Türk Dil Kurumunun Yeni Yayını: Karahanlı Türkçesinde Fiil

Galip Güner'in hazırladığı "Karahanlı Türkçesinde Fiil" adlı eser, Türk Dil Kurumu yayınları arasındaki yerini alarak bilim dünyasıyla buluştu.

TDK'dan yapılan açıklamada, Karahanlı Türkçesindeki fiillerin ayrıntılı ve kapsamlı olarak incelendiği eserin, dönemin metinlerinde geçen fiiller üzerinde yapılmış ilk genel çalışma olduğu kaydedildi.

Çalışmanın, beş temel eserin fişlenmesi sonucu elde edilen verilerin işlendiği yedi ana bölümden oluştuğu belirtilerek bu bölümlerin; "Basit Fiiller, İsimden Fiil Türeten Ekler, Fiilden Fiil Türeten Ekler, Birleşik Fiiller, Fiil Çekimi, Sıfat-Fiiller ve Zarf-Fiiller" şeklinde sıralandığı kaydedildi.

Basit fiiller, ses terkibi esasına dayanan bir sınıflandırmaya göre düzenlendi. Türemiş fiiller ortaya konulurken öncelikle eklere göre bir tasnif sistemi gözetildi; eklerin yapıları ve fonksiyonları tek tek incelendi. Birleşik fiiller ise kuruluş biçimleri bakımından sınıflandırıldı ve bu biçimlerin değerlendirmesi yapıldı.

Karahanlı Türkçesindeki fiiller girdikleri kip biçimine göre (bildirme ve tasarlama) değerlendirmeye tabi tutularak bu kip eklerinin fiile ve cümleye kattığı anlam özellikleri ortaya konuldu. Ayrıca şahıslara göre çekimler değerlendirildi ve örneklerle gösterildi.

Sıfat-fiil yapan ekler zaman ifadelerine göre ele alındı, taşıdıkları ve eklendikleri fiillere kattıkları anlam özellikleri gösterildi. Zarf-fiiller de sıfat-fiiller gibi eklere göre sınıflandırıldı, eklerin yapıları ve anlam özellikleri tespit edildi.

(Ali Nargüner/İHA)