Nobel Edebiyat Ödülü Doris Lessing'e

2007 Nobel Edebiyat Ödülüne aday gösterilen yazarlar arasında Amerikalı Philip Roth, İsrailli Amos Oz, Japon Haruki Murakami, Fransız Jean-Marie Gustave Le Clezio, Adonis olarak bilinen Suriyeli şair Ali Ahmed Said Asbar'ın adı geçiyordu. Nobel Edebiyat Ödülünü geçen yıl da Orhan Pamuk almıştı.

DORİS LESSING KİMDİR?

 İngiliz yazar Doris Lessing 1919'da babasının bir bankanın yöneticiliğini yaptığı İran'da doğdu. Beş yaşında ailesiyle birlikte Afrika'nın daha önce hiçbir beyazın yaşamadığı bir yerine taşınarak, Rodezya (şu anki adıyla Zimbabwe) sınırları içinde bulunan bir çiftlikte yaşamaya başladı.

Salisbury'de bir Katolik okulunda eğitim gördü. On dört yaşında iken ailesine isyan ederek okulu bıraktı ve sırasıyla hemşirelik, telefon operatörlüğü ve kâtibelik yaptı. 18 yaşında Rodezya parlamentosunda çalışmaya başladı ve ülkede ırkçılık-karşıtı bir sol partinin kurulmasında rol aldı. 1943'te sona eren ilk evliliğinin ardından Komünist Partisi'ne katıldı ve Alman siyasi eylemci Gottfried Lessing ile evlendi. 1949'da eşinden ve Rodezya'dan ayrılıp oğluyla birlikte Londra'ya geldi. O tarihten beri yaşamını profesyonel bir yazar olarak Londra'da sürdürmektedir.

Lessing çok sayıda romanı ve kısa hikâyesinde, daha çok 20. yüzyılın toplumsal ve siyasi karmaşasına yakalanmış bireylerin yaşamlarını ele alır. Eserlerinin başlıca temalarının feminizm, cinsler arası savaş ve bütünlük peşinde koşan bireyler olduğu söylenebilir. Lessing'in çoğunlukla Afrika'nın güneyinde ya da İngiltere'de geçen eserlerindeki solcu, bağımsızlığına son derece düşkün ve feminist kadın kahramanlar, tıpkı yazarları gibi, içinde yaşadıkları toplumların kültürel kısıtlamalarına karşı baş kaldırırlar. En çok okunan ve en çok çevrilmiş romanı Altın Defter (1962; Mitos, 1992; Can, 1998) Kadın Hareketi'nin köşetaşlarından biri olarak görülmüştür.

Lessing'in Türkçeye çevrilmiş diğer eserleri arasında şunlar sayılabilir: Türkü Söylüyor Otlar (Can, 2004); Gene Aşk (Can, 1997); Kanopus Arşivleri (Çiviyazıları, 4 Cilt, 1999-2000), Mara ile Dann (Can, 2001); İçinde Yaşamayı Seçtiğimiz Hapishaneler (Çitlembik, 2003); Beşinci Çocuk (Afa, 1990); Terörist (Afa, 1992); Siyah Madonna (Ayrıntı, 1991), Sevme Alışkanlığı (Mitos, 1990), Cehenneme İniş İçin Açıklama (Öteki), Evlenmeyen Adamın Hikâyesi (İletişim, 1990). 

NOBEL EDEBİYAT ÖDÜLÜNÜ 1982'DEN BU YANA KAZANANLAR

2006: Orhan Pamuk (Türkiye)

2005: Harold Pinter (İngiltere)

2004: Elfriede Jelinek (Avusturya)

2003: John Maxwell Coetzee (Güney Afrika)

2002: İmre Kertesz (Macaristan)

2001: V.S. Naipaul (İngiltere)

2000: Gao Şingcian (Çin)

1999: Günter Grass (Almanya)

1998: Jose Saramago (Portekiz)

1997: Dario Fo (İtalya)

1996: Wislawa Szymborska (Polonya)

1995: Seamus Heaney (İrlanda)

1994: Kenzaburo Oe (Japonya)

1993: Toni Morrison (ABD)

1992: Derek Walcott (St. Lucia)

1991: Nadine Gordimer (Güney Afrika)

1990: Octavio Paz (Meksika)

1989: Camilo Jose Cela (İspanya)

1988: Necib Mahfuz (Mısır)

1987: Joseph Brodsky (ABD)

1986: Wole Soyinka (Nijerya)

1985: Claude Simon (Fransa)

1984: Jaroslav Seifert (Çekoslovakya)

1983: William Golding (İngiltere)

1982: Gabriel Garcia Marquez (Kolombiya)