Ümit Kalko: Eğitimde Türkiye'nin 100 Yıllık Planlaması Olmalı

MEKTEBİM Okulları ev sahipliğinde EGT Panel işbirliğinde Haliç Kongre Merkezi'nde düzenlenen Ulusal Kalkınma ve Küresel Barış İçin Eğitim Paneli'nde konuşan Mektebim Okulları Kurucusu ve Yönetim Kurulu Başkanı Ümit Kalko, "Eğitimde Türkiye'nin 100 yıllık planlaması olmalı" dedi.

Panele, Mektebim Kurucusu Ümit Kalko, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Ayşe Kardaş, Talim Terbiye Kurulu Eski Başkanı Prof. Dr. Ziya Selçuk, UNESCO Türkiye Milli Komisyonu Başkan Vekili Avni Botsalı, University of Tennessee Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehmet Aydeniz, Fütürist Ufuk Tarhan ve çok sayıda eğitimci katıldı. Prof. Dr. Selçuk Şirin'de video bağlantı ile panele katılım gösterdi.

"EĞİTİMLE ALAKALI YAPILACAK ÇOK ŞEY VAR"

Eğitim ile alakalı söyleyecek sözü olduğunu belirten Kalko, Türkiye'nin yapacak çok şeyi olduğunu açıkladı ve şunları söyledi, "Gelişmekte olan bir ülke olmaktan gelişmiş bir ülke olmaya doğru ilerleyen muasır medeniyetleri hedef edinen bir ülke olarak Türkiye'mizin eğitimle alakalı yapacağı çok şey var. Çünkü eğitimle alakalı yapacağı şeylerin kalkınmaya ve 'Yurtta barış dünyada barış' sloganıyla  bir ülkeyi var eden ülkemize karşı sorumluluklarımız var. Eğitime yapılan yatırım geleceğe yapılan yatırımdır. Eğitimi sadece eğitimden ibaret görmemek gerekir. Kalkınmış ülkelerin eğitim sistemlerine baktığımız zaman o ülkelerin gerek eğitim sistemlerinde gerekse siyasi istikrarlarında ciddi bir ivme görüyorsunuz."

"EĞİTİMLİ ÜLKELERDE SUÇ ORANLARI DÜŞÜYOR"

Eğitimle alakalı yapılacak olan yatırımların kalkınmayla birebir ilişkisi olduğuna da değinen Kalko, "Eğitimli ülkelerde suç oranları düşmekte, sağlık sorunları ve sağlık harcamaları daha sınırlı olmakta, eğitimli ülkelerde tasarruflar, maliyetler, üretkenlikler, verimlilikler, bilinçli girişimcilikler kalkınmaya etki etmekte. Ama ben bugün özellikle bir eğitim kurumu girişimcisi olarak Türkiye'de eğitimin kalkınmaya olan etkisini, bir de özel okullar açısından bakmamız gerektiğini, özel okulların bu süreçte nasıl etkisini olması gerektiğini, yeteri kadar destek verilip verilmediğini ve Türkiye'deki eğitim sistemlerimizin nasıl olması gerektiği hakkında biraz sohbet etmek istiyorum." dedi.

"EĞİTİMDE 100 YILLIK PLANLAMA GEREKİYOR"

Türkiye'nin eğitimde 100 yıllık planlamalar yapması gerektiğini belirten Kalko, ayrıca şunları söyledi, "Hedefimiz kalkınmış bir ülke olmaksa, muasır medeniyetlerse bizim büyük düşünmemiz lazım, büyük hayaller kurmamız lazım, bu hayallerimizi somuta indirgeyip hedeflerimiz haline getirmemiz lazım ve gerçekten büyük projeksiyonlar çizmemiz lazım. Bu büyük hayallerin, büyük hedeflerin büyük projeksiyonlarını devlet politikası haline getirmemiz lazım. Eğitimde Türkiye'nin 100 yıllık planlaması olması gerekiyor. 3 yıllık, 5 yıllık, 10 yıllık planlardan bahsetmiyoruz. Eğitimde 100 yıllık  bir planlama yapılmalı. Her şey değişiyor, şartlar değişiyor, teknoloji gelişiyor diyebilirsiniz. Bir takım değişimler tabii ki olacaktır ama ana omurgalı, hükümetten hükümete değişmeyen bir devlet politikası koyulursa o zaman işte biz bir şeyler yapmış olabiliriz. Yoksa her gelen hükümetin aldığı bir takım kararlarla ivme kazanan, ama başka hükümet geldiği zaman ivmesi duran bir eğitim modelinin kalkınmaya katkısı olmayacağı aşikardır."

