Ukrayna'nın Doğusundaki Olaylar

Rusya yanlısı ayrılıkçı hareketle gerilimin arttığı Ukrayna'nın doğusundaki Lugansk kentinde bir gün içinde önemli kamu binaları silahlı ayrılıkçıların eline geçti.

Nüfusu 500 bin civarındaki Lugansk'ta ise bir gün içinde bölgesel yönetim ve savcılık binaları ile televizyon merkezi silahlı Rusya yanlılarınca işgal edildi. Sayıları 1000 civarındaki gruplar, polis merkezini de abluka altına aldı. İşgal sırasında Rusya yanlılarının hiçbir direnişle karşılaşmadığı bildirildi.

Lugansk'taki kamu binalarının da Rusya yanlısı ayrılıkçıların eline geçmesi ülkenin doğusundaki üç büyük kent olan Kharkiv, Donetsk ve Lugansk'tan ikisinin bu kişilerin eline geçmesi anlamına geliyor. Daha önce de Donetsk'teki bölgesel yönetim binası ve belediye, "Donetsk Cumhuriyeti"ni kurduklarını ilan eden silahlı kişilerin eline geçmişti. "Donetsk Cumhuriyeti"nin liderleri 11 Mayıs'ta referandum düzenleyeceklerini açıklamıştı.

Ukrayna'nın doğusunda federal bir yapı kurulması için referandum talep eden Rusya yanlıları, nisan başından beri bölgedeki en az 10 kent ve ilçede kamu binalarını işgal altında tutuyor. Bu yerlerdeki işgal eylemleri sırasında silahlı, maskeli ve üniformalı bu kişilerin hiçbir direnişle karşılaşmaması dikkati çekiyor. Olaylarda polisin kimi zaman sadece "izlemekle" yetinmesi birçok kişinin tepkisine neden oluyor.

Olaylarda "hiçbir şey yapmamakla suçlanan" polise bir eleştiri de bugün Ukrayna Devlet Başkanı Vekili Aleksandr Turçinov'dan geldi. Turçinov, Rusya yanlılarının birçok kentte kamu binalarını ele geçirmesi sırasında polisin hiçbir şey yapmadığını belirterek, olayların güvenlik güçlerinin "iradesizliğini, eylemsizliğini ve hatta bazı durumlarda ihanetini" gösterdiğini vurgulamıştı.

Turçinov, "Kabul etmek zor ama bu, bir gerçek. Doğudaki güvenlik güçlerinin büyük çoğunluğu vatandaşlarımızı koruma görevini yerine getiremedi" demişti. Turçinov, güvenlik güçlerinin terörle mücadelede yetersiz kalmasının ana sebeplerinden birinin bu olduğunu savunmuş, güvenlik kurumlarının çeşitli birimlerinin yeniden yapılandırılacağını belirtmişti.

Turçinov'un açıklaması, pazartesi günü Donetsk'te ve salı günü de Lugansk'ta meydana gelen olaylardan sonra geldi. Donetsk'te Ukrayna'nın bütünlüğünü savunanların gösterisine Rusya yanlısı ayrılıkçı gruplar saldırmış, olayda çok sayıda kişi yaralanmıştı. Saldırı sırasında polisin pasifliği eleştiri konusu olmuştu.

Kiev yönetimi, "terörist" olarak nitelediği ayrılıkçı gruplara yönelik operasyon başlattığını duyurmuştu ancak geçen haftalarda birkaç kontrol noktasına yönelik operasyon dışında güvenlik güçlerinden herhangi ciddi bir hamle gelmedi.

Donetsk'te saldırı ve Lugansk'ta kamu binalarının işgali ile AGİT misyonu çerçevesinde bölgede görev yapan uluslararası gözlemcilerin Slavyansk'ta alıkonulması gibi olaylarla son günlerde bölgede gerginliğin artması, gelecek ay yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimlerinin güvenliğine ilişkin kaygıları da gündeme getirdi. Ukrayna İçişleri Bakanı Arsen Avakov, 25 Mayıs'ta düzenlenmesi planlanan seçimlerin ülkenin doğusundaki bazı bölgelerde yapılamayabileceğini söyledi. BBC'ye konuşan Avakov, buna gerekçe olarak bölgedeki olayları ve istikrarsız durumu gösterdi.

Uluslararası gözlemcilerin bırakılması için başlatılan çabalar sürüyor ancak şu ana kadar sonuç vermedi.

Geçen yıl Kasım ayında Ukrayna'nın o zamanki devlet başkanı Viktor Yanukoviç'in AB ile ortaklık anlaşmasından vazgeçildiğini açıklamasıyla başlayan yönetim karşıtı gösteriler sonucunda Yanukoviç, şubat ayında ülkeyi terk etmek zorunda kalmıştı. Görevinden azledilen Yanukoviç'in yerine geçen geçici yönetim 25 Mayıs'ta seçim kararı aldı.

Kiev yönetimi, Rusya yanlılarının doğuda referandum talebine ülkenin bölünmesine yol açabileceği gerekçesiyle karşı çıkıyor. Kırım'da geçen ay benzer bir referandum sonucu yarımadanın Rusya'ya bağlanma kararı çıkmıştı. - Donets'ka Oblast'