Turgut Uyar kimdir? İşte Turgut Uyar'ın unutulmaz şiirleri

Türk edebiyatının en önemli şairlerinden kabul edilen Turgut Uyar'ın bugün vefatının 34. yıldönümü. Ayrılık, özlem, aşk, sevgi gibi konularını şiirlerinde işlemesi nedeniyle hüzünlü şair olarak anılmaktadır. Tomris Uyar ile şiir üzerine başlayan mektuplaşma ikili arasında büyük bir aşka dönmüştür. Haberimizden Turgut Uyar'ın şiirleri ve hayatı hakkında fikir edinebilirsiniz. Peki, Turgut Uyar kimdir?

TURGUT UYAR KİMDİR?

Turgut Uyar, 4 Ağustos 1927'de Ankara'da doğdu. Babası, harita binbaşı idi ve Ankara'nın ilk latin alfabesiyle sokak levhalarını yazmıştır. Beş kardeşi olan şairimiz, babasının mesleği nedeniyle öğrenimini farklı şehirlerde tamamlamak zorunda kaldı. Orta öğrenimini ise Bursa Askeri Işıklar Lisesi'nde 1946 yılında bitirdi.

Yüksek öğrenimini Askeri Memurlar Okulu'nda okurken annesinin isteği üzerine 1947'de Yezdan Şener ile evlendi. Semiramis, Tunga ve Şeyda adlarında üç çocuğu olan şairin ilk tayini Posof'a çıktı.

1958'de bu görevden ayrılarak Türkiye Selüloz ve Kâğıt Sanayi'nin Ankara'daki şubesinde çalışmaya başladı ve 1967'de buradan emekli olarak İstanbul'a yerleşti.

İlk eşinden boşandıktan sonra Tomris Uyar ile şiir üzerine mektuplaşmaya başladı. Bu mektuplaşmalar sonrasında 1969'da ikili evlendi. Bu evlilikten ise Hayri Turgut Uyar adında bir çocuğu oldu.

Turgut Uyar'ın şiirle olan ilgisi daha ilkokul çağında başladı. Kendi anlatımıyla ortaokul ve lise yıllarında günde üç beş şiir, haftada onbeş şiir yazdı. İlk şiir denemelerinden biri şu şekilde;

"Güzeldir sevgilim her dakka her an/ Güzeldir sözleri kaşı gözleri/ Geçtiği her karış sönük topraktan/ O anda fışkırır neşe özleri"

Şiirde ise lise son sınıfta Ömer Hayyam, Nedim, Yahya Kemal Beyatlı, Tevfik Fikret, Ahmet Haşim gibi şairleri taklit etmiştir.

1946'da ise dönemin güncel şairlerini okumuştur ve bu durumu "Sonra günümüzün şairlerini okudum da sevindim. Oh dünya varmış dedim." sözleriyle dile getirmiştir.

1947'de "Yâd" adlı şiiri Yedigün'de yayımlanmıştır. 1948'de Kaynak dergisinin başlatmış olduğu bir şiir yarışmasında "Arz-ı Hal" adlı şiiriyle katılmış ve yarışmada ikinci olmuştur. 1950'de Kaynak Yayınları tarafından Arz-ı Hal ve Akşam Üzeri Türküsü adıyla ilk kitabı yayımlandı. İkinci kitabı olan ve Nurullah Ataç'ın önsözünü yazdığı Türkiyem ise 1952'de piyasaya sürüldü.

1959'da Dünyanın En Güzel Arabistanı adlı şiir kitabı yayımlanmıştır. Bu kitaptaki şiirleri 1955-1958 yılları arasında Yenilik, Pazar Postası, Yeditepe, Seçilmiş Hikayeler Dergisi, Şairler Yaprağı gibi dergilerde yayımlanan şiirlerden oluşmaktadır. Kitap, Uyar'ın dil, tema, imge, anlatım biçimi, biçim/öz ilişkisi açısından büyük bir değişimi yansıttığı ilk İkinci Yeni kitabıdır. 1962'de Tütünler Islak'ı; 1968'de Her Pazartesi'yi; 1970'te Divan'ı; 1974'te Toplandılar'ı; 1982'de Kayayı Delen İncir'i yayımlandı. 1981 yılında Toplu Şiirler adıyla o güne kadar yayımladığı eserleri ilk kez; 1984'te Büyük Saat adıyla ikinci kez toplu olarak basıldı.

Turgut Uyar, 22 Ağustos 1985 tarihinde İstanbul'da hayatını kaybetti. Değerli şairimiz, hayatı boyunca alkol tüketmesi nedeniyle siroz hastalığına yakalandı. Bu hastalık sebebiyle de yaşamını yitirdi.

ŞİİRLERİNDEN BAZI ÖRNEKLER

Ayrılıklardan

"Böyle sessiz ayrılıklarda

Her şey önceden belli olur

En güzel zamanında, aşkın ve hayatın

İnsan deli olur…"

Çılgın Hüzünlü

"Şimdi dolaşıp duruyor aramızda

Kıpkırmızı bir duygu olarak

Doğudan batıya bir güz halinde

Çılgın ve hüzünlü"

Uzak Kaderler İçin

"Nasıl kısa kesmeli bilmiyorum?

Herkesin derdinden pay isterken.

Uzak kaderlerin suları çağlar simdi

Yıldızlar dökülür sonsuza içimizden."

Söylenir

"Söylenir ve yarım kalır

Bütün aşklar yeryüzünde

Bir kaktüs bol sudan nasıl

Nasıl çürürse öyle"

Şiir

1950: Arz-ı Hal

1952: Türkiyem

1959: Dünyanın En Güzel Arabistanı

1962: Tütünler Islak

1968: Her Pazartesi

1970: Divan

1974: Toplandılar

1982: Kayayı Delen İncir

Toplu şiirleri

1981: Toplu Şiirler

1984: Büyük Saat

İnceleme

Bir Şiirden (1984)

Ödülleri

1963 Yeditepe Şiir Armağanı, Tütünler Islak ile

1975 Türk Dil Kurumu Çeviri Ödülü, Lucretius'tan Evrenin Yapısı çevirisi ile (Tomris Uyar'la birlikte)

1981 Behçet Necatigil Şiir Ödülü, Kayayı Delen İncir ile

1984 Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü, Büyük Saat ile