Komplo Teorileri Kız Kardeşinin Ölümüne Neden Oldu

Paloma Shemirani'nin kardeşleri, annelerinin inançları nedeniyle kız kardeşlerinin kemoterapi tedavisi almasına izin vermediğini anlatıyor. Anneleri, Covid-19 salgınıyla ilgili yanlış haber yaydığı için hemşirelikten de atıldı.

Gabriel ve Sebastian Shemirani, anneleri Kate pandemi sırasında yanlış bilgiler yayarak sosyal medyada ün kazanırken ve ardından aynı sebeple hemşirelik unvanı elinden alınırken çok endişeliydi.

Sonra, kız kardeşleri Paloma'ya kanser teşhisi kondu. Doktorlar ona kemoterapi ile hayatta kalma şansının yüksek olduğunu söyledi. Ancak 2024 yılında, teşhis konulduktan yedi ay sonra, tedaviyi reddettiği için öldü.

Kardeşler, Paloma'nın 23 yaşında ölmesinden annelerinin tıp karşıtı komplo teorilerini sorumlu tutuyor. Onkoloji doktorları da BBC Panorama'ya bu yanlış inanışların giderek yaygınlaştığını anlattı.

Kate Shemirani bu konudaki sorularımıza doğrudan yanıt vermedi, ancak kızının ölümü için kamuoyu önünde İngiltere'nin Ulusal Sağlık Hizmetleri'ni (NHS) suçladı.

Kate ve eski kocası, Paloma'nın babası Faramarz Shemirani, bize verdikleri yazılı yanıtta "Paloma'nın kanıtlanmış bir teşhis ve kendisinin yasal rızası olmadan yapılan tıbbi müdahaleler sonucunda öldüğüne dair" kanıtları olduğunu iddia ettiler. Ancak BBC bu iddiaları doğrulayacak hiçbir kanıt görmedi.

Paloma'nın ağabeyi Sebastian, "Kız kardeşim annemin yaptıklarının ve inançlarının bir sonucu olarak hayatını kaybetti. Başka hiç kimsenin benim yaşadığım acı ve kayıpları yaşamasını istemiyorum" diyor.

Paloma'nın kardeşleri, başka ölümleri önleyebilecekleri umuduyla Paloma hakkında benimle temasa geçtiklerini söylüyor.

Sosyal medya şirketlerinin sağlık ve tıp konusunda yanlış bilgilendirmeye karşı daha güçlü önlemler alması gerektiğine inanıyorlar.

BBC'nin yaptığı araştırmalar da, bu yanlış bilgilendirmelerin çok yaygın kullanılan birçok internet sitesinde aktif olarak kullanıcılara sunulduğunu gösteriyor.

Gabriel, "Kız kardeşimin ölümünü engelleyemedim. Ama başka insanların onun öldüğü gibi ölmesini engelleyebilirsem bu dünyalara bedel olur" diyor.

Cambridge mezunu Paloma'nın genç yaşta yakalandığı kanserden kurtulabileceği tedaviyi nasıl reddettiğini, internetteki izleri takip ederek ve ona yakın kişilerle görüşerek, Panorama programı için anlattım.

Araştırmam sırasında Kate Shemirani gibi komplo teorisi influencer'larının ilaç karşıtı görüşleri milyonlarca kişiyle paylaştığını, bunun da savunmasız insanlar için ciddi bir risk olduğunu gördüm.

Kanser uzmanlarının da bulunduğu Royal College of Radiologists'in başkan yardımcısı onkolog Dr. Tom Roques, Robert F Kennedy Jr. gibi daha önce bilim dışı görüşler dile getirmiş isimlerin öne çıkması nedeniyle yanlış tıbbi bilgilerle mücadele etmenin zorlaştığını söylüyor:

"ABD Sağlık ve İnsani Hizmetler Bakanı bile çıkıp aşılar ve otizm arasındaki bağlantı gibi yıllar önce çürütülmüş görüşleri açıkça desteklediğinde, bu durum diğer insanların yanlış görüşleri yaymasını çok daha kolay hale getiriyor."

