Toroslarda Doğal Yaşamın Temsilcisi: Varsaklar

ENSAR ÖZDEMİR - ÖMER YILDIZ - Aladağ ilçesinde Toros Dağları'nın eteklerinde yaşayan Varsak Türkmenleri, atalarından miras geleneklerle tarım ürünleri yetiştirip doğal yaşam sürüyor.

Kent merkezinden yaklaşık 130 kilometre uzaklıktaki Aladağ ilçesine bağlı 554 rakımlı Karahan köyünün sakinleri, yüzyıllar öncesinden kalan atalarının kullandığı ilkel tarım yöntemleri ile organik tarım yapmayı sürdürüyor.

Arazi koşullarının da olumsuz etkisiyle ekinlerini kara saban kullanarak üreten köylüler, harmanlarını da düven adı verilen yöntemle kaldırıyor. Bütün işlerini imece usulü yapan köylüler, hayvancılık dışındaki tüm üretimlerini ihtiyaca yönelik gerçekleştiriyor.

Araç kullanımının yoğun olmadığı köyde yaşayan yaklaşık 50 ailenin fertleri, ulaşım dahil tüm işlerini katırlarla gerçekleştiriyor. Gelişen teknolojiye karşı koyamasalar da tüm ürünlerini organik yetiştiren köylüler, yazılı bir kaynakları olmamasına karşın, Moğol akınlarından kaçarak Anadolu'ya gelen pek çok kavimden biri olduklarına inanıyor.

Sınırlı tarım arazileri ve kısıtlı imkanlar nedeniyle ticari amaçlı bir üretim gerçekleştiremeyen köylüler, ürün satın almak isteyen konuklarının taleplerini "üretimimiz bize yetecek kadar" yanıtı vererek geri çevirmek zorunda kalıyor.

Teknolojik gelişmelerden ve çağın nimetlerinden yararlanmanın gerekli olduğuna inanan Varsak Türkmenleri, ancak yediklerinin bozulmaması gerektiğini ifade ediyor.

Karahan sakinlerinden Bekir Sert, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ilçe ve köyü birbirine bağlayan yolun 2000'li yılların başında yapılmış olması ve bulundukları yerin coğrafi koşulları nedeniyle tarım üretimini "tek saban" adı verilen alet kullanarak katırla yaptıklarını, harmanların da "düven"le kaldırdıklarını anlattı.

Son yıllarda buğdayda verimin düşmesi nedeniyle gübre kullanmaya başladıklarını belirten Sert, "Ancak sebze ve meyvelerde kesinlikle gübre kullanmıyoruz" dedi.

Köydeki doğal yaşamın kıymetini genç nesillerin bilmediğini ifade eden Sert, gençlerin genellikle kentlerde yaşadığını, köyde ise yaşlıların kaldığını kaydetti.

-"Umarım kültürel yozlaşmayla köyümüzün doğallığı yok olup gitmez"-

Köyü hakkında araştırmalar yaptığını dile getiren İbrahim Sert ise şöyle konuştu:

"Bu köyde doğdum büyüdüm. Ailem Adana'ya taşındıktan sonra orada okudum. Burada insanların halen kapalı bir toplum halinde yaşadığını söyleyebiliriz. 2000'li yılladan sonra yol ve elektriğin gelmesinin ardından kültürel bir yozlaşma olduğunu söyleyebiliriz. Buradaki insanlar kendi kendilerine yetiyorsa dünyanın en zengin insanlarıdır. Burada yaşayan insanları çok şanslı buluyorum. İşlerin hepsi imece usulü ile yapılır. Yardımlaşma had safhadadır. Umarım kültürel yozlaşmayla köyümüzün doğallığı yok olup gitmez."

"Varsak" ya da Anadolu'daki yaygın söyleyişle "Farsak" Türkmenlerinden olduklarını ifade eden Sert, "Moğol akınlarından kaçarak Anadoluya gelen pek çok kavimlerden biri de Oğuzların Üçok boyudur. Varsaklar ise Kilikya yani bugünkü Çukurovayı yurt edinen Üçok kavimlerinden biridir" diye konuştu. - Adana