Bebeklerde Zeka Geriliği ve Boy Kısalığı

Bebeklerde, en sık karşılaşılan ve en çok korkulan tiroid hastalığı tiroid hormonunun yetersiz salgılanmasıdır. Hipotiroidizm olarak adlandırılan bu klinik tabloda, bebeklerin tiroid bezinden yeterli tiroid hormonu salgılanmaz ve bebeğin fiizksel ve zeka gelişimi geri kalır.

Bu bebeklerde başarılı tedavi genellikle tam sonuç verirken tedavi edilmeyen bebeklerde dramatik gelişme geriliği kaçınılmazdır. İşte bu nedenle erken teşhis çok önemlidir.

Yeni doğan bebeklerde "neonatal tarama testi" yapılarak TSH ve T4 hormonu ölçümü yapılmaktadır. Bu tarama testi doğum sonrası yapılan zorunlu testlerdendir. Bu sayede tiroid kökenli gelişme geriliği ortadan kalkmıştır.

Tiroid hormonu yetersiz olan bebeklerde tedavi yapılmazsa zeka geriliği ve boy kısalığı dikkat çekmektedir. Zeka düzeyi düşüklüğünün nedeni, tiroid hormon eksikliği sonucunda beyinde oluşan hasara bağlıdır. Aynı şekilde boy kısalığı aile tarafından farkedildiğinde artık geçen süreyi geriye döndürmek mümkün olamamakta, sadece ondan sonraki dönemde beklenen gelişme tedavi ile önemli ölçüde sağlanabilmektedir. Zeka geriliği ve boy kısalığı, kandaki hormonun düşüklüğü ile paralel gitmektedir; hormon düzeyine ne kadar düşükse zeka geriliği ve boy kısalığı da o kadar düşük olmaktadır.

Nedenleri Nelerdir?

Bu hastalığın nedeni çoğunlukla doğuştan tiroid bezinin gelişmesinde ve normal fonksiyon göstermesinde ortaya çıkan bozukluklardır. Bunun yanında bazen beyinden salgılanan TSH hormonunun eksikliği normal bir tiroid fonksiyonu oluşumunu engelleyebilir. Bebekte bazen doğumdan sonra ortaya çıkan nedenlerle de hormon yetersizliği olabilir. Bunların en yaygını "tiroidit denilen tiroid bezinin iltihabıdır.

Belirtileri Nelerdir?

Doğum sonrasında uzayan sarılık, vücutta ödem, doğumun gecikmesi, doğum ağırlığında düşüklük, vücut ısısında düşüklük, kafa arkasının büyük olması, emme güçlüğü, beslenme zorluğu, kilo almada yavaşlık, yavaş hareket, uykuya eğilim çok fazla olması, kabızlık, karın bölgesinin gergin ve şiş görünümü, solunum zorluğu, cilt kuruluğu, dil büyüklüğü, ağlarken sesinin kalın ve bozuk çıkması gibi belirtilerin bir kısmı görülebilir. BU belirtilerin tümünün bir bebekte olması şart değildir.

Tanı Nasıl Konulur?

Yeni doğan bebeklerdeki hipotiroidizm tanısının en kolay yolu doğum sonrası tarama testi yapılmasıdır. Daha sonraki dönemlerde ise kanda tiroid hormon düzeyi ile TSH ölçümü yapılır. Bu ölçümlerden elde edilen sonuca göre sintigrafi ve ultrasonografi gerekebilir. Sintigrafi, özellikle ultrasonda tiroid bezi görülmemiş ise (ektopik tiroid) yapılmalıdır. Aksi halde 15 yaş altındaki hastalarda sintigrafik inceleme tavsiye edilmez.

Nasıl tedavi Edilir?

Yeni doğan bebeklerdeki hipotiroidizm tedavisinde, eksik olan tiroid hormonunu bebeğe ağız yoluyla vermek esastır. Tedavinin takibi önemli olup verilen dozun yeterli olup olmadığının devamlı takibini gerektirir. Yeterli verilmezse gelişim geriliği devam ederken fazla verilmesi durumunda yan tesirler ortaya çıkabilir.

Gülay Sümen

Halkla İlişkiler Sorumlusu

Eskişehir Özel Onvak Hastanesi