Özellikle son 10 yıldır ülkemizde eğitimle alakalı bir takım değişiklikler söz konusu diyen Kalko sözlerine şöyle devam etti, "Artık ilk defa milli eğitim ülkemizin bütçesinde birinci sıraya yerleşti. Eğitime artık bütçede daha fazla yer verilmeye başlandı. Özel okullar eskiye göre daha fazla desteklenmekte. Artık özel okulların eğitim ve öğrenci teşvikleri var. Bu teşviklerin zoraki hızlandırılması için dershanelerin hızlı dönüşümü oldu. Artık velilerin dershanelere harcadığı paralar eğitimin gelişmesine katkı sağlayacak. Özel okulların ciddi kalite artışını düşünen biri olarak biri mutlu etti ve bunun yanı sıra yatırıma teşvik etti. Eğitim iktisatçıların söylediği gibi pahalı bir yatırımdır ama daha pahalısı cehalettir. Ülkemizde çok güzel bir bilinç var. Kıyafetinden yemeğinden keser ama bizim halkımız eğitimden kesmez diyoruz.  Okullaşmanın artması kısa vadede de ekonomiye katkı sağlar ama asıl kazanç orta ve uzun vadededir."

"OKULLAŞMA ORANI YÜKSELDİ"

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Ayşe Kardaş ise Türkiye'nin modern bir toplum olma çabasının temelini eğitimin oluşturduğunu belirtti ve şunları söyledi:

"Bölgemizde ve dünyada dengelerin yeniden oluştuğu, gelecek hedeflerinin öngörülebilir hale geldiği bir çağda eğitimin merkeze alınması, bu konuda atılması gereken en önemli adımdır. Ülke olarak kalkınmanın ve küresel barışın sağlanması için elimizdeki en güçlü araç hiç şüphesiz ki eğitimdir. Toplumsal kalkınmanın eksenine eğitimi almamızın sebebi de budur. Eğitimin ve bilimin mahiyetini değiştiren yeni teknolojilerin nüfusunun önemli bir kısmı genç olan bir ülke olarak eğitime yönelik çalışmalarımızı nasıl etkilediğini iyi analiz etmeliyiz. Eğitimde, sürdürülebilir ekonomik kalkınmada, insani gelişmişlikte ciddi mesafeler almış, bölgesinde güven ve istikrarın tek adresi haline gelmiştir. Bu başarının temel kaynağı kuşkusuz nitelikli insan gücüdür. Türkiye'nin modern bir toplum olma yönündeki çabasının temelini de yine eğitimin oluşturduğunu görüyoruz. Türkiye'nin bu gelişim hareketinde eğitim kurumları ile öğretmenlerin, özel bir yeri olmuş ve eğitim, toplumun yapısını değiştiren ve topluma daha iyi yaşama seviyesi sağlayan dinamik bir sosyal kuvvet olarak yerini almıştır. Güçlü, sürdürülebilir kalkınmanın öznesi haline gelen eğitim, bilgi seviyesi yüksek hem bireysel hem de evrensel bir kültüre sahip, sağlıklı bir toplum yetişmesini de sağlamıştır."

Kadınların işgücüne katılımında eğitimin en önemli faktör olduğunu belirten Kardaş, "Bugün Hükümet olarak aldığımız tedbirler neticesinde kız-erkek okullaşma oranında ciddi iyileşmeler sağladık. İlk ve ortaöğretimde yüzde 95 seviyeleri yakalanmıştır. Lisede bu oran yüzde 81 civarındadır. Genel olarak ilköğretimde okullaşma oranlarının mevcut durumuna bakıldığında, cinsiyetler arası eşitsizliğin ortadan kalktığı görülmektedir" dedi.

