Teknolojiye İnat 130 Yıllık Çamaşırhaneyi Kullanıyorlar

İLYAS GÜN - Samsun'un Vezirköprü ilçesi Adatepe köyündeki kadınlar, evlerinde çamaşır makinesi olmasına rağmen 1800'lü yılların sonlarına doğru yaptırılan çamaşırhanede giysileri yıkıyor.

Osmanlı döneminde kalabalık bir köy olan Adatepe'de vatandaşların kilim ve elbiselerini yıkamaları için yaklaşık 130 yıl önce yaptırılan tarihi çamaşırhane, köydeki kadınların vazgeçilmez mekanlarının başında geliyor. Kadınların evlerinde çamaşır makinesi olmasına rağmen bir araya gelip sohbet etmek ve bu sırada kıyafetleri yıkamak için kullandıkları tarihi çamaşırhane, restore edilmeyi bekliyor.

Samsun Müzesi Müdürlüğü arkeologlarından Emine Yılmaz, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Adapete köyündeki Osmanlı çamaşırhanesinin, Türk iskan tarihinde köy ve kentlerde toplu yaşam alanlarında ortak kullanım mekanlarının sosyal sürdürülebilirliğine dair az sayıdaki örneklerden biri olduğunu söyledi.

Kitabesi bulunmayan çamaşırhanenin mimari özellikleri bakıldığında 130 yıllık olduğunun tespit edildiğini belirten Yılmaz, şöyle konuştu:

"Su, kırsal yerleşmelerin biçimlendirilmesinde en temel faktör olup, ortaya çıkan mimari ürünler de ihtiyaçlar doğrultusunda su ile ilişkilidir. Şadırvanlar, çeşmeler, değirmenler, çamaşırhaneler, köprüler, sarnıçlar, su kanalları ve hamamlar bunların en tanınmış örnekleridir. Çamaşırhaneler de cami, okul, köy odası, harman yeri, mezarlık ve otlaklar gibi genellikle köy tüzel kişiliklerine ait olan ve köyün ortak ihtiyaçlarına parasız olarak cevap veren, işlevi öteden beri belli mekanlardır ve yine yapımları gibi bakımlarından da köy sorumludur."

Özellikle yaz ve kış temizliklerinde kullanılıyor

Kadınların 130 yıldır çamaşırhaneyi kullandıklarını ifade eden Yılmaz, "Kadınlar, hızla yok olan bir kültürün son izlerinden birisi durumundaki çamaşırhaneyi bir araya gelmek için halen kullanıyor" dedi.

Yılmaz, yapının mimari özellikleri hakkında şu bilgileri verdi:

"Adatepe köyü çamaşırhanesi, köy merkezinde devşirme malzemelerin de yer yer kullanıldığı bir çeşme ile yan yana inşa edilmiştir. Beden duvarları moloz taşla inşa edilmiş yapının duvarları sonradan kısmen sıvanmıştır. İçten taş kaideler oturmuş kırma çatının taşıdığı ahşap direklerle desteklenmiş, kırma çatı alaturka kiremitle örtülüdür ve ayrıca bir tavana yer verilmemiştir. Orta alanda çamaşır yıkamaya yarayan yassı taşlar, su kanalları ve çevresinde su ısıtma amaçlı ocaklar dizisi ile su temin edilen oluklu çeşme yer almaktadır."

Köy kadınları ise yaz ve kış temizliklerinde çamaşırhanenin sıklıkla kullanıldığını belirterek, "Çamaşırhanemiz eski bir yapı olduğu için bazı mimari özellikleri bozuldu. Çamaşırhaneyi, temizlik yapmanın yanında bir araya gelip sohbet etmek için de kullanıyoruz" ifadelerini kullandı. - Samsun