına yerleştirmektedirler.

Alevi kültüründe, Kerbela Savaşı'nda Hüseyin'in öldürüldüğü günde aşure pişirilmesi ile aşurenin hiçbir hayvansal ürün içermemesi arasında bağlantı kurulur ve şiddetin genel olarak protesto edildiği ifade edilir. Aleviler, her sene aşurelerini pişirip konu komşu ile paylaştıkları Muharrem ayında 12 gün boyunca etin tüketilmediği bir oruç tutarak öldürmenin her türlüsünün (besin için kesilen hayvan dahil) şiddet olduğunu idrak ederler.

MUHARREM AYI NE ZAMAN?

1 Muharrem – 2018: 11 Eylül 201 Salı

10 Muharrem – 2018: 20 Eylül 2018 Perşembe

Hicri yılbaşı – 2018: 11 Eylül 201 Salı

Aşure günü – 2018: 20 Eylül 2018 Perşembe

MUHARREM AYININ ANLAMI NEDİR?

Muharrem Hicri takvime göre yılın birinci ayıdır. Muharrem Arapça bir kelime olup, kelime kökü itibarıyla "haram"dan türemiştir. Sözcük karşılığı, haram olan, yasaklanan anlamındadır. Araplar, İslamiyet öncesi dönemde (Cahiliye döneminde) dahi, kabile yaşantısının bencilliklerinden kaçınarak, Arabi ilk ay olan "muharrem" ayında birbirlerine savaş açmak gibi "yasaklanan" fiillerden kaçınır ve uzaklaşırlarmış.

Muharrem Matemi'nin amacı: Bu türlü acıların bir daha yaşanmaması için gerekli olan insanlık değerlerini ve Alevî öğretisini özümsemektir. Matem süresince bıçağa ve kesici aletlere el sürülmez, kurban kesilmez ve et yenmez. Matem boyunca hiçbir canlıya eziyet edilmez.

Kimsenin kalbini kırmamak, dili ile kimseyi incitmemek, kimse hakkında dedikodu yapmamak Mâtem Orucu'nun temel ilkesidir. Sağlığı yerinde olanlar oruç tutarlar. Matemden amaç, kendine eziyet yapmak değil, kötülük ve katliamların bir daha olmaması adına anmak ve unutmamaktır. Kerbelâ katliamında hasta olması nedeniyle İmam Zeynel Abidin'in kurtulması ve Ali'nin soyunun devam etmesi nedeniyle de Allah'a şükredilir. Bu nedenle Muharrem mâtemi, aşûre geleneği ile biter. 12 gün orucun ardından Aşûre Günü yapılır. 12 değişik malzemeden oluşan aşûre yenilir ve dağıtılır.

Lezzetli Aşure Nasıl Yapılır?

Aşure, lezzeti kadar manevi değeriyle de mutfaklarımızda çok ayrı bir yere sahip. Tarihi Hz Nuh Peygambere dayandırılan bu güzel tatlıyı yapmak ise maharet işi… Rengi, kokusu, lezzeti, kıvamı tek tek dikkat edilmesi gereken konular. Peki, iyi aşure yapmanın sırrı nedir?

APlus Pastaneleri Şefi Cengiz Canpolat, aşure yaparken doğru renk, kıvam ve lezzet için atlanılmaması gereken püf noktalarını anlattı.

Aşurenin özü doğru pişirilmiş buğdaydır.

Aşurenin temel malzemesi buğdaydır. Lezzetli bir aşure için buğdayı doğru pişirmek ve özünün çıktığından emin olmak gerekiyor. Buğdayınızın suyu sarardıysa, kıvamını bulmuş demektir. Buğdayınıza pişerken tuz katarak kıvam almasını kolaylaştırabilirsiniz.

Malzemelerin eklenme zamanları önemlidir.

Aşure için klasik olarak tüm malzemeler bir önceki akşamdan ıslatılır. Bakliyatlar ön pişirme ile koyu renklerinden arındırılır. Tencereye önce buğday sonra bakliyatlar ve en son meyveler eklenmelidir. Bu hem meyvelerin bütünlüğünün bozulmamasını hem de çok pişererek aromalarının kaybolmamasını sağlayacaktır.

Doğru kıvam için nişasta ekleyin.

Aşure kıvamının ayarlanması en zorlu tatlılardan birisidir. Bunun için aşurenizi pişirirken bir miktar nişasta ekleyerek kendi dengesini bulmasını sağlayabilir ve sulu olmasını önleyebilirsiniz. Ayrıca nişasta tatlınızın soğurken çatlamasını ve dağılmasını da engelleyecektir.

Aşurenin piştiğini suyunun yoğunluğundan anlayabilirsiniz.

15 kişilik bir aşurenin pişmesi ortalama 2 saat kadar sürer. Ancak malzemeler farklı olacağı için aşurenizi ocaktan ne zaman indireceğinizi suyunun yoğunluğuna ve rengine göre belirleyebilirsiniz. Aşure muhallebi kıvamına geldiğinde ocaktan indirmek için hazır demektir. Soğuyup, donduğunda ideal katılığını bulacaktır.

Doğru tencere seçmek aşurenin lezzetini arttırır.

Eskiden hemen her evde aşure tenceresi dediğimiz büyük tencereler bulunurdu. Bu tencerelerden yoksa aşure yapmak için ağzı geniş ve malzemeleri ezmeden karıştırmaya imkan verecek şekilde yayvan tencereler kullanmak gerekir. Ayrıca tencerenizin çabuk ısınmamasına da özen gösterin.

Aşure Tarifi:

(15 Kişilik)

200 Gr Aşurelik Buğday

50 Gr Nohut

Tarçın

50 Gr Kuru Fasulye

80 Gr Kuru Üzüm

100 Gr Kuru İncir

80 Gr Kuru Kayısı

200 Gr Bütün Kavrulmuş Fındık 200grm

Bütün Kavrulmuş Çam Fıstığı

1 Adet Taze Nar

10 Gr Tuz

300 Gr Toz Şeker

60 Gr Kuş Üzümü

20 Gr Mısır Nişastası

10 Bardak Su

Yapılışı:

Buğday, nohut, kuru fasulye, kuru incir, kuru kayısı ve kuru üzüm bir gün önceden soğuk suyla ıslatılır. Bir gün önceden ıslatılan tüm baklagiller ayrı ayrı kaplarda kaynatılarak aşure için hazırlanır. Meyveler ise sudan çıkartılarak beklemeye alınır.

10 bardak su tencereye alınarak kaynatılır. Kaynayan suya önce buğday ilave edilir ve özü çıkana kadar kaynatılır. Buğdayın özünün çıkması için kaynama suyuna az miktarda tuz eklenir. Sonra sırasıyla nohut ve kuru fasulye eklenir. Tuz ve şeker ilave edilerek 20dk. kadar daha kaynatılır. Meyveler de ilave edilerek kaynatılmaya devam edilir. Meyvelerin formunun çok bozulmamasına özen gösterilir.

En son olarak nişasta su ile açılır ve aşureye eklenerek, bir taşım kaynaması beklenir. Ocaktan indirilen aşure kaplara konur, dinlenmeye bırakılır. Süslemesi aşure iyice dinlendikten sonra yapılır. Böylece malzemelerin dibe çökmesi ve tat değiştirmesi önlenir.