50 maddede depreme hazırlık

DEPREMDEN ÖNCE

1-Evde ne yapabilirim?

* Devrilebilecek eşyaları duvara sabitleyin.

Zehirli, patlayıcı, yanıcı maddeleri düşmeyecek şekilde sabitleyin ve kırılmayacak bir şekilde depolayın.

Gaz kaçağı ve yangına karşı, gaz vanası ve elektrik sigortalarını otomatik hale getirin.

Karyolaları pencere ve üzerine devrilebilecek ağır dolapların yanına koymayın.

2-Binam için ne yapabilirim?

* Depreme dayanıklılık testi İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL Ş. BŞK. NUSRET SUNA

Yapıyı analiz ettirmenin ilk yolu bağımsız firmalar. Metrekaresi ortalama 15-30 TL.  7-8 katlı bir apartmanın bir buçuk ayda bitiyor. İkincisi, hızlı tetkik teknikleri. ATC21-22 metotları, Japon indeks ve P25 metodu var. Maliyeti daha düşük ama yanılma payı daha yüksek. Metrekaresi 1-2 TL. 2 saat sürüyor. Üçüncüsü, riskli bina tanıma yöntemi. Evinin kentsel dönüşüme girmesini isteyenler başvuruyor; akredite şirketler yapıyor. Bunlar da genelde müteahhit olduğu için teste girip de sağlam çıkan yapı yok. Amaç binayı riskli sınıfına sokup devletin kira gibi teşviklerinden faydalanmak. Metrekaresi 5-10 TL. 10-15 gün sürüyor.

3- Kişisel olarak ne yapabilirim?

Deprem çantası: Taşıyabileceğiniz kadar içme suyu, bozulmayacak yiyecekler, ilk yardım seti, pilli radyo, pil, el feneri, yedek anahtarlar, nakit para, kibrit ve çakmak, kalem ve kağıt, düdük, yedek giysiler, düzenli kullanılan ilaçlar, bebekler için mama, bez, biberon gibi malzemeler.

Eve ulaşılamayacak durumlarda aile bireyleriyle iletişimin nasıl sağlayacağı, alternatif buluşma yerleri ve kişileri belirleyin.

Önemli evrakların (kimlik kartları, tapu, sigorta belgeleri, sağlık karnesi, diplomalar, pasaport, banka cüzdanı gibi) kopyalarını su geçirmeyecek şekilde saklayın ve bir örneğini de bölge dışı bağlantı kişisinde bulundurun.

4-Depremin şiddeti nasıl katlanıyor?

Hiroşima bombası 6 şiddetine yakın bir yıkıcı etki yarattı. Toplam gücü 14 kilotondu.

JEOFİZİK MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞB. BŞK. ERDAL ŞAHAN

4.7 şiddetinde yaşadığımız ilk deprem Hiroşima'nın 32'de 1'i etki yaptı: 0.4375 kiloton

5.8 şiddetindeki son deprem Hiroşima'nın 2.10 katı etki yaptı: 7.55 kiloton

7 şiddetindeki bir deprem Hiroşima'dan 32 kat daha fazla etki yaratacak: 448 kiloton.

8 şiddetindeki 32'nin de 32 katı yani 1024 kat daha fazla etkileyecek: 14.336 kiloton!

5-Fay ufak ufak kırılıp küçülüyor mu yoksa asıl büyüğü mü yaklaştırıyor? İTÜ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BŞ. BŞK. PROF. DR. ZİYADİN ÇAKIR

*Bu deprem kesinlikle büyük depremi tetikleyecek potansiyele sahip. Büyük depremler 250 yılda bir oluyor. En son büyük deprem olalı 250 yıl geçmiş bu fayda. Yarın da olabilir. 50 yıl sonra da... Kesin olan tek şey var: Bu fay kırılacak.

Yaklaşık 5.5 kilometrelik bir alan kırıldı. Fay 60 kilometre boyunca uzanıyor. O da 7.1 şiddetinde bir depreme denk geliyor. İzmit depremi, Düzce depremini tetiklemişti. Yani kırılma Adalar'ın oradaki fay hattını da tetiklerse şiddet 7.3, 7.4'e kadar çıkabilir.

TAM O ANDA...

6-Bina içindeysem?

Sabitlenmemiş dolap, raf, pencere vb. eşyalardan uzak durun.* Varsa sağlam sandalyelerle desteklenmiş masa altına veya koltuk, sandık gibi koruma sağlayabilecek eşya yanına çömelerek başınızı iki elinizin arasında yastık, kitap gibi koruyucu malzemeyle örtün.

* Merdivenlere ya da çıkışlara doğru koşmayın.

Balkona çıkmayın, binadan atlamayın.

Kesinlikle asansör kullanmayın.

Kibrit, çakmak yakmayın, elektrik düğmelerine dokunmayın.

Ocak, fırın gibi cihazları kapatın, dökülebilecek malzemeden uzaklaşın.

Sarsıntı geçince elektrik, gaz ve su vanalarını kapatın.

Soba ve ısıtıcıları söndürün.

7-Açık alandaysam?

Enerji hatları ve direklerinden, ağaçlardan, binalardan ve duvarlardan uzaklaşın.

Toprak kayması olabilecek, taş veya kaya düşebilecek yamaç altlarında durmayın.

Düşebilecek baca, cam kırıkları, toprak altındaki kanalizasyon, elektrik ve gaz hatlarından gelecek tehlikelere karşı dikkatli olun.

