YASED I. Barometre Sonuçları Açıklandı

Uluslararası yatırımcılar önümüzdeki 6 ay içinde Dünya'da ve Türkiye'de ekonomik büyümenin yavaşlayacağını düşünüyor; %55 oran ile Türkiye'de uluslararası doğrudan yatırımlar için ekonomik ortamın aynı kalacağını veya iyiye gideceğini öngörüyor ve yeni yatırımlar yapmayı planlıyor. Yatırımcılar, uluslararası piyasalarda yaşanan finansal krizin daha da derinleşmesinin, uluslararası yatırımları en çok etkileyen olumsuz gelişme olarak ilk sıraya yerleştiriyor.

Türkiye'deki uluslararası yatırımcıların, yatırım kararlarını etkileyen ekonomik ve siyasi gelişmelere yönelik değerlendirmelerini içeren ve yatırım ortamının nabzını tutan YASED Barometre Araştırması sonuçları, YASED Yönetim Kurulu Başkanı İzzet Karaca ile Yönetim Kurulu üyeleri ve YASED Genel Sekreteri Özlem Özyiğit tarafından açıklandı. Barometre Anketi'nin yanıtlarından derlenen YASED Yatırımcı Beklenti Endeksi de Marmara Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu tarafından oluşturuldu.

Anketin sonuçlarının açıklanmasından önce YASED Yönetim Kurulu Başkanı İzzet Karaca, Türkiye'nin son dönemdeki gündemi, uluslararası yatırımcıların gözünden değerlendirmeler ve YASED'in faaliyetleri ile ilgili bir açılış konuşması gerçekleştirdi. YASED'in misyonu, vizyonu ve önceliklerinden bahseden Karaca, "Yatırımcılar ve ülke ekonomisi arasında 'kazan-kazan' şeklinde doğrudan bir bağ bulunduğuna inanıyoruz. Türkiye, yüksek katma değerli üretim, ihracat, lojistik ve yönetici kaynağı anlamında bir üs olma yolunda önemli bir potansiyele sahiptir. Türkiye'nin bu konumunun güçlendirilmesi önem taşımaktadır. Bu süreçte üye şirketlerimizin giderek daha aktif bölgesel oyuncular haline geldiğini görmek son derece sevindiricidir. Bizce yeni yatırımlara ek olarak mevcut yatırımcılar açısından da sürdürülebilirliğin sağlanması son derece önemlidir" dedi. İzzet Karaca, YASED'in 2011 yılında tamamladığı ArGe, Fikri Mülkiyet Hakları ve Cari Açık konulu raporlarının çıktılarından bahsederek, 24 Ekim 2011 tarihinde Ankara'da başarıyla gerçekleştirilen "Yatırımların Odağında Türkiye: Fikri ve Sınai Mülkiyetin Yatırıma Dönüştürülmesi" Konferansının önemli çıktılarını hatırlattı.

YASED Yönetim Kurulu'nun 2011 yılının son döneminde gerçekleştirdiği Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ziyaretinin önemli başlıklarını da basın mensuplarıyla paylaşan Karaca, "Son derece başarılı geçen görüşmede yabancı yatırımcıların Türkiye'ye yapacağı yatırımların ekonomi için çok önemli olduğuna dikkat çekerek, derneğimizin son dönemdeki çalışmaları, sadece Türkiye değil, Türkiye dışında da tanıtım ve gücümüzün önemi, AB müzakere süreci ile ilgili görüşlerimiz, yatırımcılarımızın yaşadığı sorunlar, cari açık ve katma değerli yerli üretim gereği hakkında Sayın Cumhurbaşkanı'na bilgi verme fırsatı bulduk" şeklinde konuştu.

Karaca, YASED'in 2012 için planladığı bazı faaliyetleri hakkında basın mensuplarına bilgi verdi ve derneğin Sağlık Sektörü ve Bilgi ve İletişim Sektörleri ile ilgili iki sektör raporu hazırlığında olduğunu ve her iki raporun da yılın ilk yarısında tamamlanıp kamuoyuyla paylaşılacağını söyledi.

