D vitamini eksikliği hangi rahatsızlıklara ve hastalıklara sebep olmakta? Uzman Diyetisyen Zehra Bora yanıtladı

Dünya'da 1 milyara yakın insanda eksikliği olduğu bilinen D vitamini, vücudumuzda D2 ve D3 olmak üzere 2 formda bulunmaktadır. Bu 2 formun biyolojik olarak aktif hormona (1.25 (OH) 2D) dönüştürülmesi ile D vitamini vücutta kullanılabilmektedir.

D vitamini düzeyini en iyi biyolojik olarak aktif form olan (1.25 (OH) 2D) serum seviyesi göstermektedir. Bu değer D vitamini açısından;

1. 30 ng/ml üzerinde ise "YETERLİ"

2. 20-30 ng/ml arasında ise "YETERSİZLİK"

3. 20 ng/ml nin altında ise "EKSİKLİK" olarak yorumlanmaktadır.

D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİNDE GÖRÜLEN HASTALIKLAR

D vitamini eksikliği; Kas iskelet sistemi ağrıları, Osteoporoz, Diyabet, Hipertansiyon, Kardiyovasküler hastalıklar, Psikiyatrik hastalıklar, Oto-immün hastalıklar, Uyku bozuklukları, Kanser, Mortalite artışı gibi pek çok hastalık ile ilişkilendirilmektedir.

D VİTAMİNİ SENTEZİNİ ENGELLEYEN FAKTÖRLER

Eksikliğinde bir çok hastalık ile ilişkilendirilen D vitamininin ana kaynağı güneşteki UV ışınları sayesinde ciltten sentezlenmesidir. Ancak, ciltten D vitamini sentezini engelleyen birçok faktör bulunmaktadır. Bu faktörler arasında; koyu tenli olmak, 15 faktör üzeri güneş koruyucu kullanmak, hava kirliliği, günün 10.00-15.00 saatleri arasındaki güneşten faydalanmamak, kış mevsiminde olmak, yüksek rakımda yaşamak, kapalı giyinmek, dünya üzerinde 0-35 enlem aralığında yaşamamak ki, ülkemiz Dünya üzerinde 36-42 enleminde bulunmaktadır.

D vitaminin diğer kaynakları ise yağlı balıklar ve D vitamini ile zenginleştirilmiş ürünlerdir. Fakat, ülkemizde D vitamini ile zenginleştirilmiş süt daha önce üretilmiş olsa da, yeterli talebi görmediği için piyasadan kaldırılmıştır. Sonuç olarak, ülkemizde hem D vitamini sentezi için güneş ışınları yetersiz kalmakta hem de gıdalardan ihtiyacımız olan D vitaminini karşılayamamaktayız.

D vitamini eksikliği ile ilgili tüm toplumun taranması önerilmese de; risk grupları arasında yer alan; yaşlı, güneşe yetersiz maruziyet, koyu cilt rengine sahip olanlar, obezite, osteoporoz, osteomalazi, 1.25 (OH) 2D) serum seviyesinin ölçülüp taranması önerilmektedir.

Yeterli D vitamini seviyesi, Koronavirüse yakalandıktan sonra oluşan ölüm riskimizi 10 kat azalttığı, bağışıklık sistemimizi güçlendirdiği, kilo vermemizi desteklediği ve yukarıda belirttiğimiz birçok hastalığın oluşma riskini azalttığı için vücutta herhangi bir D vitamini eksiklik veya yetersizlik durumunda; D vitamini önerilen dozlarda mutlaka gıda takviyesi olarak alınmalıdır.