Blockchain Nasıl Çalışır? Adım Adım İşlem Süreci

Blockchain teknolojisinin nasıl çalıştığını anlamak, bu yenilikçi sistemin potansiyelini kavramak açısından kritik öneme sahiptir. Bu bölümde, bir Blockchain işleminin başlangıcından sonuna kadar geçirdiği aşamaları inceleyeceğiz.

İşlem Oluşturmadan Onaylamaya: Blockchain Süreci

• İşlem Başlatma: Süreç, bir kullanıcının işlem başlatmasıyla başlar. Bu işlem bir kripto para transferi, akıllı sözleşme etkileşimi veya veri kaydı gibi çeşitli şekillerde olabilir.

• İşlemin Yayılması: Başlatılan işlem, ağdaki diğer düğümlere (nodes) yayılır. Her düğüm, işlemi alır ve doğrulama sürecine başlar.

• İşlem Doğrulama: Düğümler, işlemin geçerliliğini kontrol eder. Bu, işlemi başlatan adresin yeterli bakiyeye sahip olup olmadığını, işlemin formatının doğru olup olmadığını ve daha önce harcanmamış olduğunu kontrol etmeyi içerir.

• İşlemin Havuza Eklenmesi: Doğrulanan işlemler, "mempool" (bellek havuzu) adı verilen bekleyen işlemler havuzuna eklenir.

• Blok Oluşturma: Madenciler veya doğrulayıcılar, mempool'dan işlemleri seçer ve yeni bir blok oluşturmaya başlar.

• Konsensüs Sağlama: Oluşturulan blok, ağın konsensüs mekanizmasına göre doğrulanır.

• Blokun Zincire Eklenmesi: Konsensüs sağlandıktan sonra yeni blok Blockchain'e eklenir ve ağdaki tüm düğümlere yayılır.

• İşlemin Onaylanması: Blok zincire eklendikten sonra içindeki tüm işlemler onaylanmış sayılır.

Konsensüs Mekanizmaları Nelerdir? (PoW, PoS ve Diğerleri)

Konsensüs mekanizmaları, Blockchain ağındaki tüm katılımcıların, eklenen yeni blokların geçerliliği konusunda anlaşmalarını sağlayan protokollerdir. En yaygın konsensüs mekanizmalarından bazıları aşağıdaki gibidir:

• Proof of Work (PoW) – İş İspatı: Bitcoin'in kullandığı bu mekanizmada, madenciler karmaşık matematiksel problemleri çözerek blok oluşturma hakkı kazanır. Yüksek enerji tüketimi nedeniyle eleştirilmektedir.

• Proof of Stake (PoS) – Hisse İspatı: Kullanıcılar, sahip oldukları kripto para miktarına göre blok doğrulama hakkı kazanır. Ethereum 2.0 bu mekanizmaya geçiş yapmıştır.

• Delegated Proof of Stake (DPoS) – Delegeli Hisse İspatı: Kullanıcılar, blok doğrulama işlemini yapacak temsilcileri seçer. EOS bu mekanizmayı kullanmaktadır.

• Practical Byzantine Fault Tolerance (PBFT): Düğümler arasında oy çokluğu ile konsensüs sağlanır. Hyperledger Fabric gibi özel Blockchain'lerde kullanılır.

Madencilik ve Doğrulama: Blockchain Güvenliğinin Anahtarı

Madencilik ve doğrulama süreçleri, Blockchain'in güvenliğini ve bütünlüğünü sağlayan temel mekanizmalardır.

Madencilik (PoW sistemlerinde)

• Madenciler, özel donanımlar kullanarak karmaşık matematiksel problemleri çözmeye çalışır.

• İlk çözen madenci, yeni blok oluşturma hakkı kazanır ve ödüllendirilir.

• Bu süreç, ağın güvenliğini sağlar ve yeni kripto paraların dolaşıma girmesini sağlar.

Doğrulama (PoS ve diğer sistemlerde):

• Doğrulayıcılar, sahip oldukları kripto para miktarına göre seçilir.

• Seçilen doğrulayıcılar, işlemleri ve blokları onaylar.

• Kötü niyetli davranışlar, doğrulayıcının stake ettiği (teminat olarak yatırdığı) paranın kaybedilmesiyle sonuçlanabilir.

Blok Oluşturma ve Zincire Ekleme Süreci

• İşlem Seçimi: Madenci veya doğrulayıcı, mempool'dan işlemleri seçer.

• Blok Başlığı Oluşturma: Seçilen işlemler için bir Merkle kökü oluşturulur ve önceki bloğun hash'i ile birleştirilir.

• Nonce Bulma (PoW sistemlerinde): Madenciler, bloğun hash'inin belirli bir değerin altında olmasını sağlayacak bir "nonce" değeri bulmaya çalışır.

• Blok Doğrulama: Oluşturulan blok, ağdaki diğer düğümler tarafından doğrulanır.

• Zincire Ekleme: Doğrulanan blok, mevcut Blockchain'in sonuna eklenir.

• Propagasyon: Yeni blok, ağdaki tüm düğümlere yayılır ve her düğüm kendi Blockchain kopyasını günceller.

Bu süreç, Blockchain'in temelini oluşturur ve sistemin güvenliğini, şeffaflığını ve merkeziyetsizliğini sağlar. Her bir adım, Blockchain teknolojisinin bütünlüğünü korumak ve güvenilir bir dağıtık kayıt sistemi oluşturmak için kritik öneme sahiptir.