Tavuk Dışkısını Verimli Toprağa Dönüştürüyor

BÜŞRA NUR ÖZCAN - Bursalı fibrobeton ustası, geliştirdiği kimyasal bileşim sayesinde, toprakla karıştırdığı tavuk dışkısını, düşük maliyetle bir günde "kokusuz, organik, gözenekli, su tutma kapasitesi yüksek ve verimli toprağa dönüştürüyor.

Tavuk dışkısındaki organik bitki besin maddeleri "azot, fosfor, potasyum, bakır ve çinko" gibi mineral ve elementlerin doğrudan toprağa geçmesini sağlayan bileşim ile Türkiye'deki "organik madde sorunu"nun da çözüleceği tahmin ediliyor.

"Masraf harcamadan dönüştürüyor"

Uludağ Üniversitesi (UÜ) Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ertuğrul Aksoy, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye'de 189 milyon civarında yumurtalık, 90 milyon kadar da etçil tavuk olduğunu belirtti.

Yumurtalık tavuğun ekonomik ömrünün 1,5 yıl olduğunu hatırlatan Aksoy, "Bu sürede bir tavuğun atık miktarı, 55 kilogram. Buna göre hesaplandığında, 8 milyon ton ile 10 milyon ton civarında tavuk atığı oluşuyor. Bunlar, hep atık olarak lanse ediliyor. Aslında tavuk atıkları gübre, hatta yüksek bir protein kaynağı olarak düşünülebilir." diye konuştu.

Tavuk atıklarının iklim koşulları ve kullanım amacına bağlı olarak çeşitli bertaraf ya da geri kazanım yöntemleri olduğunu aktaran Aksoy, "Bu yöntemlerin hepsinde de ciddi maliyetler var. Bu dönüştürme işleminde ise atık, kokusundan bir günde arıtılmış oluyor ve sağlığa zararlı bakterilerden arı bir malzeme üretiliyor." ifadelerini kullandı.

Aksoy, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Mesela kümesten çıkmış haliyle 100 kilogram tavuk atığı, 100 kilogram da toprak, yüzde 10 oranında 'dönüştürücü' dediğimiz bu kimyasal bileşim ile karıştırılarak, bir gün sonra insan sağlığına zararlı olan koliform bakteriden arınmış, ph değeri yüzde 12'nin üzerine çıktığı için arı duruma gelmiş bir toprak elde ediliyor. Hiçbir masraf harcamadan yapılan dönüştürme işlemi, ciddi koku sorunu olan tavuk atığındaki bu sorunu da çözüyor. Bu haliyle rahatlıkla depolanabilir, granüler toprağa benzer bir malzeme elde ediliyor. Bunun tarımsal, mera alanlarında ve ormanlarda kullanımının desteklenmesi gerekiyor."

"Toprak ıslandığında tekrar kokmuyor"

Yapılan işlemi seralarında denediklerini dile getiren Aksoy, şunları kaydetti:

"Bir günde dönüşümün sağlandığını, kokunun tamamen giderildiğini gördük. Yaptığımız analizlerde de bakteri kalmadığını belirledik. Ayrıca bu sayede elde edilen toprak ıslandığında tekrar kokmuyor. Gözenekli, su tutma kapasitesi yüksek, bol miktarda organik madde barındıran bir hale geliyor. Çünkü tavuk atığındaki bütün organik, bitki besin maddeleri, azot, fosfor, potasyum, bakır, çinko gibi mineraller ve elementler direk olarak toprağa geçmiş oluyor. Böylece de ülkemizin en önemli meselelerinden biri olan 'organik madde sorunu' da çözülebilir. Bu yüzden bu ürüne destek olunmasını istiyoruz."

TPE'den "Faydalı Model Belgesi"

Fibrobeton ustası Sinen Özer de geliştirdiği kimyasal bileşimin Türk Patent Enstitüsü'nden "Faydalı Model Belgesi" aldığını belirterek, "Ürünü geliştirme süreci, karbon ile ilgiliydi. Üniversitedeki hocalardan fikir alarak, tavuk gübresindeki kokuyu yok etmek amacıyla geliştirildi. TÜBİTAK'tan test ve analiz raporlarını da aldık. Bu kompost değil, doğal bir dönüştürücüdür." değerlendirmesinde bulundu.

Özer, hidrotermik reaksiyon ile dönüştürülerek tavuk dışkısından elde edilen toprağın, organik, evsel atıklarla da karıştırılması halinde, bu atıkların minerallerinin ikinci bir dönüşümle toprağa karıştığını ve toprağın element yapısını güçlendirdiğini de sözlerine ekledi.