Trump'ın Riyad Ziyareti: 3 Zirve ve 380 Milyar Dolarlık Anlaşma

RAMAZAN TURGUT - ABD Başkanı Donald Trump'ın ilk yurt dışı gezisini gerçekleştirdiği Suudi Arabistan ziyareti, iki güne sığdırdığı üç zirve, ikili temasları ve 380 milyar dolarlık anlaşmaya geride kaldı.

Trump, başkent Riyad'daki temasları boyunca "ABD-Suudi Arabistan Zirvesi", "ABD- Körfez Ülkeleri Zirvesi" ve "ABD-Arap ve İslam Ülkeleri Zirvesi"ne katıldı.

ABD ile Suudi Arabistan arasında güvenlik, savunma ve enerji alanlarını kapsayan yaklaşık 380 milyar dolar değerinde anlaşmaların imzalandığı ziyaret sırasında ABD Başkanı'na "Kral Abdülaziz Devlet Nişanı" tevdi edildi.

Trump'ın onuruna düzenlenen etkinlikte Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdulaziz ile "kılıç dansı" gösterisine katılması ziyaretin renkli görüntüleri arasında yer aldı.

Trump ayrıca ziyareti nedeniyle düzenlenen "Modern Sanatlar" sergisine eşi Melania ile katılarak Kutsal Mekke kenti tablosunu uzun süre inceledi.

380 milyar dolarlık anlaşma

ABD Başkanı Trump, cumartesi öğleye doğru başlayan Riyad ziyaretinde ilk olarak "ABD-Suudi Arabistan Zirvesine" katıldı. Ardından Trump ve Kral Selman, "Ortak Stratejik Vizyon Anlaşması"nı imzaladı. İki lider daha sonra, 40'a yakın kalemde 380 milyar dolarlık bir dizi anlaşmanın imza törenine eşlik etti.

Suudi Arabistan ordusunun modernizasyonu ve güçlendirilmesi ile "Kara Şahin" olarak bilinen Sikorsky tipi helikopterlerin ülkede üretilmesi, Suudi Arabistan bilişim şirketi ile Apple firması arasında mutabakat zaptı, hava taşımacılığı, sağlık, altyapı ve teknoloji, petrol ve doğalgaz, uçak satın alma, dijital ve gayrimenkul, madencilik ve bu alanda deneyimin geliştirilmesi, katma değeri yüksek teknolojik ürünlerin üretilmesi, ortak enerji üretimi ve savunma sanayisi alanlarında iş birliği anlaşmaları imzalandı.

Suudi Arabistan Maliye Bakanı Muhammed el-Cadan, ABD Başkanı Trump ile Kral Selman'ın huzurunda imzalanan anlaşmaların "ortak menfaatler gereği" olduğunu ve "sadece satın almaları" değil, karşılıklı teknoloji transferini de içerdiğini belirtti.

Terör ve aşırılıkla mücadele

Ziyaretinin ana başlıklarından biri terörle mücadeleydi. Trump, katıldığı zirve ve gerçekleştirdiği ikili görüşmelerde terör ve aşırılıkla mücadele konularında mesajlar verdi.

"ABD-Körfez Ülkeleri Zirvesinde" terörün finansmanının engellenmesi için para trafiğini kontrol edecek bir merkezin kurulması kararlaştırıldı.

ABD ve Körfez ülkeleri arasında kurulacağı açıklanan merkez ile Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkelerindeki para trafiği kontrol altına alınarak teröre destek veren kişi ve kuruluşların engellenmesinin hedeflendiği duyuruldu.

Trump'ı ziyareti sırasında ayrıca, Riyad'da "İtidal" ismi verilen "Uluslararası Radikal Düşünceyle Mücadele Merkezi"nin açılışı gerçekleştirildi. Merkezin, aşırı düşüncelerin yayılmasını engellemeye çalışan ilk uluslararası kurum olma özelliğini taşıdığı kaydedildi.

"ABD-Arap ve İslam Ülkeleri Zirvesi" ve "Stratejik Ortadoğu İttifakı"

ABD Başkanı Trump'ın Riyad'da katıldığı üçüncü zirve, 55 ülkeden temsilcilerin yer aldığı "ABD-Arap ve İslam Ülkeleri Zirvesi" oldu. Türkiye'yi Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun temsil ettiği zirve "Riyad Deklarasyonu" ile sona erdi.

