Prof. Dr. Caşın: İran'daki Protestolar Astana ve Soçi Sürecini Çökertecektir

İRAN'IN Kuzeydoğu'su Meşhed'de başlayıp, Kirmanşah, Reşt, İsfahan ve Kum'a yayılan işsizlik, yükselen enflasyon ve yolsuzluğa karşı yapılan protesto gösterilerinde yedinci gününde ölü sayısı 21'ye yükseldiği belirtiliyor. Şimdiye kadar gözaltına alınanların sayısı ise 400'ü geçti. Prof. Dr. Mesut Hakkı Caşın, Türkiye, Rusya ve İran'ın Suriye'de ateşkesi sağladığını fakat protestolarla sürecin bir bacağı kırılırsa Astana ve Soçi'nin çökeceğini söyledi. Prof. Dr. Caşın, "Çünkü İran kendi sorunlarına angaje olduğu takdirde barış süreci yürümeyecektir" dedi.

İstinye Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Mesut Hakkı Caşın, 7 gündür İran'da devam eden protesto gösterilerini değerlendirdi.

"BU PROTESTOLAR ASTANA VE SOÇİ SÜRECİNİ ÇÖKERTECEKTİR"

Türkiye, Rusya ve İran'ın Suriye'de ateşkesi sağladığını ve bir şekilde Türkiye'nin Astana süreci içerisinde çatışmasızlık bölgesindeki kontrolü ele geçirmeye çalıştığını bunun da çok önemli bir vazife olduğunu dile getiren Prof. Dr. Caşın, "Bunun bir bacağı kırılırsa Astana süreci ve Soçi'de çökecektir. Çünkü İran kendi sorunlarına angaje olduğu takdirde bu barış süreci bir şekilde yürümeyecek.Türkiye'nin istemediği bir rejim gelirse, Suriye'de veya Irak'ta olduğu gibi Türkiye'yi de sınırlarında açmaza sokacaktır. Burada destek verenlerden bir tanesi de PKK yani onlara alan açılacak Türkiye için bu çok büyük bir tehlike" diye konuştu.

"İRAN'IN İŞİ ZOR"

Rejim karşıtı halk hareketinin tüm ülkeye yayılma potansiyeli taşıdığını vurgulayan Prof. Dr. Caşın, "Rusya'yı destekleyip ABD-İsrail- Suudi Arabistan ittifakına karşı meydan okuyan İran'ın işi zor, bu halk hareketinin bütün ülkeye yayılacağını düşünüyorum.  İran devleti bu ayaklanmayı bastırmada başarılı olacaktır ama bedeli ağır olacak gibi duruyor. Bu gidişat Türkiye'yi çok yakında ilgilendiriyor. Türkiye'nin çok dikkatli olması gerekiyor" dedi.

"TEK MESELE YUMURTA FİYATLARININ ÇOK PAHALI OLMASI DEĞİL"

"Tek mesele yumurtanın kilosunun çok pahalı olması değil" diyen Prof. Dr. Caşın, "Asıl mesele 1979 yılından bugüne biriken öfke ve kinin patlamasıdır. Tabi ki ayaklanmaya hayat pahalılığındaki gidişat, yolsuzluk, işsizlik, sansür ve halk üzerindeki baskının artması da etkili oldu" diye konuştu.

"5+1 İLE YAPILAN NÜKLEER ANLAŞMA  FAKİR HALKIN ÜZERİDEKİ BASKIYI KALDIRMADI"

Obama döneminde, Ruhani ile 5+1 ülkelerinin nükleer müzakerelerde anlaşmaya vardığını fakat bu durumun sadece orta sınıfı memnun ettiğini fakir halk üzerindeki baskının kalkmadığını dile getiren Prof. Dr. Caşın şunları söyledi:

"Bu anlaşmayla İran'a uygulanan pek çok yaptırım ve ambargo kısmen hafifletildi, bu orta sınıfı memnun etti ama fakir halkın üzerindeki baskı kalkmadı. Bu yolsuzluk, işsizlik ve sansür uygulayan otoriter rejime karşı,1979 yılından beri yaklaşık 39 senedir kin ve öç alma duygusu güçlenmiştir. Fakat, olayların ilk çıkışına baktığımızda polisle, ordu birliklerine yapılan saldırı,karşıt gruplar arasında değil direk devlete karşı protesto olduğunu gösteriyor."

Prof. Dr. Caşın, Arap Baharı'nda olduğu gibi sosyal medyanın etkin kullanıldığını bu yüzden ülkedeki çalkantının Tunus ve Mısır'da olduğu gibi bir müddet daha devam edeceğini ve özellikle gençleri etkisi altına aldığını söyledi.

"PROTESTOLARI ABD, SUUDİ ARABİSTAN VE İSRAİL DESTEKLİYOR"

Ayaklanmacılara dışarıdan ABD, İsrail, Suudi Arabistan gibi ülkelerin destek verdiğini belirten Prof. Dr. Caşın, "İran'dan yapılan açıklama bu hadisenin Suudi Arabistan tarafından kışkırtıldığını söylendi. 1979'da ihtilal olduktan sonra akabinde İran birden bire kendisini İran-Irak savaşında buldu. ve Trump en son Suudi Arabistan ile yapmış olduğu anlaşmada buraya 150 milyar dolarlık yeni silah satışı gerçekleştirdi. Benim korkum bu gidişatın orta ölçekte Körfez bölgesinde Suudi Arabistan ve İran arasında bir sıcak çatışmaya sebebiyet vermesidir" diye konuştu.

"TRUMP REJİM DEĞİŞİKLİĞİNİ AMAÇLIYOR"

Burada belirleyici faktörün ABD olduğunu, İran'ın zengin petrol ve gaz yataklarına sahip olmasına karşılık bunu halkına yansıtamadığını kaydeden Prof. Dr. Caşın, şunları söyledi:

"Trump 'gerekirse rejimi değiştirebiliriz' dedi. Burada amaçlanan demek ki bir rejim değişikliği. Ama burada İran rejimi değişirse yerine kim gelecek sorusu önem taşıyor. Bu Irak ve Suriye ve Libya modellerine bakıldığında çok ciddi bir endişe kaynağı.

"İran, dünyanın yüzde 11 petrol rezervlerine ve zengin gaz yataklarına sahip fakat halkına gerekli sosyal zenginliği, refahı yansıtamadı. Bu da özellikle fakir halk üzerinde ciddi bir tepkiye sebebiyet verdi."

- İstanbul