Türk bilim insanından ses getiren sarılık ölçüm cihazı

Dünyada her yıl yaklaşık 80 milyon yenidoğanda görülen sarılık hastalığı, tedavi edilmediğinde ciddi nörolojik hasarlara hatta ölüme yol açabiliyor. Bu hayati soruna çözüm arayan Türk bilim insanı Dr. Hasan Çelebi, geliştirdiği düşük maliyetli, taşınabilir ve yapay zeka destekli yenidoğan sarılık ölçüm teknolojisi ile dünya tıbbında çığır açtı.

İsveç Kraliyet Teknoloji Enstitüsü (KTH) bünyesinde yürütülen ve saygın Scientific Reports dergisinde yayımlanan 'Evaluation of a New Transcutaneous Bilirubinometer in Newborn Infants' başlıklı çalışmaya göre, Dr. Çelebi'nin geliştirdiği teknoloji, bebeğin cildine tutulduğunda ışık yansıması yöntemiyle sadece birkaç salise içinde sarılık derecesini ölçebiliyor. Bu ölçüm süreci, makine öğrenmesi algoritmaları sayesinde yüksek doğrulukla analiz edilerek sonuçlandırılıyor.

Bu teknolojinin en büyük avantajları arasında:

• Non-invaziv (yani kan almadan, acısız ve iğnesiz) ölçüm yapabilmesi,
• Cep telefonlarına bağlanarak çalışması,
• Kullanımının son derece kolay olması,
• Ve benzer tıbbi cihazlara göre çok daha ucuza üretilebilmesine olanak sağlaması yer alıyor.

"Gelistirdiğimiz teknoloji ile üretilebilecek cihazlar özellikle gelişmekte olan ülkelerde sağlık hizmetlerine erişimi olmayan aileler için hayat kurtarıcı olabilir. Bu cihaz, yenidoğan sarılığının erken tanısıyla, ileride oluşabilecek beyin hasarı gibi kalıcı sonuçları önleyebilir," diyen Dr. Çelebi, geliştirdiği teknoloji ile cihazın şu anda piyasada bulunan benzer cihazlara göre yaklaşık 100 kat daha düşük maliyetle üretilebildiğini belirtiyor.

İsveç'in ve dünyanın önde gelen araştırma hastanelerinden biri olan Karolinska Hastanesi'nde 141 yenidoğan bebek üzerinde gerçekleştirilen test sonuçları, bilim dünyasında büyük yankı uyandırdı. Bu çalışma, dünyanın en prestijli bilimsel dergilerinden Nature'da yayımlanan makale ile duyuruldu. Yenidoğanlar üzerinde yapılan testlerde elde edilen ölçüm sonuçlarının, hastanelerde kullanılan profesyonel cihazlarla neredeyse bire bir örtüştüğü bildirildi. Bu teknolojiyle geliştirilecek cihazların sahada kullanıma uygun olması ve yüksek doğruluk oranı, uzmanlar tarafından önemli bir bilimsel buluş olarak değerlendirildi.

Dr. Çelebi yaptığı açıklamada, geliştirdikleri teknolojide kullanılan yapay zeka algoritmalarının, farklı cilt tonları, değişen ışık koşulları ve bireysel fizyolojik farklılıklar gibi birçok değişkeni analiz ederek ölçüm doğruluğunu önemli ölçüde artırdığını belirtti. Dr. Çelebi'nin öncülüğünde geliştirilen bu teknoloji, hem bilim dünyasında büyük yankı uyandırdı, hem de düşük gelirli ülkelerde yenidoğan ölümlerini azaltmak için umut vadeden bir çözüm olarak değerlendirildi. Girişimsel olmayan (yani vücuda hiçbir şey sokmadan yapılan) bu teknoloji, sadece sarılık teşhisinde değil, aynı zamanda mobil sağlık uygulamaları ve yapay zeka destekli tıbbi cihazlar alanında da öncü bir adım olarak gösteriliyor.