Tekirdağ Dedesinin Balık Avlarken Kullandığı Sütleğen Bitkisiyle Ödül Kazandı

Tekirdağ Dedesinin balık avlarken kullandığı sütleğen bitkisiyle ödül kazandıDedesinin balık avlarken kullandığı sütleğen bitkisiyle ödül kazandı

TEKİRDAĞ'da özel lisenin ikinci sınıf öğrencisi Ayşenaz Uzun (16), dedesinin balık avlanmada kullandığı oksijen akışını engelleyen sütleğen bitkisinden yola çıkarak hazırladığı 'yanmaz ve kırışmaz kumaş' ile Uluslararası Bilim Proje Olimpiyatı Mühendislik kategorisinde ikincilik ödülü kazandı. Sütleğen bitkisini enjekte ettiği, yanmayan, buruşmayan, boyasını akıtmayan kumaş yapmayı başaran Uzun, İdealimde bilim insanı olmak var dedi.

Lise öğrencileri arasında her yıl uluslararası düzeyde yapılan Uluslararası Bilim Proje Olimpiyatları (INSPO), geçen hafta İstanbul'da gerçekleştirildi. Sağlık, çevre, enerji ve mühendislik kategorilerindeki yarışmaya 358 proje başvururken, 10 farklı ülkeden 55 proje finalist olarak yarıştı. Tekirdağ'da özel bir lisenin ikinci sınıf öğrencisi Ayşenur Uzun ise yarışmaya dedesinin balık avlanmada kullandığı, oksijen akışını engelleyen sütleğen bitkisiyle ürettiği 'yanmayan, buruşmayan boyasını akıtmayan kumaş' ile katıldı. Uzun'un hazırladığı 'kumaşların bazı mekanik özelliklerinin doğal maddeler kullanılarak geliştirilmesi' projesi önce finalistler arasında yer aldı, daha sonra ise 'mühendislik' kategorisinde ikincilik ödülüne layık görüldü.

Ailesi çiftçi olan lise öğrencisi Ayşenaz Uzun, sütleğen bitkisinin eline tesadüfen çarptığını ve elinde kızarıklıklar oluştuğunu, ondan sonra projeye başlamaya karar verdiğini söyledi. Oksijen akışını engelleyen sütleğen bitkisini dedesinin balık avlanmada kullandığını anlatan Uzun, Biz çiftçilikle uğraşan bir aileyiz. Tarlada dolaşırken elime sütleğen bitkisi değince elimde kızarıklıklara neden oldu. Buda benim dikkatimi çekti. Ondan sonra bitkiyi araştırmaya başladım. Bitkinin en çok balık avlanmada kullanıldığı dikkatimi çekti. Dedem de bu yöntemle balık avlardı. Balık avlamada sütleğenin sütünü çıkartıp sopa yardımıyla denize atıyorlar ve oksijeni azaltma özelliğinden yola çıkarak balık su yüzeyine çıkıyor dedi.

'İTFAİYECİLER İÇİN TASARLANABİLİR'

Uzun, sütleğenin oksijeni azalttığını öğrenince bundan yanmaz bir kumaş elde edebileceğini düşündüğünü belirterek, Yanmazlık testi yaptım ve ilk olarak kumaşın ilk 14 saniyede alev aldığını gördüm. Normal bir kumaş 10 saniyede alev alıyor. Bunun günlük hayatımıza faydası itfaiyecilerin giydiği kıyafetlerin içinden 'imbentin' denilen kimyasal madde var bu madde de cilt üzerinde kanser yapabilecek bir etkiye sahip ve kızarıklıklara yol acıyor. Benim üzerinde çalıştığı sütleğen bitkisi özünü uygulayarak geliştirdiğim kumaş ise doğada maliyeti az olan ve kanser riski olmayan bir kumaş geliştirdik. Dolayısı ile itfaiyeciler için kıyafet tasarlanabilir şeklinde konuştu.

Projenin ikinci aşamasında ise kumaşa kırışmazlık testi uyguladığını anlatan Ayşenaz Uzun, Kumaşa kırışmazlık testi uyguladık. Normal kumaş ve numune kumaş üzerinde deneme yapıldı ve iki kumaşa da ayrı işlem uygulandı. Sütleğenli kumaşın basınca daha dayanıklı olduğu belirlendi. Kırışmama testi sonrası bunu genel olarak yaygınlaşmasıyla ütü kullanımının azalarak ülke ekonomisine katkı sağlayacağını düşünüyorum. Sütleğenli kumaş daha az kırışıyor. Son olarak tuşa yani yumuşaklık testi yaptık. Sütleğeni sürdüğümüz kumaşlar daha yumuşak hale geldiğini gördük ifadelerini kullandı.

'ÖĞRENCİMİ KUTLUYORUM'

Ödül alan projeye danışmanlık yapan öğretmen Gülsemin Savaş Tuna, yarışmadan önemli bir ödül aldıklarını ifade ederek, Bu yarışmaya 10'dan fazla ülke katıldı. Yarışma dört farklı aşamada gerçekleştirildi. Mühendislik, sağlık, çevre ve enerji alanlarında yapıldı. Biz ülkemizi mühendislik alanında temsil ettik. Ülkemizden yedi proje vardı. Genel anlamda 358 proje başvuruda bulundu. 55 proje finale kaldı, bizde bu yarışmada ikincilik aldık. Öğrencimi kutluyorum dedi.

INSPO 2018 yarışmasının mühendislik kategorisinde 'içecek getiren robot' projesiyle Ahmet Akif Kaya ve 'yapısal renk eldesinde silika taneciklerinin kullanımı' projesiyle Arda Çağan Karagöz birinci oldu. İkincilik elde eden Ayşenur Uzun 2019 yılı Mart ayında Meksika'da yapılacak olan yarışmaya katılmaya hak kazandı.