Orta Asya-ABD Devlet Başkanları Birinci Zirvesi New York'ta Gerçekleştirildi

Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan ve Türkmenistan ile ABD devlet başkanlarının katıldığı C5+1 formatındaki Orta Asya-ABD Devlet Başkanları Birinci Zirvesi New York'ta düzenlendi.

ABD Devlet Başkanı Joe Biden'ın ev sahipliğinde gerçekleştirilen zirveye, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman ve Türkmenistan Devlet Başkanı Serdar Berdimuhamedov katıldı.

Liderler ilk kez düzenlenen zirvede, C5+1 diyaloğu kapsamında ekonomi, enerji ve güvenlik alanlarında Orta Asya'nın egemenliği, sürdürülebilirliği ve refahını daha da güçlendirmeye yönelik ortak çalışma konularını masaya yatırdı.

Zirvede, stratejik ortaklık, siyasi diyalog, ticaret, ekonomi, yatırım ve insani işbirliğinin daha da geliştirilmesine yönelik perspektifler ile Avrasya'da barış ve istikrarın korunması konuları ayrıntılı ele alındı.

8 yıl önce dışişleri bakanları düzeyinde Semerkant'ta oluşturulan C5+1 formatının, devlet başkanları düzeyine çıkarıldığı ve Orta Asya ülkeleri ile ABD arasında her alanda açık ve yapıcı diyalog ve etkin işbirliğinin geliştirilmesi için önemli bir platform haline geldiği kaydedildi.

Liderler, Orta Asya ülkeleri ile ABD arasındaki ekonomik işbirliğinin yanı sıra siber güvenlik, terörizm, şiddet içeren aşırıcılık, yasadışı göç ve uyuşturucu kaçakçılığı da dahil olmak üzere güvenlik sorunlarının çözümünde işbirliğinin güçlendirilmesiyle ilgili meseleleri görüştü.

Zirvede konuşan Tokayev, Birleşmiş Milletlerin Orta Asya ve Afganistan'daki Bölgesel Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri Merkezi'nin Almatı'da kurulması konusunda ABD'nin desteğine güvendiklerini dile getirdi.

Mirziyoyev ise ticaret ve yatırım faaliyetlerinin güçlendirilmesi, proje işbirliklerinin kurulması, bölgedeki ulaşım koridorlarının geliştirilmesi, insan haklarının sağlanması, eğitim programlarının yaygınlaştırılması, Afganistan'daki durumun barışçıl bir şekilde çözümüne yardımcı olunması konularına dikkati çekti.

Caparov da zirvenin, karşılıklı anlayış ve güveni güçlendirmek, güvenlik ve istikrarı sağlamak, ticari ve ekonomik işbirliğini genişletmek için uygun koşullar yaratmayı hedeflemesi gerektiğini kaydederek, "C5+1 formatı da dahil ABD ile işbirliği Kırgızistan dış politikasının önemli alanlarından biridir." dedi.

Rahman ise artan zorluk ve tehditler, terörizm ve aşırıcılıkla mücadele, uyuşturucu kaçakçılığı, bölgesel güvenliğin sağlanması, Afganistan'daki siyasi durum ve Tacikistan'ın Afganistan ile sınırının korunması konularına değinerek, bu süreçte uluslararası destek ve işbirliğinin önemini vurguladı.

Toplantı sonunda Orta Asya ülkeleri ile ABD arasında karşılıklı anlayışın derinleştirilmesi ve yapıcı ortaklığın genişletilmesi konusunda anlaşmaya varıldı.