ABD Başkanı Biden, 1915 olaylarını 'soykırım' olarak tanımladı; Türkiye sert tepki gösterdi

ABD Başkanı Joe Biden, 24 Nisan'da 1915 olaylarının yıldönümüyle ilgili yaptığı yazılı açıklamada yaşananları 'soykırım' olarak tanımladı. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, "Açıklamayı reddediyoruz" derken Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın da açıklamayı kınadı ve "ABD Başkanına kendi tarihine ve bugününe bakmasını tavsiye ediyoruz" diyerek Biden'a tepki gösterdi. Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ise açıklamadan duyduğu memnuniyeti dile getirdi.

Biden, Ronald Reagan'ın ardından bu nitelemeyi yapan ilk ABD Başkanı oldu.

"Her yıl bugün Osmanlı dönemindeki Ermeni soykırımında ölenleri hatırlıyoruz ve böyle bir zulmün bir daha yaşanmaması için taahhüdümüzü yeniliyoruz" cümleleriyle başladığı açıklamasında Biden, iki kez "soykırım" ifadesini kullandı.

İstanbul'dan "Konstantinapolis" olarak bahseden ABD Başkanı mesajında, "24 Nisan 1915'te Konstantinopolis'te Ermeni aydınları ve cemaat önderlerinin Osmanlı yetkililerince tutuklanmasıyla başlayarak bir buçuk milyon Ermeni bir imha harekatı dahilinde sınırdışı edildi, katledildi ya da ölüme yürütüldü" dedi.

'Suçlamak için değil, asla tekrarlanmasın diye yapıyoruz'

Açıklamasında Ermenice 'Büyük Felaket' anlamına gelen 'Meds Yeghern' tanımını da kullanan ABD Başkanı şöyle devam etti:

"Hayatta kalanların birçoğu dünyanın çeşitli yerlerinde yeni evler ve yeni hayatlar bulmak zorunda kaldı. Bu yerlerin arasında ABD de vardı. Kuvvet ve direnç ile Ermeni halkı ayakta kaldı ve toplumlarını tekrar inşa etti. Geride kalan yıllarda Ermeni göçmenler ABD'yi sayısız yönde zenginleştirdi, ancak atalarını bizim kıyılarımıza getiren trajediyi unutmadı. Hikayelerini onore ediyoruz. Acılarını görüyoruz. Tarihi kabul ediyoruz. Bunu kimseyi suçlamak için değil ancak tarihin tekerrür etmediğinden emin olmak için yapıyoruz.

"Bugün kaybettiklerimizi anarken gözlerimizi aynı zamanda geleceğe, çocuklarımız için inşa etmek istediğimiz dünyaya doğru dikelim. Bağnazlık ve hoşgörüsüzlük gibi kötülüklerle kirlenmemiş, insan haklarına saygı gösterildiği, tüm insanların hayatını haysiyet ve güvenlik içinde yürütebildiği bir dünyaya. Bütün insanlar için iyileşme ve uzlaşmanın peşinde olalım.

"Amerikan halkı, 106 yıl önce bugün başlayan soykırımda hayatını kaybeden tüm Ermenileri onurlandırıyor."

Erdoğan: Bu tartışmaların ülkemize müdahale aracı haline getirilmesi kimseye fayda sağlamadı

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise Biden'ın açıklamasından kısa bir süre önce Türkiye Ermenileri Patriği Sahak Maşalyan'a gönderdiği mesajda "Türkler ile Ermenilerin yüzyıllarca süren ve insanlığa örnek olan birlikte yaşama kültürünün unutulmasına izin veremeyiz" dedi.

Erdoğan "Bu tartışmaların üçüncü taraflarca siyasallaştırılarak ülkemize yönelik müdahale aracı haline getirilmesinin kimseye bir faydası olmamıştır. Bizi bir arada tutan ne çıkardır ne de hesaptır. Aynı ülkeye, aynı değerlere, aynı yüksek ideallere olan samimi bağlılığımızdır" dedi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan ayrıca, Ermenistan'la "iyi komşuluk ve karşılıklı saygı temelinde ilişkileri geliştirme" çağrısı yaptı.

Paşinyan: Memnuniyetle karşılandı

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, açıklamanın Ermeni halkı tarafından memnuniyetle karşılandığını söyledi.

Biden'a "adalete doğru attığı güçlü adım ve Ermeni soykırım kurbanlarının mirasçılarına paha biçilmez desteği" için teşekkür eden Paşinyan, soykırımın tanınmasının Dağlık Karabağ savaşının ardından Ermenistan için bir güvenlik meselesi olduğunu da belirtti.