Sağlık ve İnsani Hizmetler Bakanı olduğundan beri Kennedy Jr. aşı karşıtı olmadığını savunuyor ve aşıların daha iyi test edilmesi gerektiğini söylüyor.

Paloma, ikizi Gabriel, erkek kardeşi Sebastian ve küçük kız kardeşiyle birlikte Sussex'in Uckfield kasabasında büyüdü. Gabriel ve Sebastian, büyüdükleri evde sürekli komplo teorilerine maruz kaldıklarını söylüyor.

Ailede komplo teorilerine ilgi duyan ilk kişi babalarıydı, sonra bu teoriler annelerinin de ilgisini çekmeye başladı. Öyle ki çift, çocuklarının, Kraliyet ailesinin "şekil değiştiren kertenkeleler olduğuna" bile inanmasına yol açmış.

Oğullarına göre Kate Shemirani'nin ilaç karşıtı görüşleri 2012 yılında kendisine meme kanseri teşhisi konulmasıyla daha da yoğunlaştı.

Annelerinin memesindeki kitle ameliyatla alındıktan sonra alternatif tedavilere yönelmiş ve meyve suları, kahve lavmanları tüketmeye başlamış. Bunu da "kansersiz bir hayat" için nasıl beslendiğini anlattığı bir kanalda birçok internet kullanıcısıyla paylaşmış.

Okuldaki en iyi arkadaşlarından biri olan Chantelle, Paloma'nın bu fikirlerden bazılarını benimsediğini söylüyor. "Paloma annesinin kendini tedavi ettiğinden bahsediyordu ve güneş kreminin kansere neden olabileceğine inanıyordu. Okulda çok ciddi güneş yanıklarına maruz kaldığını hatırlıyorum" diyor.

Anne ve babaları ayrıldıktan sonra Gabriel ve Sebastian anneleriyle iletişimini büyük oranda kopardı. Ancak Paloma annesine yakındı, 2019'da Cambridge'de okumaya gittiğinde de onunla iletişimini sürdürdü.

Paloma'nın o zamanki erkek arkadaşı Ander Harris ile yazıştığı ve Harris'in de BBC ile paylaştığı mesajlar, Paloma'nın annesiyle zaman zaman sevgi dolu bir ilişkisinin olduğunu; ancak Paloma'nın istismar edildiğini de gösteriyor.

Örneğin Paloma, Harris'e gönderdiği bir mesajında annesinin sürekli odasına geldiğini, "kendisine kötü davrandığını" ve kendisine vurduğunu söyledi. Paloma, fiziksel şiddete maruz kaldıktan sonra evi terk ederken annesine "Seninle yakınlaştığımda her seferinde beni incitiyorsun ama bir daha asla incinmeyeceğim" mesajı attı.

Paloma üniversiteye döndüğünde zaman zaman annesinin bu inançlarından uzaklaşsa da Covid-19 aşısına şüpheyle yaklaşmaya devam etti ve aşı olmayı reddetti.

'Ebeveyn etkisi kaygı verici'

2023 yılının sonlarında, mezun olduktan kısa bir süre sonra Paloma göğsünde bir ağrı hissetti ve hastaneye gitti. 22 Aralık'ta Maidstone Hastanesi'nde Paloma'ya non-Hodgkin lenfoma teşhisi kondu. Tedavi edilmediği takdirde bu kanser türü ölümcül olabilir ancak doktorlar Paloma'ya kemoterapi gördüğü takdirde iyileşme şansının %80 olduğunu söyledi.

Paloma haberi annesine söyledi. BBC'nin gördüğü bazı yazışmalar, Paloma'nın Maidstone Hastanesi'nde yattığı iki gün boyunca annesinin düşüncelerinden etkilenmiş olabileceğini gösteriyor. Örneğin Kate Shemirani, Ander'e mesaj atarak "Paloma'ya söyle kemoterapi veya herhangi başka bir tedaviye onay vermesin" demiş.

