Ani Kalp Ölümleri Nasıl Gelişir?

Rating rekorları kıran dizilerin senaristi Metin Açıkgöz ve Eskişehir spor'lu 25 yaşındaki futbolcu Ediz Bahtiyaroğlu ani kalp ölümü sonucu hayatını kaybedip sevenlerini üzüntüye boğan ünlülerden ikisi. Peki ani kalp ölümü nedir, nedenleri nelerdir ve kalp krizi geçiren kişilere nasıl müdahale edilmeli? Bu soruların cevaplarını KadıköyŞifa Ataşehir Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı Dr. Güven Caner veriyor!

Kalp hastalıklarından ölüm tüm ölümler içinde ilk sıradaki yerini korumaktadır. Kalp ölümleri nedenleri içinde de ilk sırayı halk arasına kalp krizi olarak bilinen "akut miyokard infarktüsü" almaktadır. Akut miyokard infarktüsüne bağlı ölümlerin büyük çoğunluğu ilk 8 saat içinde olmakta, bunların yarıdan fazlası hastaneye dahi yetiştirilemeden evde, sokakta vs. olmaktadır. "Sapasağlamdı evde ölüsünü buldular" ya da" aniden fenalaştı, hastaneye bile yetiştirilemedi" gibi lafları sık sık duyarız.

KALP KRİZİNİN NEDENİNİN EN ÖNEMLİ NEDENİ TIKALI DAMARLAR

Akut miyokard infarktüsü sonucu olan ölümlerin tamamına yakın bölümü "ventriküler fibrilasyon" denen son derece ciddi ve son derecede ölümcül bir ritm bozukluğu sonucu olmaktadır. Ventriküler fibrilasyon kalbin gelişigüzel elektrik deşarjları ile gelişigüzel etkin olmayan kasılmalarıdır. Ortaya çıkış nedeni de büyük sıklıkla kalbi besleyen koroner damarlardan birinin ya da bir kaçının tıkanması sonucu kalp kasının hasar görmesidir. Etkin olmayan bu gelişigüzel kasılmalar nedeniyle kalp vücudun ve özelliklede kansızlığa karşı diğer organlardan çok daha duyarlı olan beyine yeterli kan gönderemeyeceği için öncelikle beyin fonksiyonları bozulur. Hastada şuur kaybı oluşur. Beyinin kansızlığa tahammülü en fazla 5 dakikadır. 5 dakika içinde beyine ihtiyacı olan kanın gitmesi temin edilemezse beyinde irrevesibl (geri dönüşü olmayan) hasar oluşur. Başka bir deyişle beyin ölümü gerçekleşir. Bu durumda kalp tekrar normale döndürülse bile hasta bitkisel hayata girer.

BEYİN ÖLÜMÜNÜN GERÇEKLEŞMEMESİ İÇİN KALP MASAJI ŞART!

İşte beyin ölümünün gerçekleşmemesi için hastaya hemen etkin kalp masajı yapılması gerekir. Etkin kalp masajı için hekimler başta olmak üzere tüm acil personeli eğitilir. Ancak herkesin etkin kalp masajı yapmayı öğrenmesi bazen hayat kurtarıcı olabilir. Burada asıl sorun venriküler fibrilasyonun normal ritme döndürülmesidir ki bunun da tek yolu hastayı defibrile etmektir. Yani halk arasındaki bilinen adıyla elektrik şokuyla kalbin ritmini düzeltmektir. Bunun içinde mutlak gerekli olan "defibrilatör" denen elektroşok aletidir.

Bu alet hastanelerde, polikliniklerde ambulanslarda kullanıma hazır vaziyette bulunmaktadır. Ancak bunların sadece bu alanlarda değil insanların toplu halde bulunduğu her yerde bulundurulması şarttır. Hele de spor yapılan yerlerde, yaşlı kişilerin fazla olduğu yerlerde mutlak bulundurulmalı ve mümkün olduğunca herkesin gereğinde bu aleti kullanma konusunda eğitilmesi gerekir. Yukarda da belirttiğim gibi beyini ve dolayısıyla hastayı kurtarabilmemiz için sadece 4 - 5 dakika gibi bir zamanımız vardır. Bu süre içinde her zaman sağlık elemanı bulunması mümkün olmayabilir.

Daha şanslı olup hastaneye yetiştirilen hastalar için son derece ölümcül bir kalp ritm bozukluğu olan ventriküler fibrilasyonu habercisi olan ritm bozukluklarını önceden tanımak ve önlem alarak hastanın ventriküler fibrilasyona girmesine engel olmak için hemen tüm hastanelerde "koroner yoğun bakım ünitesi" denen bölümler açılmıştır. Bu bölümler sayesinde kalp krizinden ölümler (tabiî ki yoğun bakıma yetiştirilebilenler) arasında çok azalmıştır.