Yanlış Bilgi Bulaşıcıdır

?Yanlış Bilgi Bulaşıcıdır?? Projesi ve Dünya Hepatit Günü Etkinlikleri Kapsamında yapılan araştırmalar önemli bir toplumsal sağlık sorunu olan hepatit C hastalığı konusunda yanlış bilinenleri ortaya koydu.

'Yanlış Bilgi Bulaşıcıdır" Projesi, hepatit C ile ilgili hasta ve çevresinde, toplumda hatta sağlık çalışanlarında eksik bilgilendirme sonucu oluşan önyargıların ve yanlış algıların düzeltilmesini ve hasta stigmatizasyonunun önlenmesini amaçlıyor.

"Yanlış Bilgi Bulaşıcıdır" Projesi kapsamında gerçekleşen araştırmaya ait tüm çarpıcı sonuçlar 28 Temmuz Dünya Hepatit Günü etkinlikleri kapsamında Barbaros Point Hotel'de gerçekleşen basın toplantısı ile ilk kez duyuruldu.

Hepatit C hastalığı, hepatit C virüsünün (HCV) sebep olduğu ve karaciğeri etkileyen bir enfeksiyondur. Dünya genelinde yaklaşık 160 milyon kişide kronik hepatit C bulunmaktadır1. Her yıl 350,000'den fazla kişi hepatit C'nin yol açtığı sonuçlar nedeniyle yaşamını kaybetmektedir.2,3 Ülkemizde hepatit C'nin görülme sıklığı ise %0,5 ila %0,9 arasındadır.4 Hepatit C virüsü, el sıkışmak, hapşırmak veya çatal, bıçak, bardak, havlu gibi eşyaların ortak kullanılmasıyla, solunum yoluyla bulaşmaz. Hepatit C, virüsle enfekte olmuş kan ve kan ürünleriyle, steril olmayan aletlerle yapılan tıbbi ve cerrahi girişimlerle, hemodiyalizde, doğum sırasında anneden çocuğa geçmesi yoluyla ve nadiren de olsa hepatit C virüsü taşıyan kişiyle girilen korunmasız cinsel ilişkiyle bulaşır.5

Hepatit C, önemli bir toplum sağlığı sorunu olmasının yanında, hastalık hakkındaki yanlış ve eksik bilgi önemli bir damgalanma/ dışlanma (stigmatizasyon) nedenidir. Yanlış algılar nedeniyle oluşan damgalanma, hastaların sosyal ve iş yaşamlarını ciddi biçimde etkilemekte, kimi zaman sağlık profesyonellerinden destek alma konusunda da sıkıntılar yaşanmasına neden olmaktadır.6 Oysa, hepatit C ile ilgili toplumdaki yanlış bilgi, çoğunlukla kan yoluyla bulaşan hepatit C'den daha bulaşıcıdır.

Viral Hepatitle Savaşım Derneği, Türk Karaciğer Araştırmaları Derneği, Türk Gastroenteroloji Derneği, Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği, Hepato Bilio Pankreatoloji Derneği, Türk Karaciğer Vakfı ve Hepyaşam - Hepatitle Yaşam Hasta ve Hasta Yakınları Toplumsal Bilgilendirme, Dayanışma ve Yardımlaşma Derneği'nin katılımı, global biyofarma şirketi AbbVie'nin katkıları ile oluşan "Yanlış Bilgi Bulaşıcıdır" Çalışma Grubu, hepatit C hastalığı konusunda toplumda, hastalarda, hasta yakınlarında ve sağlık çalışanları arasında farkındalık yaratmayı, hepatit C ile ilgili eksik bilgilendirme sonucu oluşan önyargıların ve yanlış algıların düzeltilmesi yoluyla hasta damgalanmasının/ dışlanmasının (stigmatizasyon) önlenmesine destek olmayı amaçlıyor.

Proje kapsamında ilk adım olarak, hasta ve hasta yakınları; ayrıca sağlık çalışanları ile odak grup çalışmaları ve derinlemesine görüşmeler yapılarak hepatit C'nin algılanması ile ilgili veri toplandı.

Hastalar arasında gerçekleştirilen araştırma, hastaların teşhis sürecindeki olumsuzluklar nedeni ile güvensizlik, öz değer yıkımı ve anksiyete gibi sorunlar yaşadığını ortaya koyuyor.

