Türkiye: İran'la Nükleer Anlaşmayı Olumlu Buluyoruz

Nükleer müzakerelerde İran ve Batı ülkeleri arasında 'siyasi çerçeve anlaşması' sağlandı. Anlaşmanın taslağı yazılmaya başlanacak ve tüm şartlar yerine getirilirse 30 Haziran'da nihai anlaşma imzalanacak.

TÜRKİYE'DEN İLK YORUM

İran ile P5+1 ülkeleri arasında varılan nükleer uzlaşıya Türkiye'den ilk değerlendirme geldi. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, İran'ın nükleer programı konusunda varılan anlaşmanın Türkiye tarafından olumlu karşılandığını söyledi.

"ANLAŞMA SAĞLANDIĞI İÇİN MUTLUYUZ"

Çavuşoğlu, Litvanya'nın başkenti Vilnius'ta gazetecilere yaptığı açıklamada, "Bu anlaşma sağlandığı için çok mutluyuz" dedi.

Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, "Şu an P5+1'in pozisyonuna baktığımızda, İran'ın halen 2010'daki müzakerelerde getirebildiğimiz çizginin altında olduğunu görüyoruz. Ama ümit ediyoruz ki haziran sonuna kadar İran bu çizgiye gelecek" diye konuştu.

ARALIKSIZ SÜREN MÜZAKERELERDE DÜN AKŞAM SONUCA ULAŞILDI

İsviçre'nin Lozan kentinde P5+1 (ABD, Rusya, Çin, İngiltere, Fransa ve Almanya) ülkeleri ile Tahran yönetimi arasında sekiz gündür aralıksız süren müzakereler, dün akşam saatlerinde bir sonuca ulaştı. Tarafların kendi kendilerine belirledikleri 31 Mart tarihi aşıldığı halde, 30 Haziran 2015'e kadar nihai bir anlaşmaya kavuşması beklenen mutabakat çerçevesi üzerinde uzlaşıldı.

İran, uranyum zenginleştirmede kullandığı santrifüjleri 3'te 2 azaltıp elindeki uranyum stokunu 300 kg'a indirmeye ve plütonyum üreten ağır su reaktörünü sökmeye razı olurken, uluslararası toplum da bu uygulamaları sonrası İran'a yönelik yaptırımları kaldırmayı kabul etti.

DÜNYADAKİ BİRÇOK ÜLKE OLUMLU KARŞILADI

İran ile 5+1 ülkeleri arasında İsviçre'nin Lozan kentinde yapılan nükleer müzakerelerde uzlaşmaya varılması, dünyadaki birçok ülke tarafından olumlu karşılandı.

İran ile 5+1 ülkeleri arasında yürütülen nükleer müzakereler, dün akşam ortak hareket planının ana parametreleri konusunda çözüme ulaşılması neticesinde uzlaşıyla sonuçlandı. Dünyada birçok ülke uzlaşmanın bölge ve dünya barışına katkı sağlayacağı görüşünü paylaşırken, sadece İsrail uzlaşmayla ilgili olumsuz eleştiride bulundu.

OBAMA: TARİHİ UZLAŞI

Görüşmelerin ardından Beyaz Saray'da basın mensuplarına açıklamada bulunan ABD Başkanı Barack Obama, uzlaşıyı "tarihi" olarak nitelendirdi ve "Bu iyi bir anlaşma, tüm çekirdek konuları ele alan bir anlaşma" ifadesini kullandı.

Obama, çerçeve anlaşmasının, kapsamlı anlaşmaya dönüşmesi halinde ABD'yi, müttefiklerini ve dünyayı daha güvenli kılacağına dikkati çekerek, İran'ın nükleer silah geliştirmesini sağlayacak her yolu kapattığına işaret etti.

