"Eş Genel Başkanların Biri Kadın Biri Erkek Olmalı"

FATMA CAN - Demokratikleşme paketinde yer alan siyasi partilere eş başkanlık sisteminde, genel başkanlardan birinin kadın birinin erkek olması gerektiğini ifade ediliyor.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın, Seçim Kanunu'nda, uluslararası örnekler ve demokrasilerdeki işleyişi göz önünde bulundurarak yapacakları değişiklikle, parti tüzüklerinde yer almak ve iki kişiden fazla olmamak kaydıyla siyasi partilere eş genel başkan sistemini uygulama imkanı getireceklerini açıklaması, siyasi çevrelerde yankı buldu.

SETA Hukuk ve İnsan Hakları Direktörü Yılmaz Ensaroğlu, eş başkanlık sisteminin temel amacının kadınların gerek sisyasi partilerde gerek sivil toplum örgütlerinde yönetime en üst düzeyde katılımını sağlamak olduğunu vurguladı.

"Eş başkanlık ile daha çok amaçlanan husus kadınlara yönelik ayrımcılığın sonlandırılması ya da azaltılmasıdır. Kadınların sadece üyelik düzeyinde değil yönetim düzeyinde de çeşitli kurumlarda etkin olmasının sağlanmasıdır" diyen Ensaroğlu, bu anlamda sistemin Türkiye'deki bazı STK'lar ile siyasi partilerde fiilen uygulandığını söyledi.

Yasal dayanağı olmayan bu uygulamanın, demokratikleşme paketi ile hukuki bir zemine oturtulduğuna işaret eden Ensaroğlu, "Bu olumludur, yasal bir zemine kavuşursa diğer partiler gerek başkanlık düzeyinde gerekse il, ilçe örgütlerinde bunu uygulamaya başlar. Eş başkanlığın anlamı kadının sivil, siyasal ve toplumsal hayatta daha etkin katılımını sağlamak" dedi.

-"Eşbaşkanlık olursa parti kadınlara açık olacaktır"

DSP Genel Başkanı Masum Türker, eş başkanlık sistemine olumlu yaklaştıklarını belirterek, "bu sistem partilerde seçilen genel başkan erkekse bir kadının eş başkan olması, seçilen kadınsa erkeğin eş başkan olmasıdır" görüşüne yer verdi.

Eş başkanlık konusunda daha önce bir çalışma yaptıklarını ve TBMM'ye bir yasa teklifi sunduklarını anlatan Türker, eş başkanlık sistemini genellikle sol ve çevreci partilerin uyguladığını ifade etti. Türker, şöyle konuştu:

"Eş başkanlık, kadınlar için pozitif ayrımcılık yaparak onları devreye sokmaktır. Eş başkanlık olursa parti kadınlara açık olacaktır. Eş başkanlık ülkemiz için olumludur, kadınlar için düşünülen pozitif ayrımcılığın parti yönetimlerine yansıtılmasıdır. Yalnız genel başkan düzeyinde değil il ve ilçe kademelerinde hatta gençlik kollarında da söz konusu olan bir yapılanma modelidir. Bu yapılanmada amaç, aslında yönetimde çok az kadın varken bu görevi vermek değil sayıca fazla kadın olmasını sağlamak."

-"Kız çocuklar için rol model olduğunu düşünüyorum"

BDP Genel Başkan Yardımcısı Filiz Koçali, başkanlığa erkek seçildiğinde bir kadının da yönetimde görev almasını sağlayan eş başkanlık sisteminin, Avrupa'daki bazı partilerde de uygulandığını hatırlattı.

Eş başkanlık sisteminin dezavantajlı grup olan kadınlara, yönetimde yer açmak için uygulandığını söyleyen Koçali, eş başkanlık sisteminin 2 erkeğin eşbaşkanlığı anlamına gelmediğini vurguladı.

BDP'de yüzde 40 cinsiyet kotası uyguladıklarını belirten Koçali, kadınların parti içinde güçlenmesinin ardından eş başkanlık sistemine geçtiklerini ifade etti. Cinsiyet kotası mücadelesinin çok kolay olmadığına işaret eden Koçali, "Parti içinde de direnç görüyorsunuz, kota uygulaması olmasına rağmen fiilen engellerle karşılaşıyorsunuz. Bizim partinin erkekleri de sütten çıkmış ak kaşık değil" dedi.

Eş başkanlık sisteminin 2006'daki DTP Kongresi'nde uygulandığını hatırlatan Koçali, ancak parti tüzüğünün Siyasi Partiler Yasası'na aykırı olduğu gerekçesi ile geri döndüğünü söyledi. Bunun ardından eş başkanlık sistemini fiilen hayata geçirdiklerini dile getiren Koçali, "Seçim sistemine göre bir erkek genel başkan seçildiğinde kadın arkadaşımızı eş başkan yapıyoruz. Bazen de kadınlar seçiliyor başkan olarak, erkekleri eş başkan yapıyoruz" diye konuştu.

Sistemin sadece genel başkan düzeyinde uygulamadıklarına, il ve ilçe yönetimlerinde de eş başkan seçtiklerine dikkati çeken Koçali, "Eş başkanlık sistemi, kazanılmış bir hak olduğu için kadınların cesaretini artırıyor. Kadınlar, başkanlık görevine rahatlıkla talip olabiliyor. Diğer kadınlar açısından da ön açıcı olabiliyor. Daha önce hiç hayal etmeyen kadınlar 'evet, ben de yapabilirim' duygusunu yaşıyorlar. Özellikle kız çocuklar için rol model olduğunu düşünüyorum" dedi.

Kadınların katılmadığı bir demokrasiden söz edilemeyeceğini vurgulayan Koçali, şunları kaydetti:

"Sadece genel başkanlık düzeyinde eş başkanlık sistemini getirmek yeterli değil. Eşbaşkanlık sistemi ve kadın kotası uygulaması, her parti için zorunlu olmalı. Gerçekten kadınların siyasette söz ve karar sahibi olmasını istiyorsak bunu bütünlüklü bir şekilde ele almamız lazım. Sadece genel başkanlık sisteminde eş başkanlık olursa şekil olarak bir şeyler değişir ama tek başına işe yaramaz. Siyasi partinin her kademesinde kadınların siyasete katılmasının önü açılmazsa eş genel başkan da o erkek figürün yanında yardımcı olur." - Ankara