Derinlemesine yapılan görüşmeler ve odak grup çalışması hastalar ve hasta yakınlarının tanı konana kadar hepatit C konusunda bilgi sahibi olmadığını gösteriyor. Hastalık hakkında yeterli bilgilendirme yapılmadan tanıları söylendiğinde panik duygusu, belirsizlik, toplum tarafından damgalanma korkusu, umutsuzluk gibi duygular yaşayan hastalarda, hastalıkla mücadele motivasyonu gelişemiyor. Araştırma ayrıca, tanı konulduktan sonra bazı durumlarda hastaların boşandığını, terkedildiğini ya da komşuları, iş arkadaşları ve sağlık çalışanları tarafından dışlandıklarını gözler önüne seriyor. Araştırma sonuçlarına göre bu olumsuzluklar hastalarda güvensizlik, öz değer yıkımı ve huzursuzluk gibi sorunlara yol açıyor. Bu bağlamda yeterince tanınmama ya da yanlış bilinen bilgiler birçok hasta ve yakınının psikolojik ve sosyal açıdan sorunlar yaşamasına sebep oluyor. Hastalar, hastalık hakkındaki bilgiyi çoğunlukla hekimden alıyor, ancak sağlık çalışanının iş yükü nedeniyle bilginin kapsamlı verilememesi söz konusu. Bu sebeple, hasta ve hasta yakınları, eğer çevrelerinde hepatit C'li bir hasta yoksa konu hakkında bilgisiz.7

Sağlık çalışanları arasında gerçekleştirilen araştırma, toplum kadar sağlık çalışanlarının da hepatit C konusunda doğru ve yeterli bilgi sahibi olmadığını gösteriyor.

Sağlık çalışanları ile yapılan odak grubu çalışması verilerine göre, katılımcıların çoğu hepatit C'yi kötü seyirli bir hastalık olarak bilmektedir. Araştırmanın sağlık çalışanları açısından en çarpıcı bölümünü, hepatit C hastalarının operasyonlarda bulaş riski nedeniyle son sıraya konulması, buna rağmen yine de bazı hemşirelerin bu operasyonları asiste etmekten ve bazı diş hekimlerinin de hepatit C hastalarını tedavi etmekten kaçınmasıdır. Araştırma ayrıca, branş dışı alanlardaki sağlık çalışanlarının hepatit C konusundaki bilgisinin yeterli olmadığını; ek olarak birinci basamakta yapılan muayene ya da kan alma/ enjeksiyon gibi girişimlerde bulaş riskinden korunmak için rutin önlemlerin kullanılmadığını işaret etmektedir. Tüm bu bilgiler hepatit C konusunda toplumun, hastaların hatta sağlık çalışanlarının yeterli ve doğru bilgiye sahip olmadığını gösteriyor. 7

28 Temmuz Dünya Hepatit Günü etkinlikleri nedeniyle, amaçlarını ve şimdiye kadar elde ettikleri verileri kamuoyu ile paylaşan 'Yanlış Bilgi Bulaşıcıdır Çalışma Grubu' bir sonraki aşamada, sağlanan veriler ışığında, sağlık çalışanlarına ve topluma yönelik bilgilendirme çalışmaları yapmayı planlamaktadır.

'Yanlış Bilgi Bulaşıcıdır' Çalışma Grubu Üyeleri

Dernekler:

' Prof. Dr. Abdülkadir Dökmeci ' Hepato Bilio Pankreatoloji Derneği (HEBİPA) Başkanı

' Prof. Dr. İftihar Köksal ' Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği Başkanı

' Prof. Dr. Necati Örmeci ' Türk Gastroenteroloji Derneği Başkanı

' Prof. Dr. Çetin Karaca ' Türk Karaciğer Araştırmaları Derneği Yönetim Kurulu Üyesi

' Prof. Dr. Yılmaz Çakaloğlu ' Türk Karaciğer Vakfı Başkanı

' Prof. Dr. Fehmi Tabak ' Viral Hepatitle Savaşım Derneği Başkanı

Hasta Derneği:

? Dr. Hilal Ünalmış Duda (Ph.D-Uluslararası İlişkiler)- Hepatitle Yaşam, Hasta ve Hasta Yakınları, Toplumsal Bilgilendirme, Dayanışma ve Yardımlaşma Derneği Yönetim Kurulu Başkanı

' Mine Avunca ' Hepatitle Yaşam, Hasta ve Hasta Yakınları, Toplumsal Bilgilendirme, Dayanışma ve Yardımlaşma Derneği Gönüllü Koordinatörü

(Tür: İstanbul)