Yok Oluşa Karşı Bedenleriyle Kuş Çizdiler

Doğa Derneği ve İstanbul Kuş Gözlem Topluluğu'nun (İKGT), Sarıyer Belediyesinin desteğiyle İstanbul'da ortaklaşa düzenlediği 16. Türkiye Kuş Konferansına Türkiye'den ve yurt dışından uzmanların yanı sıra tüm Türkiye'den kuş gözlemciler ve doğaseverler katıldı. Konferansta yapılan bilimsel sunumlarda, 3. Havalimanı, 3. Köprü ve Kanal İstanbul projelerinin İstanbul'un doğası ve göç ederken İstanbul'u kullanan kuşlar için barındırdığı tehditler ortaya kondu.

İstanbul kuş göç yolları için kritik önemde

İstanbul tarihi ve kültürel zenginliklerinin yanı sıra, zengin bir biyoçeşitliliğe de sahip. 11 Önemli Doğa Alanının bulunduğu kent, nesli küresel ölçekte tehlikede olan 50 türe de ev sahipliği yapıyor.

İstanbul aynı zamanda dünyanın en yoğun kuş göç yollarından birisi. Her sene bahar ve sonbahar aylarında Afrika ve Avrupa arasında göç eden milyonlarca kuş İstanbul semalarından geçiyor ve konaklamak için İstanbul'un ormanlarını ve sulak alanlarını kullanıyor. Özellikle sıcak hava akımlarına mecbur oldukları için deniz üzerinden geçemeyen, süzülen büyük kuşlar binlerce kilometrelik tehlikeli göçleri sırasında İstanbul'dan geçmek zorunda.

Sadece süzülen kuşlar değil, Rusya ve Ukrayna'dan yola çıkıp uçarak Karadeniz'i geçen çoğunluğu ötücü kuşlar için de Istanbul'un kuzeyi tamamen göç yolu üzerinde. Her sonbahar Karadeniz'i geçen milyonlarca ötücü kuş bitap vaziyette mola yerine geliyor ve dinlenerek ve beslenerek göçe devam etmek için ihtiyaç duydukları enerjiyi depoluyorlar.

Çılgın Projeler İstanbul'un doğası ve göçmen kuşları için yok oluş demek

Konferansın açılış konuşmasını yapan Doğa Derneği Genel Müdürü Engin Yılmaz, Yılmaz, kuşların binlerce kilometrelik göçleri sırasında dinlenmek ve beslenmek için İstanbul'un ormanlarını ve sulak alanlarını kullandıklarını söyledi. Yılmaz 3. Köprü, 3. Havalimanı ve Kanal İstanbul ile bunların etrafında gerçekleşecek imarlaşma projelerinin bu orman ve sulak alanları yok ederek göç eden milyonlarca kuşun yok oluşuna neden olacağını vurguladı.

Engin Yılmaz, konuşmasında 3. Havalimanı projesinin ÇED (Çevresel Etki Değerlendirme) olumlu kararının mahkeme tarafından yetersiz bulunarak yürütmenin durdurulduğunu ancak ihaleyi alan konsorsiyumun mahkemenin esas kararını bile beklemeden yeni bir ÇED dosyası sunduğunu ifade etti. Yılmaz, ÇED raporunun bilimsellikten uzak olduğunu ve gerçekleri sakladığını belirterek ÇED raporunda Doğa Derneği'ne yapılan atfı da sert bir dille eleştirdi. Yılmaz, raporda Doğa Derneği'ne atıfla proje alanının göçmen kuşlar için riskli bölge olmadığının söylendiğini belirterek bu ifadeye dayanak olacak hiçbir araştırma ve yayın yapmadıklarını vurguladı. Yılmaz aksine konuyla ilgili tüm yayınlarında proje alanının küresel ölçekte kritik öneme sahip olduğunu ve göçmen kuşlar için sadece ülke düzeyinde değil küresel ölçekte de risk yarattığını ifade ettiklerini söyledi.

Konferansa İtalya'dan katılan araştırmacı Dr. Umberto Gallo Orsi yırtıcılar üzerine çalışan bir uzman. Konferansta sunum yapan Dr. Orsi, küçük orman kartalının dünya nüfusunun %90'ından fazlasının göç için İstanbul'dan geçmek zorunda olduğunu açıkladı. Dr. Orsi'ye göre, 3. Havalimanı projesinin gerçekleşmesi küçük orman kartalının neslinin tamamen yok olması anlamına gelebilir.

Yaban hayatı biyologu Luke Smith 1555'den 2014'e kuşların İstanbul'un karadeniz sahil şeridi boyunca göçünü anlattığı sunumunda, kuşların onbinlerce yıldır aynı göç yollarını kullandığını vurguladı. Kuşların göç yollarını değiştiremeyeceğini söyleyen Wilson, 3. Havalimanı'nın kuş-uçak çarpışmalarına bağlı kazalar açısından büyük risk taşıdığına dikkat çekti. Wilson, bilimsel hesaplamalarına göre 3. Havalimanı yapılırsa, yılda en az 780 kuş-uçak çarpışması riski bulunduğunu ifade etti.

İstanbul Orman Fakültesinden Doç. Dr. Zeynel Aslangündoğdu konuşmasında 3. Havalimanı alanından geçen kuşlardan sadece leyleklerin sayısının 300 bin olduğuna dikkat çekti. Belgrad Ormanında 160 kuş türü ve 23 memeli türünün yaşadığını da vurgulayan Aslangündoğdu her yeni köprü ve otoyolun habitatları parçaladığına ve bu alanlarda canlılığı yok ettiğine vurgu yaptı. Aslangündoğdu, Türkiye'nin Bern Sözleşmesi gibi uluslararası anlaşmalar kapsamındaki yükümlülükleri altında başta süzülen kuşlar olmak üzere tüm kuşları koruma taahhüdü olduğunu hatırlattı.

Bedenleriyle kuş figürü çizdiler

Her yıl 10-11 Mayısta kutlanan Dünya Göçmen Kuşlar Günü'ne de denk gelen konferansın ardından katılımcılar Sarıyer Keskin Virajda kuş gözlemi yaptı. 3. Havalimanı, 3. Köprü, Kanal İstanbul gibi projelerin yaratacağı yok oluşa dikkat çekmek isteyen İstanbullular bedenleriyle kuş figürü oluşturdu.

İstanbul Kuş Gözlem Topluluğu üyesi Akdoğan Özkan yaptığı açıklamada kuşlarla insanların İstanbul'da yüzlerce senedir uyum içinde yaşadıklarını, 3.Havalimanı, 3.Köprü, Kanal İstanbul gibi doğayı hiçe sayan projelerin ise kuşların yaşamını yok ederken insanlar için de trajik sonuçları olacağını vurguladı.

Oluşturdukları kuş figürü ile kuşlar için yok oluş anlamına gelen projelerden vazgeçme çağrısı yaptıklarını ifade eden Doğa Derneği Genel Müdürü Engin Yılmaz şunları vurguladı: "3. Havalimanı gibi doğayı fiyat biçilecek bir meta olarak algılayan projelerin insan yaşamına da farklı yaklaşması beklenemez. Şimdi yaptığımız gibi artık insanı ve tüm canlıları aynı anda özgürleştiren imeceye dayalı kültürleri çoğaltmak zorundayız."