Dünya Dışı Akıllı Yaşama Ait Keşfedilmiş Bir Sinyal Yok"

Umut Şinasi Soylu'nun röportajı...

Bugün İstanbul Üniversitesi, Merkez Kampüsünde (Beyazıt) yer alan Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü'nden değerli hocam ile birlikte uzaydaki yaşam ile ilgili merak ettiklerimiz hakkında bir röportaj gerçekleştireceğiz.

Öncelikle kendinizden bahsedebilirsiniz?

Süleyman Fişek: Merhaba, ben İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü Araştırma Görevlisi Süleyman Fişek, aynı zamanda bu bölümde doktora eğitimime devam etmekteyim. Doktoramı, teleskoplar ve teleskopların odak düzleminde yer alan ekipmanların çalışma prensipleri ve performansları üzerine yapıyorum. Doktora konum ve diğer araştırmalarım ile birlikte bir yandan da popüler bilim etkinliklerine destek vermeye devam ediyorum.

Bir astronom olarak popüler bilim etkinliklerinde en çok hangi soru ile karşılaşmaktasınız?

Evet, en çok karşılaştığımız ve dikkat çeken sorulardan birisi "Evrende yaşam var mı?" Genellikle böyle soruları soran katılımcılarımız ve misafirlerimiz tabii ki kafalarında hayal ettikleri yaşam olarak bize benzer, bizim gibi akıllı bir yaşam formu hayal ediyorlar. Bilim insanları ise uzayda yaşamı araştırırken bu araştırmayı temel olarak ikiye ayırıyor diyebiliriz; birisi mikro boyutta bir yaşam arayışı diğeri ise akıllı yaşam, aslında daha çok ilgilenilen ve soru gelen konu da bu yönde oluyor.

Dünya dışı akıllı yaşam var mıdır, araştırmalar bize neyi göstermektedir?

Akıllı yaşam dediğimiz zaman aklımıza hemen uçan daireler, uzaylılar, uzaylıların istilası, dünyamıza gelmeleri ya da herkese görünmeyip saklı kalıp sadece bazı insanlara görünmeleri gelmektedir. Oysa bunlar bir noktada bilim-kurgu ile hayatımıza giren ve yer eden şeyler. Oysa bilim insanları potansiyel akıllı yaşam barındırabilecek ötegezegenleri gözlediklerinde elde ettikleri çok zayıf bir sinyal oluyor ve hayal edildiği gibi teleskoplarını bu ötegezegenlere çevirdiklerinde binalar, evler, ağaçlar, nehirler, akarsular görmüyorlar; elde ettikleri sinyali kullanarak kimyasal ve fiziksel analizler yapılıyor. Bu analizleri yaparken, akıllı yaşam varlığı araştırılıyorsa şuna dikkat ediliyor; acaba burada teknoloji üretiliyor mu?

KESİN KANITIMIZ YOK

Çünkü akıllı olmaları demek onların teknoloji üretmeleri anlamına geliyor. Şu an nasıl ki biz televizyon yayınlarımızla, uçakların kullandığı sinyaller ya da kullandığımız uydularla beraber dünya dışına bir sinyal yani teknolojimizi yayabiliyorsak eğer akıllı bir canlı varsa onlardan da benzer bir sinyali almayı bekliyoruz. O yüzden araştırmalar da genellikle bu sinyallerin yakalanması üzerine devam ediyor. Bugüne kadar ise henüz Dünya dışı akıllı yaşama ait keşfedilmiş bir sinyal yok. Zaman zaman tüm Dünya kamuoyunu yakından ilgilendiren sinyaller yakalansa da bu sinyaller tekrarlanmadığı ve kesinleştirilemediği için bir kanıt değiller.

Başka akıllı varlıkların Dünya'yı ziyaret ettiğini düşünmemize sebep olan uçan cisimler hakkında neler diyebiliriz?

Evet, insanlar gökyüzünde gördükleri, tanımlayamadıkları bir cismi, bir ışık huzmesini UFO olarak adlandırıyorlar. Aslında teknik olarak bu doğru çünkü UFO terimi İngilizce bir kısaltma ve açılımı "tanımlanamayan uçan cisim – Unidentified Flying Object" olarak geçmektedir. O yüzden gökyüzünde bir cisim gördüğünüzde eğer o cismi tanımlayamıyorsanız buna UFO demeniz doğru ama bu bir uçan daire demek değildir. Bu noktada şu bilgiyi paylaşmak gerekiyor, yıldızlar arası mesafeler teknoloji ne kadar ileride olursa olsun ziyaret etmek için çok uzak; ışık hızında dahi binlerce, milyonlarca, milyarlarca yıl sürecek mesafelerden bahsediyoruz.

Evren hakkında ve akıllı yaşam arayışı hakkındaki son düşüncelerinizi alarak bitirelim.

Evren kavramı çok büyük bir kavram sadece bizim Güneş'imizin içinde bulunduğu Samanyolu galaksisinde 200 milyardan fazla yıldız var ve evren galaksilerle dolu, bu çerçeveden baktığımız zaman evrende akıllı bir yaşam olma ihtimali çok yüksek fakat henüz keşfetmedik diyoruz. Bu noktada aradaki mesafeleri düşününce zaten gelip gitmenin mümkün olmadığını ışık hızıyla mesajlaşmanın dahi binlerce yıl sürebileceği ortada. Herhangi bir askeri üste bir uzaylının saklanıyor olması, onun otopsisinin yapılabiliyor olması ya da gökyüzünde uçan dairelerin görülüp gizleniyor olması, gizli dosyalarla açıklanıp ama bilim insanlarının bilmediği uçan daire hikayelerinin doğru olmasını beklemiyoruz, beklememiz de gerekiyor. Her şey bilimsel kanıtlarla ancak desteklendiği zaman gerçeğe dönüşebilir ve kabul edilebilir. Bu noktada dediğim gibi evrende akıllı yaşam olma ihtimalinin yüksek olduğunu düşünüyor ama henüz bir kanıtımızın olmadığını söylüyoruz.