Yrd.doç. Yiner: "Sultan Abdulhamit'in Hazırlamış Olduğu Petrol Haritası Doğrudur"

Siirt Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölüm Dalı Başkanı ve Osmanlı Tarihi Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Abdulnasır Yiner, Sultan 2. Abdülhamid'in 100 yıl önce hazırlattığı petrol haritasıyla ilgili, "Sultan Abdulhamit'in hazırlamış olduğu petrol haritası doğrudur. 1974'te Türkiye'nin yabancı petrol şirketlerine verdiği özel imtiyaz nedeniyle bölgede çok sayıda şirketler burada araştırma yapıyor" dedi.

Siirt Eruh ilçesinde 2 bin 300 metrede yapılan sondaj çalışmalarıyla ortaya çıkan 42,3 graviteli en kaliteli petrolle birlikte gözler Sultan 2. Abdülhamid'in 100 yıl önce hazırlattığı petrol haritasına çevrildi. Siirt Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölüm Dalı Başkanı ve Osmanlı Tarihi Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Abdulnasır Yiner, Türkiye'nin, 2. Abdulhamit'in Kerkük ve Musul'u kapsayan bölgeyi de içine alan petrol haritasının varlığından 2006 yılında haberdar olduğunu söyledi. Bölgenin, petrol kaynakları bakımından zengin bir coğrafya olduğunu belirten Yiner, "Sultan Abdulhamit, 29 Ekim 1901 yılında kendi imkanlarıyla Alman ve Türk şirketlere yaptırdığı petrol haritası mevcuttur. Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu'nun 10, 11 ve 13 numaralarıyla gösterdiği haritada bölgenin çok zengin petrol kaynakları olduğunu gösteriyor. Haritayı sunan ekibin başında yer alan Alman maden mühendisi Paul Groskoph'un, yazdığı iki nokta, bir tanesi, bu petrolün bulunmasıyla nasıl taşınacağı ifade ediyor. 1884'te Bağdat demiryolunun yapımı tamamlanırsa petrolün bu demiryolu ile taşınacağı görülüyor. 1902 yılında bu demir yolunun tamamlanmasını görüyoruz. İkinci nokta ise bu petrolle çıkarılmasıyla bölgenin cazibe merkezi haline geleceği ve gelişeceğini gösteriyor. Nitekim bölgede yaşanan savaşların önemli sebepleri de petrolden kaynaklandığını görebiliyoruz. 1912 yılında Türk İngiliz ve Fransız ortak bir şirket kuruluyor, ancak bunlar daha araştırma yapmadan 1. Dünya Savaşı çıkıyor. Yani Sultan Abdulhamit'in hazırlamış olduğu petrol haritası doğrudur. 1974'te Türkiye'nin yabancı petrol şirketlerine verdiği özel imtiyaz nedeniyle bölgede çok sayıda şirketler burada araştırma yapıyor. ve hatta halk arasında petrol bulundu fakat üstü kapatıldı söylemleri var. Bu doğrudur. Ancak bulunan petrolün hangi gerekçeyle üstü kapatıldığı ile ilgili elimizde net bir bilgi yoktur" dedi.

"PETROL POLİTİKAMIZ OLMADI"

Cumhuriyet tarihindeki petrol çalışmaları hakkında bilgi veren Siirt Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölüm Öğretim Üyesi ve Cumhuriyet Tarihi Uzmanı Yrd. Dr. Şerif Demir, Türkiye'nin, cumhuriyet dönemiyle birlikte ciddi bir petrol politikasının bulunmadığını söyledi. Demir, "1. Dünya Savaşı ile birlikte arzu edilen büyüme ve gelişme yaşanmadığı için Abdulhamit'in bölge üzerinde yapmış olduğu harita ile ilgili bir çalıma yapılmadı. İlk çalışma Demokrat Parti döneminde yapıldı. Ancak akabinde yaşanan siyasi istikrarsızlık ve ekonomik sıkıntılar yüzünden petrol politikaları gelişmedi. 1973 yılında ise Arap- İsrail savaşlarından sonra dünyadaki yaşanan petrol krizi, Türkiye'nin petrol arayışlarına neden oldu. 1973 ile 1974 yılları arasında yapılan aramada bu bölgede çok sayıda petrol kuyusu bulundu. Fakat ileriye dönük ciddi bir petrol politikamız olmaması nedeniyle gelişmeler yaşanmadı. ve yapılan çalışmalar ivme kazandırmadı. Bölgede başta Raman, diğer bölgedeki petrol kuyularının varlığı ve gravitesi ile Türkiye'nin en kaliteli petrolünün bulunmasıyla birlikte Sultan Abdulhamit'in bu bölge üzerinde var diye nitelendirdiği petrol haritasının gerçeklik payını ortaya çıkarıyor" diye konuştu. - SİİRT