Uaea Genel Direktörü Amano: "Şam'ın Elinde 1 Kilogram Yüksek Düzeyde Zenginleştirilmiş Uranyum Var"

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Genel Direktörü Yukiya Amano, Suriye'nin başkenti Şam'da bulunan nükleer arıştırma reaktöründe 1 kilogram kadar yüksek düzeyde zenginleştirilmiş uranyum bulunduğunu söyledi. Amano, Rusya'nın bu konuda ABD'ye uyarıda bulunduğu uyarı mektubunu kendilerine de ilettiğini bildirdi.

Amano, düzenlediği basın toplantısında, bir soru üzerine UAEA müfettişlerinin son olarak Ağustos 2012'de Suriye'de denetim yaptıklarını ifade ederek, Şam'daki reaktör ve içindeki nükleer malzeme konusunda Şam yönetiminden detaylı bilgi istediklerini belirtti. Suriye'nin Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması (NPT) ile Güvence Denetimleri Antlaşması'na taraf olduğu için nükleer tesislerinin Ajans'ın denetiminde olduğunu ve düzenli olarak denetim yapıldığını açıkladı.  Amano, "Şam'ın elinde 1 kilogram yüksek düzeyde zenginleştirilmiş uranyum var" dedi.

Rusya Federasyonu'nun Suriye'ye askeri harekat planlayan ABD yönetimine reaktör hakkında yazdığı uyarı mektubunu kendileriyle de paylaştığını açıklayan Amano, UAEA olarak kendilerinin de mektubu Yönetim Kurulu üyesi 35 ülkenin heyet başkanlarına tebliğ ettiğini söyledi. Mektuba Yönetim Kurulu toplantısında bir tepki gelip gelmediği yolundaki soruya ise Amano, "ABD, Rusya ve Küba temsilcilerinin sözlü beyanda bulunmak için başvuruda bulundukları" yanıtını verdi.

-"2020 Olimpiyatlarına daha çok zaman var"

Japonya'daki Fukuşima nükleer reaktöründeki kaza sonrası ülkedeki denetimlerini düzenli olarak sürdüklerini anlatan Amano, Japonya yönetimine ve nükleer enerji otoritelerine yardımcı olmaya hazır olduklarını belirtti. Japonya yönetimi ile nükleer enerji otoritelerinin UAEA ile şeffaf bir işbirliği yürüttüğünü ifade eden Amano, 2020 olimpiyatları için bir tehlike olup olmadığı yolundaki soruya, "Şu anda nükleer çerçevede bir tehlike yok. 2020 olimpiyatlarına daha çok zaman var. Şimdiden somut bir şey söylemek durumunda değilim" yanıtını verdi.

- İran'dan yeni temsilci

Amano, İran'ın UAEA nezdindeki daimi temsilcisini değiştirdiğini ve yeni temsilci Büyükelçi Reza Najafi ile bugünkü toplantı öncesi bir görüşme yaptığını bildirdi.

İran'ın yeni yönetiminin seçim sonrası yaptığı açıklamaların olumlu olduğunu belirten Amano, "İran yönetimiyle şeffaf işbirliği yapmak istiyoruz. ve İran'ın taraf olduğu antlaşmaların yükümlülüklerini yerine getirmesini istiyoruz" dedi.

Yönetim Kurulu toplantısına sunduğu son raporunda da somut olarak belirttiği gibi, "İran'ın nükleer programının tamamen barışçıl olduğu yolunda bazı şüpheler bulunduğunu" anlatan Amano, "İran'ın olumsuz tutumu nedeniyle bu şüpheleri gideremediklerini ve nükleer programının askeri boyutuna ilişkin kaygıları gideremediklerini" kaydetti.

Amano, İran ile 27 Eylül'de Viyana'da yapılması planlanan Yapılandırılmış Yaklaşım belgesine ilişkin görüşmede mevcut sorunların giderilmesini umut ettiğini dile getirdi.

UAEA müfettişleri son olarak Kasım 2011'de denetim yapabildikleri Parçin nükleer tesisinde "nükleer başlık denemesi yapıldığına dair bazı kanıtlar bulduklarını rapor etmişlerdi. İran yönetimi ise bu raporun ardından Parçin tesisine giriş izni vermeye yanaşmamıştı.

UAEA Yönetim Kurulu olağan toplantısının 13 Eylül'de sona ermesi bekleniyor. - Ankara