Tıkanmayan Drenaj Borusu Yaptı

MEHMET FATİH ASLAN - Girişimci Ruhi Topalhasan, büyük ekonomik kayıplara neden olan drenaj borularında tıkanma sorununun önüne geçmek amacıyla tıkanmayan drenaj borusu üretti.

İstanbul'da drenaj boruları ihracatı yapan Ruhi Topalhasan, karşılaştığı sorunlar nedeniyle uzun ömürlü ve tıkanmaz drenaj borusu üretmek için çalışma başlattı. Topalhasan, bir boru üzerine döşediği, üzerinde kabarcıklar bulunan plastikle tıkanmayan drenaj borusu geliştirdi.

Geliştirdiği boruya "Hidroluis Drenaj Borusu Sistemi" adını veren Topalhasan, yaklaşık 2 yıl önce sistemi test etmek amacıyla Türkiye'deki en uygun yer olan Harran Ovası'ndaki Güneydoğu Anadolu Projesi Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğüne ait Koruklu İşletmesinde sulanan tarım arazilerine döşedi.

Geçtiğimiz günlerde bir heyetle borunun bulunduğu bölgede incelemelerde bulunan Topalhasan, geliştirdiği boruların tıkanmadığını ortaya koydu.

Topalhasan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, mevcut kullanımda olan drenaj borularının üzerindeki deliklerin tıkanmaması için kum, çakıl ve elyaf gibi bir takım malzemelerin filtre olarak kullanıldığını ancak buna rağmen boruların tıkandığını söyledi.

Türkiye'de son dönemlerde elyaf filtrasyonlu drenaj borusu kullanıldığını kaydeden Topalhasan, "Elyaf filtrasyonlu borularda da tıkanma sorunu yaşandı. Biz, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğünün (TAGEM) desteğiyle yürüttüğümüz projemizde elek tipi filtrasyon yerine suyun da kullanılabileceği bir metodu geliştirdik. Yani bu metotta suyun kendisi filtre olarak kullanılıyor." dedi.

Yeni geliştirdikleri boru metodu hakkında bilgiler veren Topalhasan, şöyle devam etti:

"Daha önceki metotlarda drenaj borusunun üzerine sarım malzemesi olarak kum, çakıl, elyaf filtreler kullanılır. Bu filtrelerin görevi su akışkanlığını artırmak, aynı zamanda da filtre olarak da borunun içine girecek, boruyu tıkayacak partikülleri engellemek. Ancak kum, çakıl ve elyaflar farklı toprak tiplerinde farklı sonuçlar ortaya çıktı. Biz de buna karşı geliştirdiğimiz su filtrasyonlu drenaj borusu metoduyla drenaj borusunu üzerine yeni geliştirdiğimiz kabarcıklı plastik levhayı ters U şeklinde sararak toprağın altına yerleştiriyoruz. Arazideki toprağın altında biriken fazla su boru ile kabarcık levhanın arasında yükselerek sadece üs tarafı delik olan drenaj borusunun içine giriyor. Böylece boru ile kabarcık levha arasında yükselen suyla birlikte gelen partiküller yükselen suyun kaldırma kuvvetinin düşmesi nedeniyle borunun içerisine giremiyor. Otomatikman filtrasyon su mekanizmalı filtrasyon haline gelmiş oluyor. Yine bitki kökleri de kabarcık levha sayesinde boruya giremiyor. Böylece drenaj borusunun tıkanmasını engellenmiş oluyor."

"Patent aldık"

Geliştirdikleri boruyu ilk kez Harran Ovası'nda GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğüne (GAPTAEM) ait arazide kullanmaya başladıklarını anlatan Topalhasan, yakın bir dönemde yaptıkları incelemede boruların tıkanmasına yönelik bir sorun bulamadıklarını ve başarıya ulaştıklarını vurguladı.

Tıkanmayan drenaj borusu için Türkiye'deki ve dünyadaki ilgili kurumlardan patentini aldıklarını anlatan Topalhasan, şunları aktardı:

"Bu yöntemi geliştirdikten sonra aynısının Türkiye ve dünyada olup olmadığı ile ile ilgili araştırma yaptık. Araştırmada aynısının olmadığını görünce yöntemimiz ile ilgili tasarımlar, yaptık ve üretim gerçekleştirdik. Bunu 2012 yılında Türk Patent Enstitüsüne tescil ettirdik. Daha sonra Uluslararası Patent Enstitüsüne araştırmalı olarak başvurduk. 1-2 yıllık araştırmadan sonra Avrupa Patent Ofisi, şubat ayında patentimizi yayınladı. Bu yayından sonra da Dünya Patent Ofisi de patentimizi yayınladı. Bu yayınlarla birlikte drenaj borusu konusunda borunun üzerine levha konularak su filtrasyonlu bir sistemle suyu filtre edildiği ve drenaj borusunun tıkanmadığı kesinleşti. Bu sistem Türkiye'nin sistemi, Türk patentli olmuş oldu."

"Ürün gerçekten çok inovatif ve ilginç"

Hollanda Wageningen Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hang Risman da ülkesi başta olmak üzere İngiltere, Mısır, Hindistan ve diğer birçok ülkede drenaj çalışmalarını katıldığını, bu çalışmalarda en önemli şeyin doğru filtreyi doğru toprak yapısına uydurmak olduğunu belirtti.

Yeni geliştirilen drenaj borusunun en önemli özelliğinin tıkanma problemleri ortadan kıldırması olduğunu vurgulayan Risman, şunları kaydetti:

"Bu tıkanma sorunu dünya çapında kullanılan geleneksel drenaj borularının en büyük sorunuydu. Bu drenaj borusuyla Türkiye bu sorunu aşmış durumda çünkü bu yöntemle filtreleme yöntemi tamamen değişmiş durumda. Bu yöntem çok enteresan, ilginç bir buluş. Şu anda pilot arazide bu borularda kullanılan yöntemle geleneksel filtrelemeli borular döşenmiş ve test edilmekteler. Ben bu alanda dünya çapında tecrübelere sahip olduğum için gelen davet üzerine bu ilginç buluşu inceleme fırsatı buldum. Bu ürün gerçekten çok inovatif ve ilginç bir ürün. Gerçekten çok değişik bir çözüm örneği bulunmuş. Özellikle arazideki testlerin sonuçlarını elde edip bu boruların, yöntemin hayata geçirilmesini dünya çapında sağlamak istiyorum. Yapacağımız testler 1-2 yıl sürse de şu ana kadar yaptığımız gözlemlerde bu borudan çok başarılı sonuçlar elde ettik."

Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İdris Bahçeci de geliştirilen ürünün kullanımının pratik ve tıkanma sorununa kesin çözüm getirdiğini dile getirdi.

Geliştirilen borunun maliyet olarak kum, çakıl ve elyaf ile filtrelenen drenaj borulardan daha uygun olduğunu kaydeden Bahçeci, "Bu boru geleceği olan bir sistem. Bu boru Türkiye'de kullanılırsa dünyada da satış imkanı doğacak. İhracat potansiyeli ortaya çıkacak." dedi.