"DÜNYADA ETKİLİ OLABİLMEMİZ İÇİN EĞİTİMDE DAHA ÖNLERDE OLMALIYIZ"

Panelde konuşma yapan Büyükelçi H. Avni Botsalı ise "Türkiye'ye baktığımız zaman çok da karamsar olmamamız gerektiği kanısındayım. Çünkü son 15-20 yıl içerisinde Türkiye kendini önce ikiye, sonra dörde, sonra sekize, sonra on beşe katlayabilecek bir üretim potansiyeli geliştirdi" dedi ve sözlerine şöyle devam etti, "Demek ki bu Anadolu insanından, 80 milyona dayanmış çalışkan halkımızdan dünyadaki yüksek standartlara varan verim alınabiliyor. Bu yolculuk sırasında bizim temel düşünmemiz gereken şey şu; Türkiye dünyada hangi kategoride yer almaya devam edecek? Çünkü Türkiye'nin potansiyel olarak 21. yüzyılda, dünyada herkesi kucaklayabilen, barıştırabilen, birleştirebilen bir ülke olması iddiasının başarı şansı bence çok mümkün. Dünyadaki paylaşım dengesizliği, jeopolitik sorunlar, siyasi çatışmalar maalesef insanoğlunu hedeflenenlerin çok gerisine düşürmüş durumda. Sınırsız teknoloji ve bir üretim patlaması yaşıyoruz ve bir tüketim toplumunu yaratmayı başardık. Hem üretimi hızlandırdık hem tüketimi çılgınlığa çevirdik. Ancak paylaşımı bir türlü bir dengeye oturtamadık. Dünyadaki en büyük savaşların nedeni de işte bu dengesizlik. UNESCO kurulduğu günden beri eğitim için araştırıyor, eğitimi geliştirmeye çalışıyor. Üye sayısı Birleşmiş Milletler Topluluğun üye sayısından fazladır. 195 ülke egaliter biçimde temsil ediliyor. Ancak güçlü kaynakları olan ülkelerin kaynaklarını ortaya koymadıklarını görüyoruz. 21. yüzyılda aranan sentezin sadece "hadi herkesin oyunu eşit yaptık" demekle çözülmeyeceği ortada. Toplumların yaşayabilir dengeyi sağlayacak bir senteze ihtiyacı var. Zira misal örgütün temsil bütçesi 500 milyon dolar. Eğitimle ilgili bir şey yapmak isteseniz bile, bu bütçeyle hiç bir şey yapamazsınız. Kaynak bulunmadığı, para bulunmadığı sürece üreteceğimiz şeyler sözden ibaret kalmaktadır. Unesco aslında en iyi örnekleri vitrine alan bir paylaşım platformudur. Kaliteli, nitelikli bilginin üretildiği ana mutfaklardan bir tanesidir. Ancak tüm bu olanakları hakkıyla kullanamamış ve maalesef 3. Dünya ülkelerinin bir diz dövme formu haline gelmiştir. Peki, UNESCO Türkiye'de neler yapıyor diye sorduğunuzda şöyle özetleyebilirim: Türkiye olarak kültürde başka ülkelere göre lider ve öncü konuma çok yakınız belki ama maalesef eğitimde olmamız gereken noktanın çok gerisindeyiz. Oysa dünyada etkili olabilmemiz için eğitimde daha önlerde olmamız şart."

FUTURİST UFUK TARHAN "EĞİTİMİ DEĞİL ÖĞRENMEYİ KONUŞSAK KEŞKE"

