Kitapların Kapağına Gizlenmiş Sanat

500 yıl önce kitapların sahibini belirtmek için kullanılan ve üzerinde dikkat çekici resimlerin olduğu "ekslibris"lerin Türkiye'de tanınması ve yaygınlaşması için yoğun çaba harcayan Işık Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi Grafik Sanatlar - Grafik Tasarım Bölümü ve İstanbul Ekslibris Derneği Başkanı Prof. Dr. Hasip Pektaş'ın "Resimler, Ekslibrisler" adlı sergisi 22 Ocak – 16 Şubat tarihleri arasında Galeri Işık'ta sanatseverlerle buluşacak.

Ekslibrisi 1984 yılında Belçika'da Sint-Niklaas Ekslibris Müzesi'nin organize ettiği yarışma ile tanıyan; aldığı sanat eğitimine uygun bir alan olması, resim ve grafik tasarım olarak özgür bir anlatım dili kullanmaya fırsat vermesi nedeniyle ilgi duyan, son yirmi yıldır kendini bu sanata adayan Hasip Pektaş, "Ekslibris'i "Önemli bir iletişim aracı, anlamlı bir değiş-tokuş objesi, sanatı insanın elleri arasına; kitapların içine kadar getiren, dokunabilecek kadar yakınlaştıran, geleneğe saygının, yazılı metinlere ilgi ve sevginin sembolüdür." şeklinde tanımlıyor.

Hasip Pektaş, resim çalışmalarında ise yaşanmışlıkları, ilgili görsel ögelerle bir araya getirerek, özellikle de kendi imgelemindeki nesneleri kurgularına ekleyerek yeni yaşam kayıtlarına dönüştürmek, yaşam zenginliğini, katmanlarını bir belleğe dönüştürmekle ilgili sorunlar üzerinde çaba sarfediyor.

Ülkemizde ekslibris alanındaki çalışmalarla adını duyuran ve ekslibris sanatının tanınması ve yaygınlaşması için çalışmalar yürüten Pektaş, 1996'da "Ekslibris" hakkında bir kitap yazmış, yirmi üç kişisel sergi açmış, yurt içi ve yurt dışı çeşitli yarışma ve karma sergilere katılmış, 2003 ve 2007'de 1. ve 2. Uluslararası Ekslibris Yarışmalarını, 2008'de 1. Uluslararası Baskıresim Bienali'ni, 2010'da 33. FISAE Uluslararası Ekslibris Kongresi'ni ve Uluslararası Ekslibris Yarışması'nı organize etmiştir. İstanbul Ekslibris Derneği ve 17 bin ekslibrisin ziyaretçisini beklediği İstanbul Ekslibris Müzesi onun sayesinde hayata geçmiştir.

"Ekslibris" ve "Baskıresim" çalışmaları yanı sıra Fotoğraf alanında da başarı gösteren sanatçı, orta dereceli okullardan başlayarak yüksek okullara ve üniversitelere varasıya farklı düzeyde ve farklı kentlerde, pek çok eğitim kurumunda dersler vermiş ve geleceğin tasarımcılarını yetiştirmek için büyük çabalar sarf etmiştir.

Farklı alanlarda ürettiği çalışmaları ile pek çok ödüle layık bulunan Hasip Pektaş'ın bu son sergisi retrospektif bir izlenim yaratmakta ve sanatçıyı daha iyi tanımamızı olanaklı kılmaktadır.

Hasip Pektaş'ın Aldığı Ödüller:

2009 Yaroslavl Uluslararası Ekslibris Yarışması, "İkincilik Ödülü" (Rusya)

2008 XXXII. Uluslararası Ekslibris Bienali "Mansiyon" (Pekin – Çin)

2006 IV. Uluslararası Grafik Bienali, "Mansiyon" (Francavilla al Mare – İtalya)

1996 III. İtalya-Türkiye Ekslibris Bienali, "Birincilik Ödülü" (Ortona – İtalya)

1989 AFSAD 7. Ulusal Fotograf Yarışması, "Kültür Bakanlığı Özel Ödülü"

1988 Fotograf Dernekleri 1. Ulusal Yarışması, Saydam "Başarı Ödülü"

1974 Ressam Şeref Akdik Resim Yarışması, Baskıresim "Özel Ödülü"

www.hasippektas.com

Ekslibris nedir?

Sözcük olarak "…'nın kitaplığından, …'nın kütüphanesine ait" anlamına gelen Ekslibris/Exlibris (Bookplate): kitapların kaybolmasını önlemek ve sahibini belirtmek için kitapların kapaklarının iç kısmına bir mülkiyet işareti koyma fikrinden ortaya çıkmıştır. Kitapseverlerin kitaplarının iç kapağına yapıştırdıkları, üzerinde adlarının ve değişik konularda resimlerin yer aldığı küçük boyutlu bu baskı resimler/bu grafik çalışmalar kitapla sahibi arasındaki bir bağdır.

Bir ihtiyaç grafiği olarak doğmasına karşın, estetik kaygılarla yapılan özgün yapıtlar olan Ekslibris önemli bir iletişim aracıdır. Uzun bir geçmişe sahip bu sanat dalı, aynı zamanda yapıldığı dönemin kültürel özellikleri günümüze taşır. Sanatçı, tasarımcı, sanatsever ve koleksiyoncu arasında bir köprü görevini yerine getirir.

Her kitap için özel olarak üretilen çizimler, zamanla kitaba özgü bir işaret olmaktan çıkıp, özgün bir grafik çalışma olarak bağımsızlaşmıştır. Ekslibris'ler günümüzde işlevleri kaybolmuş olsa da taşıdığı sanatsal ve nostaljik değerle bir sanat dalına dönüşmüş ve gözde koleksiyon objeleri arasında yer almaktadır Bugüne kadar yapılmış yaklaşık 3.000.000'un üzerinde ekslibrisin, 2.000'den fazla da ekslibris koleksiyonun olduğu tahmin edilmektedir."

Türkiye'de, Avrupa ülkelerinde yaygın olarak kullanılan ekslibrislerin yer aldığı kitapların, ikinci el satışlarla ülkemize gelmesiyle tanınmaya başlayan ekslibris 2000'li yıllardan bu yana ülkemizde, özellikle güzel sanatlar eğitimi veren kurumlarda baskıresim ve grafik tasarım öğretim görevlilerinin özendirmeleriyle, ekslibris yapan gençler yetişmeye başlamıştır.