8-Metro veya toplu taşımadaysam?

Gerekmedikçe metro ve trenden inmeyin. Elektriğe kapılabilinir veya başka bir tren size çarpabilir.

Sarsıntı bitinceye kadar trenin içinde askı, korkuluk gibi bir yere tutunun.

9-Araç kullanıyorsam?

Bulunduğunuz yer güvenliyse sağa yanaşıp durun. Kontak anahtarını yerinde bırakın, pencereler kapalı olarak bekleyin.

* Araç meskun mahallerde ya da güvenli bir yerde değilse kontak anahtarını üzerinde bırakarak terk edin ve trafikten uzak açık alanlara gidin.

Tünel, otopark gibi kapalı bir yerdeyseniz aracın dışına çıkın, yanında 'çök-kapan-tutun' pozisyonu alın. Yukarıdan düşen tavan gibi kütleler aracı ezer ama yok etmez. Sizi korur. Araç içindeyse ezilebilirsiniz.

10-Hangi numaraları bilmeliyim?

İtfaiye: 110  * Zehir Danışma: 114* Acil Sağlık: 112  * Gaz Arıza: 187* Polis: 155  * Orman Yangını: 177* Jandarma: 156

DEPREM SONRASINDA...

11-Toplanma alanımı nasıl bulurum?

* E-devlet üzerinden 'Acil Toplanma Alanı Sorgulama' diye bir bölüm var. Adres bilgilerini girdikten sonra size en yakın toplanma alanını görebilirsiniz. Ancak biraz harita bilgisi şart. Çok kullanıcı dostu değil. Herkes kendi toplanma alanına gidip görmeli. Eksikler varsa ilçe belediyelerine ya da büyükşehir beyaz masaya söylenebilir.

12-Alanlar yeterli mi?

ŞEHİR PLANCILARI ODASI İSTANBUL Ş. BŞK. AKİF BURAK ATLAR

* Toplanma alanları, çalışma ve barınma yerlerini tahliye ettiğimizde binalardan uzak kalacağımız boş alanlar. Kaç toplanma yeri olduğuyla ilgili sağlıklı bilgi vermek kolay değil. Sahra çadırları kurulabilecek, gerektiğinde helikopter inebilecek alanların olması lazım. Mevcut toplanma alanlarında çoğu zaten yapılaşmaya açıldı bile. Örneğin Ali Samiyen Stadı'nın bulunduğu yer toplanma alanıydı. Şimdi gökdelenler var. Şu anda bunun için de en doğru yerler askeri alanlar. Ancak daha yeni Esenler'de 720 hektarlık bir askeri alan yapılaşmaya açıldı. Devamı da geliyor.

13-Yakınlarıma ulaşamamam normal mi?

Evet; normal...İTÜ ERTUĞRUL KARAÇUHA

Dünyada ne yaplıyorsa ülkemizde de aynısı yapılıyor. Mobil şebeke tasarlanırken insanlarının ne kadarının aynı zamanda konuşacağı hesaplanarak kapasite tasarımı yapılıyor. Herkes konuşmaya başladığında dünyanın hiçbir yerinde buna cevap verebilecek bir kapasite yok. Bizim operatörlerimiz gerek teknoloji gerekse kapasite olarak gelişmiş ülkelerden kötü değil, hatta daha iyi durumdayız diyebiliriz.

Hayır, değil...ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI Ş. B. YARD. HAKKI ŞAHAN OCAKAŞAN

Bir maçta bile GSM operatörleri mobil baz istasyonları gönderiyor. Yani bunun çözümü mümkün. Sorun farklı. Çözüm için ciddi yatırım gerekli. O yatırımı kim yapacak? Burada firmalar suçlu değil. Çünkü karlılığı yok. Telekom özelleştirilirken karşı çıkmamızın amacı buydu. Yatırımın yapılmasını sağlama görevi devlette. 1999 Depremi'nden sonra çıkarılan bir vergi vardı. Halen alınmaya devam ediyor. Bu paraların nereye yatırılması gerekiyor? Enerjiye, haberleşmeye...

14-Enkaz altında kalırsam ne yaşacağım?

1999'DA 72 SAAT ENKAZ ALTINDA KALAN VE BACAKLARINI KAYBEDEN UĞUR KOÇAK

* Enkaz çaresizlik demek. Karanlık bir dehliz. "Soğukkanlı ol" deniliyor. Başka çaren yok ki zaten. Bağırmak, çağırmak, ümitsizliğe kapılmak seni o dehlizden çıkarmayacak. Deprem olurken sanki biri televizyonu kaldırıp yere vurdu.

* O anda insan mantıklı düşünemiyor. Bu gücün karşısında feneri, düdüğü hiçbirini bulamazsın. Deprem anı provası yapmak gerek. Hatta sayısız kereler...

15-Enkaz altında ne yapmalıyım?

(AKUT)* Paniklemeden durumunuzu kontrol edin.

Hareket kabiliyetiniz kısıtlanmışsa hayatınızı riske atacak hareketlere kalkışmayın.

Enerjinizi tasarruflu kullanın. Kurtarma ekipleri en kısa zamanda size ulaşmaya çalışacak.

* Yapabiliyorsanız tesisatlara vurarak varlığınızı duyurmaya çalışın. Ekipleri duymaya ve onlara seslenmeye çalışın.