Deklarasyonda, terörle mücadele yapılarak güven, istikrar ve barışın sağlanması için Arap ve İslam ülkelerinin ABD ile köklü bir koordinasyon içinde olması, bilgi ve deneyim transferi başta olmak üzere birçok alanda ortak hareket etme kararı alındığı belirtildi.

Ortadoğu ve dünyada barış ve güven sağlanması için "Stratejik Ortadoğu İttifakı" kurulması ile ilgili çabalara sıcak bakıldığı, ittifakın 2018'e kadar kuruluş çalışmalarının tamamlanmasının planlandığı ifade edildi.

"İran bölgede yıkım ve kaosu yayıyor"

Kral Selman, zirvenin açılışında yaptığı konuşmada, İran'a yönelik sert sözler sarf etti. "Humeyni devriminden bu yana İran, küresel terörizmin bayraktarlığını yapıyor." diyen Kral Selman, terörizme karşı ortak hareket etmek gerektiğini, İran'ın başta balistik füze projesi olmak üzere attığı adımların endişe verici olduğunu dile getirdi.

ABD Başkanı Trump da yaptığı uzun konuşmada İran rejiminin küresel terörizme öncülük ettiğini belirterek, "İran bölgede yıkım ve kaosu yayıyor." dedi. Ortadoğu ülkelerinin terörle mücadelede daha fazla çaba göstermesi gerektiğini belirten Trump, "Terörizme karşı mücadele farklı inançlar arasında bir savaş değil, iyi ve kötü arasında bir savaş. Teröristler Tanrı'ya ibadet etmez, onlar ölüme ibadet eder. Biz eğer bu organize olmuş teröre karşı hareket etmezsek, ne olacağını biliyoruz. Terörizmin hayatları mahvetmesi devam edecek." ifadelerini kullandı.

Liderlerle ikili görüşmeler

ABD Başkanı, ilk yurt dışı ziyaretini gerçekleştirdiği Suudi Arabistan'da bazı bölge liderleriyle ikili görüşmeler de yaptı.

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi ile bir araya gelen Trump, Sisi'nin davetine karşılık, gerekli ayarlamalar yapıldıktan sonra bu ülkeyi ziyaret edebileceğini söyledi. Görüşmede ABD'nin Mısır'a katkısına vurgu yapan Sisi'ye Trump'tan destek geldi. ABD Başkanı, "Birbirimizle çok iyi anlaşıyoruz. Burada çok önemli müzakereler yapıyoruz." dedi.

Trump, Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamad Al Sani ile görüşmesinde de bu ülkeyle uzun zamandır çok iyi ilişkilere sahip olduklarını dile getirdi. Trump, Katar yönetimiyle bazı silahların alımı konusunda müzakereler yapacaklarını ifade ederek, Ortadoğu'daki güvenlik seviyesinin artacağına inandığını belirtti.

ABD Başkanı Trump'ın Riyad'da ikili görüşme gerçekleştirdiği bir diğer lider Bahreyn Kralı Hamad bin İsa Al Halife oldu. Kral Hamad ile buluşmaktan büyük memnuniyet duyduğunu söyleyen Trump, bugüne kadar ikili ilişkilerde bazı sorunlar olsa da artık Washington yönetimi ile Bahreyn arasında herhangi bir anlaşmazlık yaşanmayacağını aktardı.

Trump, Riyad temasları kapsamında Kuveyt Emiri Şeyh Sabah el-Ahmed el-Cabir es-Sabah ile de bir araya geldi. Başta Suriye olmak üzere bölgedeki şiddet ve savaşların sona erdirilmesi için neler yapılması gerektiğinin konuşulduğu görüşmede, terör örgütü DEAŞ'la mücadelede atılacak adımların da ele alındığı aktarıldı. Görüşmede Emir El Sabah'ın Trump için "kardeşim" ifadesini kullandığı kaydedildi.

ABD Başkanı Donald Trump, Riyad'daki temaslarının ardından bugün öğle saatlerinde İsrail'e geçti.