Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Yönetim Kurulu Olağan Toplantısı Viyana'da Başladı

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Yönetim Kurulu Olağan Toplantısı, ajansın Viyana'daki merkezinde bugün başladı.

Toplantının açılış oturumunda UAEA Genel Direktörü Yukiya Amano, İran ve Suriye'nin nükleer programlarına ilişkin hazırladığı son raporunu bu kez de sözlü olarak yönetim kurulu üyesi ülkelerin heyet başkanlarına sundu.

Bir kopyası basına da dağıtılan raporda Amano, İran yönetiminin "izlediği olumsuz tutum nedeniyle" nükleer programın askeri boyutuna ilişkin şüphelerin giderilemediğini bildirdi.

UAEA müfettişlerinin "izin verilmediği için" Parçin nükleer tesisinde denetim yapamadıklarına da işaret eden Amano, "İran'ın Parçin'de delillerin yok edilmesine yönelik çalışmalarda bulunduğunu, bunun da ajansın bölgede sonradan yapacağı çalışmaları olumsuz etkileyeceğini" kaydetti.

İran ile UAEA arasında bugüne kadarki görüşmelere rağmen "Structured Approach" (Yapısal yaklaşım ) belgesinin sonuçlandırılamadığını belirten Amano, İran yönetiminin tüm taleplere rağmen UAEA müfettişlerine Parçin nükleer tesisine giriş izni vermediğini söyledi.

İran'ın, BM Güvenlik Konseyi ve UAEA Yönetim Kurulu kararlarına rağmen ajansa bildirimde bulunduğu nükleer tesislerindeki uranyum zenginleştirme faaliyetlerini durdurmadığını anlatan Amano, "İran'ın nükleer tesislerinde yüzde 5 oranında 9 bin 704 kilogram, yüzde 30 oranında da 372,5 kilogram uranyum zenginleştirdiğinin saptandığını" bildirdi.

Santrifüj geliştirme ve kurulum çalışmalarının da devam ettiğini belirten Amano, İran'ın ağır su ile ilgili çalışmalarını da durdurmadığını ve IR-40 reaktörüne ilişkin çalışmalara da devam ettiğini vurguladı.

İran'ın Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması'nın (NPT) ani denetimleri öngören ek protokolünü de onaylamamakta ısrar ettiğine işaret eden Amano, "güvence denetimleri antlaşmasının güncellenmiş Kod.3.1 maddesini de uygulamadığını" kaydetti.

Anlaşmanın söz konusu maddesi, taraf ülkenin nükleer reaktörünü planlama aşamasında ajansa bildirmesini öngörüyor ancak İran yönetimi, anlaşmayı imzaladığı tarihte geçerli olan bu maddeye göre reaktöre yakıt yükledikten sonra bildirimde bulunmak zorunda olduğunu belirterek, maddenin güncellenmiş şekline uymakla yükümlü olmadığını ileri sürüyor.

Suriye'nin nükleer programı

Suriye'deki iç savaş nedeniyle UAEA müfettişlerinin bu ülkeye gidemediğine işaret eden Amano, iç savaş öncesi Dair Alzour bölgesindeki tesiste yaptıkları denetimde uranyum artıkları tespit edildiğini anımsattı.

Suriye yönetim ise Dair Alzour askeri tesisinin 2007 yılında İsrail tarafından hava saldırısıyla bombalandığını belirterek, tesiste bulunan uranyum artıklarının İsrail'in attığı uranyum kaplı bombalardan kaldığını ileri sürüyor.

Bu arada, Suriye'nin Dair Alzour dışında bir araştırma reaktörü bulunduğunu ifade eden diplomatik kaynaklar, Rusya'nın, ABD yönetimini olası bir askeri operasyonla ilgili Suriye'deki araştırma reaktörü konusunda uyardığını belirttiler.

Kurumun Viyana'daki merkezinde bugün başlayan yönetim kurulu olağan toplantısının bundan sonraki oturumlarında üye ülkelerin heyet başkanları Amano'nun sunduğu rapor hakkında sözlü beyanlarda bulunacaklar.

Öte yandan İran'ın UAEA nezdindeki yeni Daimi Temsilcisi Büyükelçi Reza Najafi de bugünkü toplantıya katılarak görevine başladı.

Toplantının 13 Eylül Cuma gününe kadar devam etmesi bekleniyor. - Ankara