Musk'ın tweet sınırlaması ne anlama geliyor, Twitter için yeni hamlesi ne olabilir?

Twitter, geçen hafta platforma erişim ve kullanıcıların içerik görüntüleme alışkanlıklarına ilişkin bir dizi yeni kısıtlama getirdi.

Cumartesi günü platforma abone olan ve olmayanların görebilecekleri tweet sayısı sınırlandırılmış, platforma üye olmayanların da tweetlere erişmesi engellenmişti.

Ekim 2022'de Twitter'ı satın alan milyarder iş insanı Elon Musk, kendi hesabından yaptığı paylaşımda, "Aşırı düzeyde veri kazıma ve sistem manipülasyonuyla mücadele etmek için geçici sınırlamaların" getirildiğini duyurdu.

Yapılan ilk açıklamada doğrulanmamış, yani mavi tiki olmayan hesapların günde 600 gönderi görüntüleyebileceği açıklandı. Bu daha sonra 1000'e yükseltildi.

Doğrulanmış hesapların ise günde 10 bin içeriğe erişebileceği belirtildi.

Öte yandan Pazartesi günü yapılan bir açıklamada Twitter kullanıcılarının TweetDeck'i kullanmak için yakında doğrulanması gerekeceği duyuruldu.

Veri kazımayla mücadele etmeye çalıştığını iddia eden Musk, bir süredir yapay zeka şirketlerinin dil modellerini eğitmek için Twitter verilerini kullanmasından memnun olmadığını söylüyordu.

Ancak son aylarda reklam gelirlerinde ciddi kayıp yaşayan ve faturalarını ödemediği iddiasıyla hakkında çeşitli davalar açılan Twitter'ın gidişatını takip edenler, Musk'ın yeni gelir kaynakları aradığını düşünüyor.

Musk, şirketi satın aldığından bu yana kullanıcıları aylık aboneliğe para ödemeye ikna etmek için çabalıyor.

Twitter CEO'su şimdi de veriyi parasallaştırmaya çalışıyor.

Öte yandan Twitter'ın diğer sosyal medya şirketleriyle rekabeti sürüyor.

Facebook’un sahibi Meta, Twitter’a rakip olarak geliştirdiği Threads platformunun Perşembe günü kullanıma açılacağını duyurdu.

2016'da kurulan Mastodon ve Twitter’ın eski CEO'su Jack Dorsey tarafından geliştirilen Bluesky platformları, Twitter'a alternatif olarak yoğun ilgi görüyor.

Musk'ın son açıklamaları, kafa karışıklığına neden oldu ve Twitter kullanıcılarının sert eleştirisiyle karşılandı.

Milyonlarca kişi Musk'ın bir sonraki hamlesini bekliyor.

Veri kazımayı neden engellemeye çalışıyor?

Elon Musk, yüzlerce kuruluşun Twitter verilerini "son derece agresif bir şekilde" kazıyarak kullanıcı deneyimini etkilediğini söyledi.

Veri kazıma, yapay zeka gibi otomatik hizmetlerin bir web sitesindeki herkese açık verileri toplaması anlamına geliyor.

Bu yöntem çok yaygın bir şekilde kullanılıyor.

Twitter kamusal olması nedeniyle verinin çok kolay çekilebildiği bir platform.

Musk, Nisan ayında Twitter'ın API'ını, yani veriye erişimini ücretli hale getirdi.

APİ için aylık abonelik ücreti artık 42 bin dolardan başlıyor.

Uzmanlar bu düzenlemeden sonra veri kazıma işlemlerinin hız kazandığını, Musk'ın da son hamlesiyle bunu engellemeye çalıştığını söylüyor.

BBC Türkçe'ye konuşan Bilgi Üniversitesi Medya Bölümü'nden Prof. Dr. Erkan Saka, bundan sonra veri çekmek için devamlı yeni formüller aranacağını, Musk'ın ise bunu parasallaştırmak için çabalarına devam edeceğini söylüyor.

Saka, "Akademik de dahil çok sayıda kuruluşun kullandığı APİ'ın engellenmesi sonucunda bazıları hizmetlerini sonlandırıyor, bazıları da para ödememek için başka yollara deniyor. Bu tür denemeler yapılacak ve yapıldıkça Musk bunları engellemeye ve parasallaştırmaya çalışacak" diyor ve devam ediyor:

"Öyle ya da böyle oturmuş bir ekosistemi vardı Twitter'ın ve Elon Musk bu düzeni bozdu. Bu da sıradan kullanıcı için eziyet olmaya başladı. Ama Musk'ın gözünde biz sıradan kullanıcılar hiçbir şeyiz zaten" diyor.