Dışişleri Bakanlığı: Açıklamayı kabul etmiyoruz

Biden'ın açıklamasına Türkiye'den sert tepkiler geldi. Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan resmi açıklamada, "ABD Başkanı'nın 24 Nisan'da yaptığı 1915 olaylarına dair açıklamayı kabul etmiyor ve en şiddetli şekilde telin ediyoruz" denildi.

Bakanlık, "sözkonusu açıklamanın konuya dair bilimsel ve hukuki bir temele, bulguya dayanmadığı ortada" olduğunu vurguladı ve ekledi: "1915 olaylarına ilişkin olarak, uluslararası hukukta tanımlanmış olan soykırım ifadesinin kullanılabilmesi için gereken şartların hiçbiri mevcut değildir."

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da Twiter'da yaptığı paylaşımda, "Tarihimiz hakkında kimseden ders alacak değiliz. Siyasi fırsatçılık barış ve adalete karşı en büyük ihanettir.Tek dayanağı popülizm olan bu açıklamayı tümüyle reddediyoruz" ifadelerini kullandı.

AKP Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş da Biden'ın açıklamasına tepki gösterenler arasındaydı. Kurtulmuş, Twitter'da, "Tarihsel gerçekler, politik beklentiler uğruna yalanlarla değiştirilemez. Bizim şanlı tarihimizde Ermeni soykırımı yoktur ve asla olmamıştır!" sözlerinin yer aldığı bir paylaşım yaptı.

'İktidarın basiretsiz dış politikasını göstermesi bakımından ibret verici'

Açıklamaya muhalefetten de tepki geldi. CHP'nin sitesinden yayımlanan ve Parti Sözcüsü Faik Öztrak imzasının yer aldığı açıklamada, "Ülkemizi töhmet altında bırakan açıklamaları esefle karşılıyoruz" denildi.

Öztrak ayrıca değerlendirmesinde, "Son zamanlarda Türkiye aleyhine yapılan açıklamalar ve ülkemiz aleyhine alınan kararlar, AK Parti iktidarının basiretsiz dış politikasının Türkiye'yi getirdiği noktayı göstermesi bakımından ibret vericidir" dedi.

'Müttefik bilinen bir ülkeyle yol ayrımına gelinmiştir'

MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli de açıklamaya Twitter'dan tepki gösterdi.

Biden'ın açıklamasının hükümsüz olarak nitelendiren Bahçeli, "Müttefik bilinen bir ülkeyle yol ayrımına gelinmiştir" dedi.

Bahçeli paylaşımlarında, "Türk milletinin şerefli geçmişinde ne soykırım mahcubiyeti ne de katliam zilleti vardır. Tarihimiz her konuda olduğu gibi bu konuda da tertemizdir ve bu kapsamda hiç kimseye ispat borcumuz da yoktur. 1915 olayları etrafında kurulan iftira kampanyası asılsızdır, hayasızdı" ifadelerini kullandı.

Değerlendirmesinde HDP'yi de eleştiren Bahçeli şunları söyledi:

"Ermeni ihanet şebekelerinin bir devamı olan PKK'nın siyasi ayağı HDP'nin de sözde soykırım yalanına sarılması siyasi ve hukuki bir karar aşamasına gelindiğine işarettir. Türk milletine soykırımcı diyen bir örgütün ne siyasette ne de Gazi Meclis'te bulunması artık imkansızdır"

Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı: Sözde Ermeni soykırımını siyasallaştıranlar Ermeni Taşnakların gerçekleştirdiği katliamlara sessiz kalıyor

Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı da konuya ilişkin resmi bir açıklama yayımladı. Bakanlık, "Sözde Ermeni soykırımını siyasallaştıranlar Ermeni Taşnakların gerçekleştirdiği katliamlara sessiz kalıyor" diyerek Biden'ın 24 Nisan mesajına tepki gösterdi.

Bakanlığın yaptığı açıklamada şu satırlar yer aldı:

"100 yıl önceki olaylar yanlış anlatılırken, Ermenistan'ın 30 yıl önce Hocalı'da Azerbaycanlılara karşı işlediği soykırıma adil bir değerlendirme yapılmaması, önyargı ve çifte standart örneğidir.

"1915 olayları politikacılar tarafından değil tarihçiler tarafından incelenmelidir. Ancak bilindiği üzere olayları örtbas etmek ve kendisini mazlum bir ülke olarak sunmaya çalışan Ermenistan, Türkiye'nin o döneme ait olayları ortak bir tarih komisyonuyla inceleme teklifini kabul etmedi. Tarihin tahrif edilmesi, "tarihi yeniden yazma" girişimleri ve bunun siyasi baskı için kullanılması kabul edilemez."