Türkiye'nin önemli gündem maddelerinden biri olan yeni anayasa konusunda YASED olarak bir çalışma yürüttüklerini belirten Karaca "Türkiye'de ilk defa halkın da katılımıyla hazırlanacak olan yeni anayasaya, uluslararası yatırımcıların Türkiye'deki en önemli temsilcisi olarak görüşlerimizi hazırlayarak katkıda bulunmayı önemli bir görev olarak değerlendiriyoruz" dedi.

YASED'in dış ilişkiler ve AB ile ilgili yeni stratejilerinden, hukuk güvenliği, vergi ve teşvikler, ArGe ve teknoloji, istihdam ve eğitim, fikri sınai mülkiyet haklarının korunmasının öncelikli çalışma alanları olduğundan, YASED'in Kurumsal Dergisi Insight YASED'in son sayısında da yer verilen "sürdürülebilirlik" konusuna bakış açılarından bahseden İzzet Karaca, son olarak YASED'in Türkiye'nin en az gelişmiş illerinde okuyan üniversite öğrencilerine staj olanağı sağlanmasına yönelik yürütülen sosyal sorumluluk projesi Koza'nın yeni döneminin başladığını ve tüm üyelerini projeye katılmaya davet ettiklerini söyledi.

İzzet Karaca'nın ardından söz alan Genel Sekreter Özlem Özyiğit Barometre Anketi'nin sonuçlarını açıkladı. YASED 2012 "1. Dönem" Barometre Araştırması sonuçlarına göre uluslararası yatırımcıların sıraladıkları "uluslararası yatırımları en çok etkileyecek olumsuz gelişmeler"in bir önceki araştırmaya göre büyük ölçüde aynı kaldığı dikkat çekiyor. Uluslararası yatırımcılar en çok uluslararası piyasalarda yaşanan finansal krizin daha da büyümesinden endişe duyuyor. İkinci sırada "yapısal reformların tamamlanamaması" ve daha sonra da "hükümetin cari işlemler açığının GSMH'ya oranını düşürememesi", "yerel siyasi dalgalanmalar" ve "büyümenin sürdürülebilir olmaması" endişeleri takip ediyor.

Yabancı yatırımcılara göre dünyada ve Türkiye'de ekonomik büyüme yavaşlayacak, Türkiye'de enflasyon yükselecek, faiz oranları artacak ve döviz kuru enflasyona paralel seyredecek. Araştırmaya katılan yatırımcılar 2011 yılının son altı ayında ciro, üretim tutarı, karlılık ve pazar payı hedeflerini büyük oranda gerçekleştirdiklerini söylerken; %43'ü önümüzdeki altı ay için çalışan sayılarının aynı kalacağını ve yine %43'ü artacağını belirtiyor.

Yatırımların önündeki en önemli engeller…

Ankete katılan uluslararası yatırımcı temsilcilerine göre Türkiye'deki uluslararası yatırımların önündeki üç ana engel şöyle sıralanıyor: "vergiler ve teşvikler", "hukuk güvenliğinin olmaması" ve "ekonomik istikrarsızlık". Daha önce yapılan ankete katılanların %48'i var olan ekonomik gelişmelerin ışığında önümüzdeki dönemde yeni yatırımlar yapmayı düşünürken bu oran 2012 yılının ilk araştırmasında %43 olarak gerçekleşmiş durumda.

2012 yılında yatırımcılar %78 oran ile 100 milyon Dolar'a kadar yatırım planlarken, 500 milyon Dolar'ın üstünde yatırım planlayanların oranı sadece %4 ve bu oran 2011 yılına göre de düşüş gösteriyor. Ayrıca, YASED üyesi uluslararası yatırımcıların sadece %34'ü Türkiye'de ArGe faaliyetinde bulunurken, %66'sı ArGe faaliyetinde bulunmuyor.

