Vatikan Arşivi Türk Araştırmacıları Bekliyor

GÖRÜNTÜ DÖKÜMÜ :

Konferanstan görüntüler

Vatikan Kütüphanesi ve Gizli Arşiv Başkanı Brugues konuşması

Vatikan arşivi Türk araştırmacıları bekliyor

Vatikan Kütüphanesi ve Gizli Arşiv Başkanı Brugues:

"Mesela Dan Brown isimli yazar, bir romanla çok ama çok fazla para kazandı. Oysa ki kendisi hiçbir zaman arşivlere uğramamıştı bile"

"Şunu itiraf etmeliyim arşivlere çok büyük zararlardan birisi, Fransızlar tarafından verilmiş. Napolyon Roma'yı işgal ettiğinde, Vatikan'ın bütün arşivlerini alıp onları Paris'e götürmüş"

"Arşivcilikle ilgilenen genç arkadaşlar bize destek olmak isterse, bu katalogları oluşturmak için, ben çok memnun olurum bu destekten"

"Şimdiye kadar Türkiye'den çok fazla araştırmacı gelmedi arşivlerimize ama umut ediyorum ki benim ziyaretimle daha fazla araştırmacı gelir ve Vatikan arşivlerinde çalışır"

Vatikan Kütüphanesi ve Gizli Arşiv Başkanı Monsenyör Jean-Louis Brugues, Vatikan'ın arşivlerinin kapılarının Türk araştırmacılara açık olduğunu ifade ederek, "Arşivcilikle ilgilenen genç arkadaşlar bize destek olmak isterse, bu katalogları oluşturmak için, ben çok memnun olurum bu destekten" dedi.

Atılgan Bayar'ın başkanlığını yürüttüğü New East Foundation'ın davetlisi olarak Türkiye'ye gelen Brugues, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi'nin Sedad Hakkı Eldem Oditoryumu'nda "Vatikan Kütüphanesi ve Gizli Arşivi" konulu toplantıya katıldı.

Brugues, Vatikan kütüphanesinin insanlığın hizmetinde olduğunu ifade ederek, kütüphanenin başı olarak göreve geldiğinde, Papa 16. Benedict'in, "Ben size kilisenin hazinelerini teslim ediyorum ama bu hazine yalnızca kiliseye ait bir hazine değil, tüm insanlığın hazinesidir" şeklinde bir konuşma yaptığını söyledi.

Vatikan'da görev üstlenen Papa'ların hepsinin orta boy bir mobilya içinde önemli tarihi belgeleri muhafaza etme alışkanlığı edindiklerini kaydeden Brugues, "Örneğin şehitlerle ilgili anlatılar, ülkeler arası ilişkilerdeki yazışmalar ve diğer önemli belgeleri bu mobilya içerisinde muhafaza ettiler" dedi.

Brugues: "Bir topluluğu, halkı yok etmek isteyenler, o topluluğun yazdıklarını da yok ederler"

Jean-Louis Brugues, insanlık tarihine bakıldığında, bir topluluğu, halkı yok etmek isteyenlerin, o topluluğun yazdıklarını da yok ettiğini söyleyerek, şunları aktardı:

"Elimizdeki yazılı kaynakların en eskileri 3. asırdan itibaren yazılmış olan kaynaklar. Arşivlerimiz, dağılmış durumdaki arşivlerin bir araya getirilmiş, toplanmış bir hali. Toplama ve bir araya getirme işlemi 17. yüzyılda yapılıyor ve biz bu arşivlere gizli arşivler adını veriyoruz. Bu 'gizli' kelimesi bir çok yazara farklı şeyler düşündürdü. Mesela Dan Brown isimli yazar, bir romanla çok ama çok fazla para kazandı. Oysa ki kendisi hiçbir zaman arşivlere uğramamıştı bile. Bu yazar, kilisenin sanki gezegenle ilgili çok büyük sırlara sahip olduğunu ve bu sırların saklandığını düşünüyor. Aslında buradaki gizli kelimesi, Papa'nın erişebildiği belgeler anlamına geliyor."

Papa'ların bazı ziyaretler sırasında arşivleri bir yerden bir yere götürebildiklerini ve bu seyahatlerde arşivlerin bir kısmının kaybolduğunu kaydeden Brugues, "Şunu itiraf etmeliyim arşivlere çok büyük zararlardan birisi Fransızlar tarafından verilmiş. Napolyan Roma'yı işgal ettiğinde, Vatikan'ın bütün arşivlerini alıp onları Paris'e götürmüş. Napolyon'dan sonra bu arşivlerin tekrar Roma'ya geri getirilmesi talep edilmiş. Bu arşiv içinde dünyanın en zengin madalyon koleksiyonlarından biri vardı. Bronz madalyalar ile bazı gümüş madalyalar geri geldi ama altın madalyonların hiçbiri geri dönmedi. Fransız Hükumeti bu altın madalyaların nereye gittiğini açıklayamadı" diye konuştu.