RUHANİ İLK AÇIKLAMAYI TWITTER'DAN YAPTI

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani de uzlaşmanın ardından, ülkesiyle 5+1 ülkeleri arasında yürütülen nükleer müzakerelerde ortak hareket planının ana parametreleri konusunda çözüme ulaşıldığını kaydetti. Ruhani, sosyal paylaşım sitesi Twitter'daki hesabından yaptığı açıklamada, "Ana parametreler konusunda çözüme ulaşıldı. Taslak çalışmaları en kısa zamanda başlayacak ve 30 Haziran'a kadar tamamlanacak" ifadesini kullandı.

AVRUPALI ORTAKLAR DA SONUÇTAN MEMNUN

FRANSA

ABD'nin Lozan'daki müzakerelerde Avrupalı ortakları da çıkan sonuçtan duyulan memnuniyeti dile getirdi. Fransa Cumhurbaşkanı Francois Hollande, ülkesinin, uluslararası toplumun İran'ın nükleer silahlara erişecek pozisyonda olmayacağından emin olabileceği, inandırıcı ve doğrulanabilir bir anlaşmanın temin edilmesi için tetikte olacağını söyledi.

İNGİLTERE

İngiltere Dışişleri Bakanı Philip Hammond, uzlaşıyı, "Birçoğunun bunun 18 ay önce mümkün olabileceğini düşündüğünün çok ötesinde" sözleriyle değerlendirirken, hâlâ yapılacak işler olduğunu belirtti.

ALMANYA

Almanya Başbakanı Angela Merkel de "Uluslararası toplumun daha önce İran'ın nükleer silah elde etmesini önleyecek bir anlaşmaya hiç bu kadar yaklaşmadığını" ifade etti.

RUSYA

Rusya Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada ise uzlaşının, "Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından ileri sürülen, İran'ın barışçıl nükleer programa koşulsuz sahip olma hakkı prensibini içerdiği" ve bunun Ortadoğu'nun güvenliğine olumlu katkı sağlayacağı kaydedildi.

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER

BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun da uzlaşıyla ilgili, "İran'ın nükleer programının müzakere edilerek kapsamlı bir şekilde çözülmesi, bölgede barış ve istikrara katkı sunacak ve tüm ülkelerin ciddi güvenlik problemleriyle işbirliği içinde yüzleşmesine imkan sağlayacaktır" değerlendirmesinde bulundu.

EN SERT TEPKİ NETANYAHU'DAN

İran ile 5+1 ülkeleri arasında yürütülen nükleer müzakerelerde varılan uzlaşmaya en sert tepki ise İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'dan geldi.

Netanyahu, bu uzlaşıya dayalı nihai anlaşmanın, "İsrail devletinin varlığını tehdit edeceğini" iddia ederek, uzlaşıyı "tarihi bir hata" olarak nitelendirdi.

Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, dün akşam Lozan'da İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif ile yaptığı ortak basın toplantısında, İran ile 5+1 ülkeleri arasında yürütülen nükleer müzakerelerde kararlı bir adım attıklarını ve ortak hareket planının ana parametreleri konusunda çözüme ulaştıklarını açıklamıştı.

Mogherini, uzlaşı çerçevesinde, İran'ın uranyum zenginleştirme kapasitesinin ve nükleer stoğunun belirli bir süre kısıtlanacağını, Natanz dışında başka bir uranyum zenginleştirme tesisinin kullanılmayacağını, İran'ın santrifüj araştırma ve geliştirme çalışmalarının ortak anlaşma çerçevesinde belirli bir takvimde gerçekleştirileceği ve Fordo nükleer tesisinin, fizik ve teknoloji merkezine dönüştürüleceğini bildirmişti.

Uluslararası bir kuruluşun Arak ağır su reaktörünün silah üretmeyecek şekilde yeniden tasarlanmasında İran'a yardımcı olacağını ifade eden Federica Mogherini, tüketilmiş nükleer yakıtın da ülke dışına çıkarılacağını belirtti. Mogherini, İran'ın Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun onaylı ek protokolünü uygulamaya başlar başlamaz, Avrupa Birliği ve ABD'nin de İran'ın nükleer programına ilişkin bütün ekonomik ve mali yaptırımları kaldıracağını söyledi.