Türkiye'de uluslararası yatırımların önündeki temel engelleri temsil eden konulardan "ekonomik istikrar" alanında yatırımcılar geçtiğimiz 6 ayda beklentilerinin üzerinde bir iyileşme yaşarken, "vergi ve teşvikler" konusunda beklentilerinin altında gerçekleşmeler yaşamışlar. Ancak, önümüzdeki 6 aylık dönemde yine aynı yatırımcılar ekonomik ve siyasal istikrar, finansal ortam ve öngörülebilirlik alanlarında daha kötümser beklentiler içindeler.

Cari Açık konusu öncelikli…

YASED 2012 "1. Dönem" Barometre Araştırmasından ortaya çıkan beklentilere göre cari işlemler dengesi meselesi, bu yıl hükümetin öncelik vermesi gereken konuların başında yer alıyor. Daha sonra sırasıyla yapısal reformlar, sürdürülebilir büyüme, ve enflasyon-faiz politikası geliyor. Yakın gelecekte ele alınması beklenen en önemli mevzuat değişikliklerinin ise yeni anayasa, gelir vergisi kanunu ve idari yargılama usulü kanunu olduğu göze çarpıyor.

Uluslararası yatırımcıların yılsonu beklentileri

Araştırmada çeşitli ekonomik indikatörlere göre yılsonu beklentileri de ortaya kondu. Buna göre yabancı yatırımcıların tahminine göre 2012 yılında GSMH artışı %3,86, Tüketici Fiyat Ekdeksi %8,18, Toptan Eşya Fiyat Endeksi %8,02, yılsonu TL/USD döviz kuru 1,85, yılsonu TL/Avro döviz kuru 2,38, yılsonu itibariyle faiz oranları %9,97, yılsonu ihracatı 135,8 milyar Dolar, yılsonu ithalatı 212,5 milyar Dolar ve cari işlemler açığı/ GSMH oranı da %7,64 olarak gerçekleşmesi beklenmektedir. Araştırmaya katılan yabancı yatırımcıların %62'si Türkiye'ye 2012 yılında 10-15 milyar Dolar arasında uluslararası doğrudan yatırım girişi olmasını bekliyor. 10 milyar Dolar'dan az yatırım beklentisi %35, 15 milyar Dolar'ın üstünde yatırım beklentisi oranı da %3.

2012 yılında da yine en çok enerji sektörüne yatırım yapılacağı düşünülüyor…

YASED 2012 "1. Dönem" Barometre Araştırma sonuçlarına göre 2012 yılında en fazla yatırım yapılacağı düşünülen sektör geçen yıl olduğu gibi yine Enerji. Sağlık sektörünü yükselen yatırım trendlerinde ikinci sıraya koyan şirketler, otomotiv ve yan sanayi ve finansal hizmetleri ise sırasıyla üçüncü ve dördüncü sırada görüyor. Gıda ve tarım, hızlı tüketim malları, ArGe, bilgi ve iletişim teknolojileri de onları takip ediyor.

YASED Yatırımcı Beklenti Endeksi

Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu tarafından yapılan Yatırımcı Beklenti Endeksi 2011 yılı son çeyreğinde 72,35, 2012 yılının ilk çeyreğinde ise 72,78 değerini aldı. 2010 yılının ikinci yarısında hızlı yükseliş gösteren endeksin 2011 yılının ikinci çeyreğinden itibaren düşüş eğilimine girdiğini fakat 2012 başında ufak bir artış gösterdiği görülüyor. Buna karşın, endekste bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 3,04 oranında gerileme ortaya çıkıyor. Bu da endeksin ekonomik büyüme ile önemli bir korelasyonu olduğunun tekrar altını çiziyor. Önümüzdeki dönemde uluslararası piyasalarda sağlanacak bir istikrar ve Türkiye'nin cari açık konusunda yapısal anlamda sağlayabileceği iyileşmeler hem yatırımcı güvenine hem de büyümeye pozitif yansıyacak.