Brugues: "Vatikan arşivi, dünyanın en zengin arşivi"

Vatikan Kütüphanesi ve Gizli Arşiv Başkanı Brugues, Vatikan arşivinin, dünyanın en zengin arşivi olduğunu dile getirerek, şöyle devam etti:

"87 kilometre boyunca uzanan kitap reyonlarımız var. Bu da milyonlarca belge demek. Henüz katalog haline getirilmemiş belgelerin bulunduğu büyük salonlar var. Aranızda, arşivcilikle ilgilenen genç arkadaşlar varsa ve bize destek olmak isterse, bu katalogları oluşturmak için, ben çok memnun olurum bu destekten. 8 katlı bir sarayımız var. 8 kat bize yetmedi. Biz de bodrum katlarına doğru kazmaya başladık ve yerin altında 3 kat yaptık. Vatikanın mimarları bize, 'Daha fazla kazmayın çünkü kazarsanız, bazilikayı sarsacaksınız ve onu tehlikeye atarsınız' dediler. Yerin altında bir sığınak oluşturduk ve burada en kıymetli belgeleri muhafaza ediyoruz. Bir atom bombasına karşı bile belgeleri koruyabilecek düzeyde bir korunak, bir sığınak burası."

Arşivde, 862 yılından kalma Alman imparatorunun altın harflerle yazılmış diploması, 1246 yılına ait Moğolistan'dan gelme bir belge ve İngiltere parlamenterlerinin tümünün mührünün bulunduğu, VIII. Henry'nin evliliğinin iptalini Papadan talep eden belge gibi oldukça önemli belgelerin yer aldığını vurgulayan Brugues, "Vatikan arşivleri kütüphanesi, dünyanın bütün araştırmacılarına, dini, inancı, kültürü her ne olursa olsun açıktır. Yalnızca doktoranızın olması ve tezinizi tamamlamış olmanız gerekiyor. Akademik bir grubun sizi önermesi, size referans olması gerekiyor. Geçen sene arşivleri 50 farklı ülkeden gelen bin 200 araştırmacı ziyaret etti ve inceledi., ifadelerini kullandı.

Jean-Louis Brugues, Vatikan'daki kütüphanenin hümanist bir kütüphane olduğunu sözlerine ekleyerek, şu bilgileri verdi:

"Hümanist çünkü en başından itibaren dünyanın tüm araştırmacılarına kapılarını açtı. Aynı zamanda bu kütüphane içeriği ile de hümanist bir kütüphane. Teoloji, felsefe, din hukuku gibi farklı bilim dallarıyla ilgili belgeler ve kitaplar var ama daha da önemlisi tıp, astronomi, matematik, bilim, coğrafya, tarih gibi alanlarla ilgili kitaplar ve belgeler de var. Dünyanın en büyük kütüphanesi değil. Paris, Londra, Washington kütüphaneleri çok daha büyük Vatikan kütüphanesinden ama el yazmaları açısından baktığınızda en zengin kütüphanedir. Kütüphanede, yaklaşık 80 bin adet eski el yazması var ve 900 kadar da kitapların ilk örnekleri var."

Marmara: "Vatikan arşivlerinde çalışmak için İngilizce yeterli değil"

Toplantıya katılan New East Foundation danışmanı, araştırmacı, tarihçi Dr. Rinaldo Marmara da Vatikan Türkiye arasında geçmişten günümüze diplomatik ilişkileri ele alan bir konuşma yaptı.

Marmara, Vatikan Arşivlerinde ve kütüphanesinde Türk tarihine ışık tutacak nitelikte çok değerli evrakların bulunduğunun altını çizerek, Osmanlı sultanları ile zamanın papa veya kralları ile yazışmaların dikkate değer nitelikte olduğunu söyledi.

Arşivde araştırma yapmak isteyenlere dil konusunda uyarıda bulunan Marmara, İngilizce'nin özellikle Türkiye ile ilgili belgelerde asla yeterli olmadığını söyledi.

Vatikan arşivlerinde yer alan Türkiye ile ilgili belgelerden çeşitli örnekler veren Marmara, şunları kaydetti:

"Vatikan'ın gizli arşivlerinde, İstanbul şehrini anlatan el yazmaları mevcuttur. Mesela 1582 senesine ait Maffeo Veniero'nun İstanbul Tasviri ve Venedik Sefiri Marcantonio Barbaro'nun 1573 İstanbul Anlatımı gibi. Osmanlıca el yazmaları da var. 500'e yakın Osmanlıca el yazması, Vatikan Kütüphanesi'nin beş ayrı bölümünde muhafaza ediliyor. Kütüphaneye ilk giren el yazmaları arasında 443 sayfalık çok konulu dini bir eseri sayabiliriz.

Etkinlikte ayrıca MSGSÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Kayhan Ülker ve Tarih Bölümü Başkanı Fatma Ürekli de konuşma yaptı.

Yoğun bir katılımın olduğu toplantının sonunda, Brugues'e "Sinan Atlası" hediye edildi.