Apple Artık Ömrünün Sonuna Gelmiş Olabilir Mi?

Netflix'in komedi gösterilerinden birisi, Iliza'nın "Elder Millenial" adlı stand up gösterisi. Başarılı komedyenin yaptığı şakalardan birisi yaşı ilerlemiş bir milenyum kuşağı üyesinin anlattığı hikayeler. Bunlar arasında Blackberry'lerin hala bir önemi olması da var. Bundan on yıl sonra yapılacak olan bir komedi gösterisinde " Apple'ın yükselişi ve düşüşü" bir şakanın konusu olabilir mi?

Apple her daim başarıyla bir arada anılan bir firma olmuştu. Öyle ki şirketin yaptığı açıklama bütün Silikon Vadisi'nde ve yatırımcılarda bir panik havasına sebep oldu. Borsalar düşerken genel bir ekonomik sıkıntı korkusu piyasalara hakim oldu.

Hızlı gelişen teknoloji gibi piyasalar söz konusu olduğunda bu tarz durumlar genellikle endişe vericidir. Bir sonraki teknolojik patlamanın ne zaman, nerede yaşanacağından ve kim tarafından gerçekleştirileceğinden kimse emin değil.

1 trilyon dolar değere ulaşmayı başarabilmiş ilk Amerikan firması olan Apple, Tim Cook'un yönetimi altında aslında kötü bir performans göstermiyor. Cook bir Steve Jobs olmasa da oldukça iyi ve üst düzey bir yönetici olarak teknoloji dünyasının öne çıkan isimleri arasında yer alıyor. Apple'ın sıkıntısı başka noktada.

Çin ekonomisinin göz alıcı büyüme rakamları geride kaldı. Ülkede ekonomi artık o kadar da hızlı büyümüyor. Bu durum, Apple'ın bu önemli pazardan beklentilerini karşılamasının önündeki büyük bir engel ancak en büyük engel değil. ABD Başkanı Donald Trump'ın ticaret savaşları da genellikle Çin'i hedef alıyor ve bu durum Apple'ı oldukça zor durumda bırakıyor.

Akıllı telefonların yayılması sürecinin artık sonuna gelmiş olmamız da bir başka etmen. Günümüzde cep telefonu ve akıllı telefon pazarı neredeyse tüm insanları kapsayacak kadar gelişmiş durumda. Artık yeni müşteri sayısı çok az. Şirketler birbirlerinin pazar payını ele geçirmeye ve mümkünse kullanıcılarının sadakatini sağlamaya çalışıyorlar. iPhone'un 2007 yılında uygulamaları, fotoğraf odaklı ilerlemesi ve yenilikleri teknolojinin "Cambrian patlaması" olarak adlandırılıyordu. Normalde bu terim biyolojide ilk karmaşık yapılı canlıların yayılmaya başladığı dönemi tanımlamakta kullanılsa da teknoloji dünyasına da tam oturmuştu. Bu değişim süreci başlamamış, iPhone hiç çıkmamış olsa bugün Uber, Spotify, Tinder vs gibi uygulamaların hiçbiri olmayacaktı.

Teknolojide artık yeni bir alanın öne çıkması bekleniyor. Bu belki artırılmış gerçeklik olur, belki otonom araçlar. Robotlar, kripto paralar ve blok zincir teknolojileri, dijital sağlık gibi alanlar yeni gözde atılım alanları olmak için aday.

Apple bu alanların hemen hepsine el atmış, el atamadığına ise parmağını sokmuş vaziyette. Yine de şirketin ana geçim kaynağı telefonlar ve telefon aksesuarlarının satışı. Bu alanda da artık doğal sınırlara ulaşılmış vaziyette. Hiçbir yenilik eskisi kadar hızlı gelmiyor, telefonlar eski versiyonlarının çok ötesine geçemiyor. Artık telefonlardaki atılım, Apple'dan bağımsız olarak yavaşlamış durumda. Benim gibi teknoloji neanderthalleri, Sony'nin müzik çalar telefonlarını, Nokia'nın "patates" lakaplı, fotoğraf çeken ilk popüler telefonu 6600'ı falan hatırlar. Yolculuğa çıkarken telefon, mp3 çalar ve 3-5 MP çekim yapabilen fotoğraf makinesi alınan dönemler bundan yalnızca 10-15 yıl öncesiydi. Bütün bu cihazlar birleşti, üstüne internete girebilen ve filmler izlenebilen, sosyal medya kullanılabilen, oyun oynanabilen bir cihaza dönüşen akıllı telefonlar gerçekten çok hızlı ilerledi. Bu ilerleme bir noktada durdu. Geçtiğimiz yılın en çok konuşulan konularından birisi, ekranda çentik olup olmamasıydı. Ekran çentiği elbette ki "artık akıllı telefonunuzdan film izleyebilirsiniz" ayarında bir heyecan yaratmıyor.

Bu sorun sadece Apple için değil, bütün teknoloji için geçerli. Popüler olan pek çok uygulamanın bile bu alan için oldukça uzun bir geçmişi var. Üstelik pek çoğu, varolan yapısını değiştirebilecek ya da yenilenmeye gidebilecek durumda değil. Bu saatten sonra ancak kendilerinin türevi olan işler yapabilirler. Teknolojide çığır açmak pek kolay bir şey değil. Oldukça büyük yatırımlar, uygun fırsatları değerlendirebilecek sıkı çalışma, vizyon ve daha insanlar farkında bile değilken o ihtiyaçlarını karşılayabilecek bir hizmeti tasarlamak teknolojik atılımların temelini oluşturuyor.

Teknoloji dünyasını aydınlatacak yeni kıvılcım nerede çakar bilinmez ancak Apple için şu anda işler hiç parlak görünmüyor. Teknolojik atılımıyla bilinen bir marka rakiplerine yakalandığında ve ilerleyebileceği alanlar kapandığında genelde böyle sorunlar yaşıyor. Apple bu saatten sonra ya yeni atılımlar bulmak ya da atılımlar yapabileceği alanlara ağırlık vermek zorunda.