Paloma daha sonra annesinin eski erkek arkadaşı Patrick Vickers'a ulaşarak tavsiyesini istedi. O da altı hafta boyunca Gerson terapisi uygulamasını, bir gelişme olmazsa kemoterapiyi düşünebileceğini söyledi.

Gerson terapisi, meyve suları, takviyeler ve kahve lavmanlarının yanı sıra bitki bazlı diyetten oluşuyor. Bazı insanlar - bilimsel kanıt olmaksızın - bunun bazı kanserleri tedavi ettiğini iddia ediyor.

İngiltere'de kanser üzerine çalışmalar yürüten Cancer Research UK, Gerson terapisinin dehidrasyon, bağırsak iltihabı, kalp ve akciğer sorunları gibi ciddi yan etkileri olabileceğini söylüyor.

Ander, hastanede geçirdiği iki gün boyunca Paloma'nın Gerson diyetini uygulamaya karar verdiğini ve kemoterapi almak istemediğini söylüyor.

Kate Shemirani, kızına tavsiye ettiği sağlık konusundaki bu fikirleri internet üzerinden daha geniş bir kitleye de anlatıyor. 1980'lerde hemşire olarak çalışan Shemirani, sosyal medyada kendisini "Doğal Hemşire" olarak tanıtıyor.

İnternet sitesine yıllık üyelik için yaklaşık 70 sterlin ücret alıyor ve kanser hastaları da dahil olmak üzere hastalardan konsültasyon ve 12 haftalık kişiselleştirilmiş program için 195 sterlin talep ediyor.

2020'de Covid salgını patlak verdiğinde, Kate Shemirani daha geniş bir izleyici kitlesine ulaştı. Bu kitleye de pandeminin "bir aldatmaca olduğu, aşıların çok sayıda insanı öldürme planının bir parçası olduğu ve doktor ve hemşirelerin bu olaydaki rolleri nedeniyle cezalandırılmaları gerektiği" gibi yanlış bilgileri yaydı. 2021 yılında Hemşirelik ve Ebelik Konseyi paneli, Kate Shemirani'nin pandemi hakkında yanlış bilgi yaydığı gerekçesiyle hemşirelik unvanının elinden alınması gerektiğine karar verdi.

Sosyal medya platformları da yanlış bilgi yaydığı gerekçesiyle Shemirani'nin profillerini askıya aldı. Ancak Elon Musk 2022'de X'i satın aldıktan sonra, Kate Shemirani'ninki de dahil olmak üzere pek çok komplo teorisi hesabı yeniden aktif hale getirildi. Ayrıca Facebook'ta da hesabı yeniden aktif oldu.

İzleyici kitlesi yeniden büyüdü ve son altı ay içinde paylaştığı bu yanlış bilgiler dört buçuk milyondan fazla kez görüntülendi.

Bu sırada Paloma Gerson terapisine devam etti. Bazı arkadaşları onun giderek daha da kötüleştiğini fark etti. Chantelle, Paloma'nın fikrini değiştirmeye çalışan arkadaşlarıyla ilişkisini kestiğini anlatıyor.

Mart 2024'te Paloma, Ander ile olan ilişkisini sonlandırdı. Erkek kardeşleriyle de "kötü hava" nedeniyle dışarı çıkamayacağını söyleyerek görüşmedi. Gabriel, annelerinin onu "nemli havanın" daha fazla hastalanmasına neden olacağına ikna ettiğini söylüyor.

Temmuz ayında Paloma hayatını kaybetti.

Paloma'nın ölümüne yol açan koşulların belirlenmesi için önümüzdeki ay bir soruşturma başlatılması bekleniyor.

Kate Shemirani, Paloma'nın sağlık personeli tarafından öldürüldüğüne dair sosyal medyada bir dizi teyitsiz iddia ortaya attı. BBC bu iddiaları destekleyen bir kanıt görmedi.