Futurist Ufuk Tarhan ise gecede yaptığı konuşmada şunlara vurgu yaptı, "Bugün konuştuğumuz, paylaştığımız pek çok şey bana biraz anlamsız geliyor. Aslında çok bilgiye sahibiz ve çok bilgi paylaşıyoruz. Olan biteni de görüyoruz ve bunları da tekrar tekrar söyleyip kendimiz yormanın bir anlamı yok. Mesela şu anda eğitimi değil, öğrenmeyi konuşsak keşke. Her şey geleceğe o kadar hızlı gidiyor ki şu anı anlamamız yetmiyor. Otuz sene sonrayı anlamamız lazım. Eskiden tarihe bakıp geleceğe ait çıkarımlar yapılırdı. Şimdi artık ileriye doğru bakarak da çıkarımlar yapabiliyoruz. Birbirimizin aklını ve gelişen teknoloji kullanarak gelecek otuz yılın neler getireceğine bakarsak çok daha doğru yaparız. Mesela bir kere bu yüzyıl insanı, saf kendi başına, insan olarak yaşayan son tür. İnsanların dönüşümünün yanında insanlara katılacak bir takım insansı şeyler gündemimizde olacak. Bizim içimizde robotumsu şeyler, şeylerin içinde de insansı özellikler olacak. 2050'lerde birini gördüğümüzde bunun organik insan mı inorganik insan mı olduğunu karıştıracağımız zamanlar olacak. Artık ölümün önüne geçilebilir bir hastalık olduğu konuşuluyor ve kimse de buna çok saçma falan diyemiyor. Şu anda eş zamanlı olarak biyoloji dahil dijital devrim içindeyiz. Robot devri yaşıyoruz. Yenilenebilir enerji devrimi yaşıyoruz. Bu konuştuğumuz devrimlerden biri dünya normu olsa, bugün konuştuğumuz hiç bir şeyi konuşamayız. Dünya savaşları petrol vs gibi sınırlı sanılan kaynakları bölüşmek derdiyle çıkıyor ya, aslında yok böyle bir şey. Görüyoruz ki petrol biterse, güneş var, rüzgar var. Oturduğumuz kalktığımız enerji aslında. Su da kıt değil, geçenlerde gördük; deniz suyunda tuzu tutmayı başardılar. Dünyanın dörtte üçü deniz. Demek ki suyumuz da kıt değil. Kısaca bizi bu güne getiren bilgilerin çok yanlış olduğunuz anladığımız ve bu farklılıkları yaratabildiğimiz bir çağdayız. Demek ki değerlendirmeleri ileriye doğru yapmamız şart. Her şeyin temelinde teknoloji yatıyor ve teknolojiye hakim olan ülkeler tartışmasız hep en önde olacak. Bu da eğitim demek. Neden savaşlar düşük eğitim seviyesi düşük ülkelerde oluyor? Bir kere farkındalığımız ve bakış açımızın müthiş açılması lazım. ve eğitimin de en çok buna yardımcı oluyor olması lazım. Kısaca eğitim kurumları öğrenmeyi öğretecek şekilde yeniden kurgulanması gerekiyor. Dramatik biçimde müfredat ve içeriğin bu vizyona göre yeniden kurgulanması gerekiyor. Böyle hafif iyileştirmelerle falan beklediğimiz sonucun alınmayacağını düşünüyorum. Dijital atı alan, her şeyi çoktan geçmiş vaziyette. Dolayısıyla bugün müfredatı geleceğe nasıl hazırlamalıyız konuşsak yüzde 40 bilim ve teknoloji üzerine olmalı derim. Şu an okullarda öğretilen çoğu şey çocuklarımızın kafasını köreltiyor. Merkeze teknolojiyi koyup etrafına, insan bilimleri, sanat ve sporu ekleyerek yeniden radikal bir model oluşturmalıyız."

Prof. Dr. Selçuk Şirin'de bu panele özel bir video kaydı ile katkı sağladı ve şunları söyledi "Eğitimi siyaset olmadan düşünmez biraz naiflik ve saflık olur. Tabii ki her şeyde olduğu gibi siyaset eğitimde de var. Ancak siyasal tartışmalar ayrışmalar noktasına taşıyorsa bir tolumu o toplumun geleceğinden bahsedemezsiniz. Türkiye ideoloji olarak son derece ayrışmış bir ülke. Bir konuyu alıp ideolojik çatalın ortasına koyun, insanlarımız ayrışabiliyor. Bu ayrışma ortamında bizi birleştirebilecek nadir olanaklardan bir tanesi çocuklarımızın geleceği. Tartışma deyince, kaos, kaos deninde çözümsüzlük akla geliyor bizim ülkemizde. Sanki bütün ülke nizam ve intizam taşıyan bir disiplinde olsa hiç bir dert kalmaz gibi bir algı var. Ama araştırmalar gösteriyor ki nerede tartışma varsa orada daha çok üretim oluyor, daha çok inovasyon oluyor. Bizim kaosun yaratıcı gücüne inanmamız lazım. Ama bu ayrışmak demek değil. Hani biz kalkınmışlık olarak ilk 20 ülke arasındayız diyoruz ya. G20 Türkiye'de toplandı diye seviniyoruz ya. Aslında bizim çocuklarımız ilk kırkta bile değil. Nüfusunun yarısı genç ve okuma çağında olan bir ülkenin çocuklarının ilk kırk arasında bile olmaması çok endişe verici. Yol yapacağınıza, köprü yapacağınıza okul öncesi eğitim kurumları açın. #EGT etiketiyle birlikte sizler Türkiye'de daha umutlu olan bir kuşağın el ele tutuşmalarını sağlayıp, önlerini açmışsınız. Hayatı olduğu gibi bırakmayanlara örnek sizlersiniz. Her şeye rağmen bu tip örnekleri bulup çoğalmamız gerekli." - İstanbul