Torosların gelinliği 'kardelenler' boy göstermeye başladı

Torosların gelinliği 'kardelenler' boy göstermeye başladı

ANTALYA Antalya'nın Akseki ilçesinde baharın habercisi Torosların gelinliği 'kardelen' çiçekleri, Akseki'nin zirvelerinde karların erimesi ile birlikte kendini göstermeye başladı.

Torosların gelinliği diye nitelenen kardelen çiçekleri, bin 900 metre rakımlı Cimi Yaylası'nda karların erimesiyle topraktan çıkmaya başladı. Bilimsel adı "Galanthus" olan nergisgiller familyasından kardelen çiçeği, bu sene kar yağışının yoğun olması nedeniyle yüzünü geç gösterdi. Kar beyazına meydan okuyacak kadar beyaz renkte olan kardelenler, toprağın altındaki soğanından aldığı güçle sıfırın altında 15 derece kadar dayanabiliyor. Bahar rüzgarı estiren kardelenler, süs bitkisi olarak değerlendirilmesinin yanı sıra soğanı da ilaç ve kozmetik sanayisinde kullanılıyor.

"Kendilerini göstermeye başladı"

Torosların gelinliği kardelen çiçeklerinin, Antalya'nın Akseki ilçesindeki yaylaları süslemeye başladığını belirten Çimi mahallesi eski muhtarı Ramazan Önal, bu endemik bitki türünün ilçenin yüksek kesimlerinde yetiştiğine dikkati çekti. Akseki yaylalarından bilinçsizce sökülen kardelenlerin yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kaldığını belirten Önal, bunun özellikle Avrupa ülkelerinde ilaç yapımında ve süs olarak kullanılan önemli bir bitki olduğunu, nergis denilen kardelenlerin soğanlarının kıymetli oluşu, bilinçsiz ve vahşi söküm yüzünden bu bitki türünün neslinin tükenme noktasına geldiğini vurguladı. Önal, en iyi kardelen soğanının Akseki'nin bin 900 metre rakımlı Çimi Yaylası'nda yetiştiğini belirterek, "Yaylaların, tepelerin güney kesimlerinde, kayaların dibinde, rüzgarın etkilemediği kuytularda kardelenler boyunlarını çıkartarak kendilerini göstermeye başladı. Kardelenler, kar altından çıkıp çiçek açınca baharın geldiği anlaşılır" dedi.

"Birçok sektörde kullanılıyor"

Bu nadide çiçeklerin ihraç edilen önemli bir soğanlı bitki olduğunu vurgulayan muhtar Önal, bu soğanların kaçak ve bilinçsizce yanlış ve zamansız söküldüğüne, küçük, büyük ayrımı yapılmadığına işaret etti. Süs bitkisi olarak da kullanılan kardelen soğanının, kozmetik sanayinin yanı sıra çiçek ve çocuk felci aşısı yapımında kullanıldığını ifade eden Önal, "Endemik türlerden olmasına rağmen maalesef her yıl doğadan kardelen sökümüne izin veriliyordu. Ana yurdu Akseki olan kardelen çiçeklerinin yok olmasını istemiyoruz. Eskiden Çimi Yaylasında düz arazilerde çiçek tarlası gibi kardelenler boy gösterirdi. Şimdi ise kardelenler taş diplerinde ve karamukların içlerinde çıkıyor. Eski kardelenler yok oluyor. Geçmişte izin verilen miktarın üzerinde kardelen soğanı kaçak olarak sökülüyordu. Kardelen soğanlarının koruma altına alınmasını istiyoruz. En azından 3-4 yıl koruma altına alınmalı. Sıkı tedbirler alınmasını istiyoruz. Bu sayede bu çiçekler olgunlaşacak, tohumlaşacak. Tohumlar sararıp dökülünceye kadar doğadan sökümün yapılmaması lazım" diye konuştu.

"Koruma altına alınmalı"

Kardelen soğanlarının hem çiçeğinden hem de soğanlarından çoğaldığını söyleyen Önal, çiçeklerinin her birinde onlarca tohum olduğunu ve bunlar kuruyunca doğaya kendiliğinden serpildiğini ve kendiliğinden çoğaldığını kaydetti. Ayrıca bir soğandan 15-20 yenisinin oluştuğuna dikkati çeken Önal, "Erken söküm yapıldığından çiçek tohumlama yapamıyor. Dolayısıyla nesli tükeniyor. Devletimizin kardelen soğanlarını koruma altına almasını istiyoruz. En az 3-4 yıl izin verilmemeli. Neslinin kaybolmasını istemiyoruz. Çimi Yaylası'nın kardelenlerinin dünyada eşi benzeri yoktur. Bir çiçekten onlarca kardelen çıkıyor. Bilinçsizce söküm ve yapılan talanla nesli tükeniyor. Kardelenler dağlarımızda artık karamukların diplerinde kaldı. Devlet büyüklerimizden kardelen soğanlarının koruma altına alınmasını istiyoruz" şeklinde konuştu.

"Bu yıl koruma altına alındı"

Edinilen bilgiye göre, "Torosların gelinliği" olarak adlandırılan ancak bilinçsiz söküm nedeniyle yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan kardelenler Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından bu yıl sökümüne izin verilmeyeceği bildirildi. Doğal çiçek soğanları ile ilgili olarak 31 Aralık 2021 tarih ve 31706 sayılı resmi gazetede yayınlanan 2021/46 nolu Tebliğin 6. maddesinin fıkrasında, "Popülasyonların durumu ve nöbetleşme esaslarına göre belirlenen yerlerde ve türlerde söküm yapılamaz. Buna göre; Antalya ili Manavgat, Akseki, İbradı ve Gündoğmuş ilçelerinde Galanthus elwesii türü toplanamaz" denildi. Tebliğe göre 2022 yılında kaçak söküm yapanların da cezalandırılacağı öğrenildi.