Çocukla beraber büyüyen 'hayat kapakçığı' geliyor

NOBEL'e iki kez aday gösterilen, Fransız Tıp Akademisi Ödülü sahibi ve adı 100 yılın bilim insanları arasında gösterilen Rum asıllı Türk Kalp Cerrahı Prof. Dr. Afksendiyos Kalangos, yeni nesil, 'çocukla beraber büyüyebilen' kalp kapakları sayesinde çocukların ömür boyu defalarca kalp ameliyatı geçirme zorunluluğunun ortadan kalkacağını söyledi. Büyüyebilen kalp kapakları sayesinde enfeksiyon riski, ömür boyu kan sulandırıcı kullanma zorunluluğu gibi dezavantajlar da olmayacak. Üstelik bu kapaklar ameliyata bile gerek duyulmadan, stent ile takılacak.

Her yıl 4 milyondan fazla insanın kalp kapağı dokusunda, doğum kusurları, yaşa bağlı bozulmalar ve enfeksiyonlar nedeniyle bozulma meydana geliyor. Günümüzde kalp kapak sorunlarının tedavisinde yapay protezler veya hayvan kaynaklı kalp kapakları kullanılıyor. Bunlar kalbin fonksiyonunu bir süre eski haline getirebilse de eşlik eden başka hastalıklar veya yıpranma sonucu revizyon ameliyatları ile değiştirilmek zorunda kalınıyor. Çocuklarda ise genellikle romatizmal ateş adı verilen bir hastalığa bağlı olarak ortaya çıkan kalp kapak hastalıklarında bazen kapağın tamiri ile tedavi sağlanırken, bazen de suni kapak kullanılıyor. Çocukluk çağı kalp kapak hastalıklarında, kullanılan materyallerin vücutla birlikte gelişmemesi nedeniyle çocuğun büyüdükçe tekrar tekrar kalp ameliyatına ihtiyaç duyulması en büyük sorunlardan biri.

Zürih Üniversitesi koordinatörlüğünde İsviçreli, Alman, Hollandalı ve Macar bilim insanlarınca Avrupa Birliği Araştırma Projesi kapsamında sürdürülen 'LifeValve' (Hayat Kapakçığı) çalışmasının amacı, çocuğun kendi doku hücrelerinden kalp kapakçığı yapmak. Hasta kalbinden alınan hücreler, kalp kapakçığı büyüklüğündeki bir cihazın içine konuyor ve hücreler orada büyüyerek yaşayan yeni kalp kapakçığı şekline giriyor. Daha sonra bu biyolojik kapak, hastaya stent ile takılıyor.

Koç Üniversitesi Hastanesi Pediatrik Kalp Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Afksendiyos Kalangos, bu yeni nesil kalp kapaklarının henüz klinikte kullanılmaya başlanmadığını belirterek, "Hayvan deneyleri çok başarılı ve ümit verici sonuçlar gösterdi. Dolayısıyla insanda kullanımı da birkaç yıl içerisinde mümkün olacaktır" dedi.

Kendi geliştirdiği 14 ayrı tıp tekniği ve kapak halkaları sayesine literatüre adını yazdıran Prof. Dr. Afksendiyos Kalangos, bugün, biyolojik kapakların yapay kapakların yerini aldığını, yakın bir gelecekte ise büyüyebilen kalp kapakları sayesinde kalp hastası çocukların defalarca ameliyat olmasına gerek kalmayacağını söyledi.

ÇOCUĞUN KENDİ DOKUSUNDAN GELİŞTİRİLECEK

Prof. Dr. Kalangos, "Çocukluk çağı kalp kapağı hastalıklarında, ameliyatla takılan yapay kalp kapakçıkları, yüz binlerce çocuğu sağlığına kavuşturuyor. Yıllardır protez kapaklarla gerçekleştirilen bu tedaviler son yıllarda yerini biyolojik kapaklara bırakmaya başladı. Yakın bir gelecekte ise çocuğun kendi dokusundan geliştirilecek, büyüyebilen kalp kapakları hastaların imdadına yetişecek" diye konuştu.

Zürih Üniversitesi Hastanesi Kardiyovasküler Cerrahi Bölümü Kardiyovasküler Araştırma Merkezi Başkanı Prof. Dr. Simon P. Hoerstrup koordinatörlüğünde yürütülen araştırmada bilgisayar simülasyonları ile tasarlanan 'rejeneratif (yenilenebilen) kalp kapakçıkları' ilk kez geçtiğimiz yıl koyunlara başarıyla yerleştirdi. Araştırmacılar, bilgisayar simülasyonlarını kullanarak doku mühendisliğinin de yardımıyla, vücutla beraber yenilenen ve büyüyebilen kalp kapakçıkları geliştiriyor.

KAPAK TAMİRİ MÜMKÜN OLMAYAN ÇOCUKLAR İÇİN

Prof. Dr. Kalangos, bu alandaki en önemli buluşlardan biri olan ve kendi geliştirdiği biyoemilir halkalar sayesinde de bazı vakalarda kalp kapağının tamirinin kolaylaştığını anlatarak, "Şimdi, kalp kapağı tamire uygun olmayan çocuklar için önemli bir gelişme söz konusu. Zürih Üniversitesi Hastanesi Kardiyovasküler Cerrahi Bölümü Kardiyovasküler Araştırma Merkezi Başkanı Prof. Dr. Simon P. Hoerstrup, büyüyen kapaklar geliştiriyor. Nanofiber üretim teknikleriyle çocuğun kendi dokusundan, hücrelerinden geliştirecek bu kapakları. Amaç, o kapağı bir kez takıp bir daha ameliyata gerek kalmaması. Çünkü çocuk büyüdükçe kapak da onun kendi dokusundan olduğu için onunla beraber büyüyecek. Avrupa Birliği'nden bu araştırmaya önemli bir fon ayrıldı. Yani, önceliklerden biri" diye konuştu.

BİYOEMİLİR MALZEMELER ENFEKSİYONA DİRENÇLİ

"Çocuk kalp cerrahisinde biyoemilir malzemelerin kullanımı çok önemli" diyen Prof. Dr. Kalangos, sözlerini şöyle tamamladı:

"Bu malzemeler enfeksiyonlara çok dirençli. Çünkü o biyoemilir maddenin, polimerlerin içine, birtakım antibiyotik etkili ilaçları da kombine etmek mümkün. Artık, yapmak istediğiniz işe göre biyoemilir polimerlerin kabul edebileceği birtakım ilaç molekülleri var. O moleküllerle etkileşimleri çok olumlu bu polimerlerin. Bir de biyoemilir maddelerin en önemli özelliği, işlevini gördükten sonra ortadan kaybolması. İnsan kalp dokusu içinde herhangi bir yabancı madde kalmıyor yani. Enfeksiyonları azaltmak açısından çok olumlu bir gelişme bu."