BBC Türkçe'ye konuşan internet ve toplum araştırmaları merkezi Gözlemevi'nin kurucusu ve eski Google çalışanı Handan Uslu ise Musk'ın diğer teknoloji şirketlerinin Twitter verilerini kullanarak güçlenmesini istemediğine dikkat çekiyor:

"Bizim verilerimiz şirketler için son derece önemli. Örneğin veri kalitesinin biraz düşmesi bile Facebook'un reklam gelirlerinin azalmasına neden oldu ve işten çıkarmalar yaşandı. Bizim ne kadar verimizi alır, etkileşimi arttırır ve nokta atışı reklam verirse o kadar çok para kazanıyor bu firmalar. Elon Musk’ın yönetimindeyse genel olarak başka bir teknoloji sitesi güçlenmesin bakış açısı var."

Uzmanlar, etkileşimden beslenen bir platform için, içerik görüntüleme sınırlaması getirmenin eşi benzeri görülmemiş bir taktik olduğunu ve sürdürülemeyeceğini söylüyor.

Musk, henüz kısıtlamanın devam edip etmeyeceği konusunda açıklama yapmadı.

Habere ve doğru bilgiye erişim kısıtlanacak mı?

Son kısıtlamalardan etkilenenler arasında Twitter'ı bilgi doğrulama ve canlı haber aktarımı için kullanan gazeteciler de var.

İngiltere merkezli haber sitesi Independent'ın muhabiri Bel Trew, Pazar günü Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, "Twitter içeriklerine ulaşamıyorum. Twitter Blue için para ödediğimi itiraf etmekten utanıyorum ama sıcak bir haberin ortasındayım" dedi.

ABD'de çalışan bir muhabir ise iki kişinin öldürüldüğü bir silahlı saldırı sırasında aynı sorunla karşı karşıya kaldığını aktardı.

BBC Türkçe'ye konuşan Teyit.org Yazı İşleri Sorumlusu Emre İlkan Saklıca, gelişmelerin çok yeni olduğunu, henüz önlem alınamadığını ve ekibin haber tarama çalışmalarının da etkilendiğini aktarıyor.

Saklıca, "Kriz anlarında insanlar sosyal medyadan yardım çağrılarında bulunuyor, taleplerini iletmeye çalışıyor. Okuma sayısına kısıtlama koyulduğu takdirde bu paylaşımlar görünmüyor" diyor ve devam ediyor:

"Siz deprem anında enkaz altında kalan birinin yardım çağrısını da, seçim anında toplu oy kullanıldı iddiasını da göremeyeceksiniz. Bunların hepsi şüpheli haberler olmasının yanı sıra bir de insanların geniş kesimlere ulaştırmaya çalıştığı paylaşımlar. Bu sosyal medyanın bütün yapısına, mantığına aykırı."

Öte yandan Gözlemevi kurucusu Handan Uslu, dezenformasyon ve yanlış bilgiyi merkezinde barındırdığını söylediği Twitter ve diğer sosyal medya platformlarında kullanıcıların geçirdiği süreye kıstılama getirmenin olumlu olabileceğini düşünüyor:

"Yanlış bilgi bu firmalara dışarıdan bulaşan bir şey değil, doğrudan onlar tarafından teşvik ediliyor. Tetikleyici, problemli içerikler çok daha fazla etkileşim alıyor. Twitter gibi bir altyapı olmasa çoğu yanlış içerik yayılmaz bu şekilde. Az kullanılmaları, dezenformasyonun da azalması anlamına gelebilir."

Alternatifler ne?

Twitter'a rakip olan çok sayıda platform var ancak uzmanlar "toplu bir göçün" yakın zamanda yaşanacağını düşünmüyor.

Bilgi Üniversitesi'nden Prof. Dr. Erken Saka, ücretsiz, açık kaynaklı, merkeziyetsiz bir sosyal medya platformu olarak tanımlanan Mastadon'un iyi bir alternatif olduğunu ancak kullanıcı konforu açısından geliştirilmesi gerektiğini düşünüyor:

"Mastadon'da ara yüzlere ve kolaylaştırıcı araçlara ihtiyaç var. Twitter gibi merkezi bir akışı olmadığı için insanlar biraz şaşırıyor ama bence kolayca öğrenilir" diyen Saka şöyle devam ediyor:

"Twitter o kadar yerleşik bir kamusal alan mecrası olmuş ki kolay kolay insanlar bırakmıyor. Musk da bunu iyi biliyor ve parasallaştırma yollarını zorluyor."

Gözlemevi'nden Handan Uslu, Twitter'ın başarısının platformda yer alan dezenformasyon ve kutuplaştırıcı içerikle doğru orantılı olduğuna inanıyor.

Uslu, "Twitter bu kadar tetikleyici bir yer olmasaydı bu kadar kullanılmazdı. Siyasi olarak nefret içeren içerikler bundan sonra etkileşim almayacak dedikleri bir sisteme geçseler, ki bunun kodunu yazmak çok kolay olur, insanlar sıkılmaya başlar ve kullanmaz" diyor.

Teyit.org'dan Emre İlkan Saklıca ise halen oturmuş bir platform olan Facebook'a dönüş yaşanabileceğini düşünüyor, insanların gündem tarama ve habere erişim alışkanlıklarında değişim olacağına inanıyor.