TBMM Dijital Mecralar Platformu Komisyonu'nda Google'a Tepki: "Türkiye'ye Nasıl Bir Model Öngörüyorsunuz? İnsan İki Cümle Söylemez Mi?"

(ANKARA)- TBMM Dijital Mecralar Platformu Komisyonu'nda Google şirketi temsilcileri sunum yaptı. CHP Ankara Milletvekili Okan Konuralp, "Siz kendinizi öyle anlatıyorsunuz ki size haksızlık yapanlar bizleriz, her şey dört dörtlük. Google'la ilgili bir dert var arkadaşlar, yokmuş gibi konuşmayın. Siz neye razısınız? Siz Türkiye'ye nasıl bir model öngörüyorsunuz? İnsan iki cümle de olsa bir şey söylemez mi? Bence kaçıyorsunuz" diyerek tepki gösterdi. CHP İzmir Milletvekili Tuncay Özkan ise, "Türkiye'ye ayrıca bir muamele, Japon'a ayrıca bir muamele, Kanadalı'ya ayrıca bir muamele, Amerika'da zaten şartlar başka, İngiltere başka derseniz o zaman biz buradan zarar görmemek için her şeyi yaparız" diye konuştu.

TBMM Dijital Mecralar Platformu Komisyonu, bugün 'dijital telif' gündemiyle yeniden toplandı. Komisyonda Google Bilgi Teknolojileri Limited Şirketi temsilcieri temsilcileri sunum yaptı. Sunum ve soru cevap sonrası yeterli yanıtları alamadıklarını belirten komisyon üyeleri 'ticari sır' gerekçesiyle bazı bilgilerin verilmemesine ve Türkiye'deki dijital telif modeline ilişkin bir projeksiyon sunulmamasına tepki gösterdi.

"Google yükümlülüklerini farklı ülkesel sorumluluklarına göre yerine getiriyor"

Avukat Gönenç Gürkaynak telif konusuna ilişkin şunları söyledi:

"Telif meselesiyle ilgili olarak da şu nota bağlıyorum; bazı ülkelerde serbest piyasa ekonomisinin bir yapısı olarak görüldüğü için bu konu pazarda çözülsin diye bırakılabiliyor ve eğer piyasa etkinsizlikleri yahut rekabet eksiklikleri görülüyorsa da rekabet enstürmanları eliyle müdahil olunabiliyor, bazı başkalarında ise açık düzenleme var ve o düzenleme Google'ı emrediyor telifle yürümesini yani şunu son söz olarak söylemek isterim; 'Google ikili bir yapı benimsiyor, Google tutturabildiği muhattabına belli bir şekilde davranıyor da diğerine daha farklı davranıyor' gibi bir evrende değiliz. Google kendi yükümlülüklerini farklı ülkesel sorumluluklara göre yerine getiriyor, bu ülkelerden bir bölümü bu ekosistemin ihtiyacının parasal ödeme olduğu kanaatinde ve buna göre mevzuat geçirmiş vaziyette. Google da buna göre adım atıyor. Bizim açımızdan özellikle şöyle bir konu var ki şu anda bize bunu tam açıklama fırsatı veriyorsunuz. Biz istedik ki Google sanki dünya haritasına bakıyor da belli ülkelere belli muamele ediyormuş gibi bir durum olmasın."

Komisyon Başkanı Yayman ise, "Bizim böyle bir tavrımız yok. Bunun adı biliyorsunuz niyet okuma. Sizin niyet okuduğunuzu söylemiyorum ama biz çok netiz, o adalet kılıcını elinde tutan anıtta olduğu gibi gözümüz kapalı bakıyoruz" diyerek tepki gösterdi.

Konuralp: "Google ile ilgili bir dert var, yokmuş gibi konuşmayın"

Sunumlarda Google'ı telif hakları meselesi özelinde somut bir yaklaşım getirmediği yönünde eleştiren CHP Ankara Milletvekili Okan Konuralp şunları ifade etti:

"Sizin açınızdan meseleyi o kadar güzel anlatıyorsunuz ki, Google penceresinden bakıldığında hiçbir sorun yok. Dolayısıyla biz size haksızlık etmişiz gibi bir durum ortaya çıkartıyorsunuz. Google'la ilgili bir şekilde kafasında sorular oluşmuş on binlerce insan var. Google gibi yapılara yönelik eleştirileri var ama siz kendinizi öyle bir anlatıyorsunuz ki size haksızlık yapanlar bizleriz, her şey dört dörtlük, harika. Size bu soruları neden soruyoruz ki, neden Google'la ilgili böyle bir yargı var? Google'la ilgili bir dert var arkadaşlar, yokmuş gibi konuşmayın. Yokmuş gibi bir sunuş yaptınız. Bu şık bir durum değil. Sayın Gürkaynak belki de Google'dan daha fazla vergi ödediniz siz. Büyük ihtimalle öyle bir tablo çıkıyor ortaya. Google ne verdi, gizli. Tamam söylemeyin, sorun Google'ın ne kadar vergi verdiği değil, başka yolla öğrenilir. Fakat bu kadar mı hatasızsınız yani? Bu kadar mı her şey yolunda? Mesela biz burada Google'ın değil Google reklamcılık şirketinin sunumunu dinledik. Bu şirketin temsilcileri nerede, başında kim var? İkincisi siz neye razısınız? Kanada modeline mi razısınız, Avusturalya modeline mi razısınız? Bakın biz iyisiyle kötüsüyle yaparız ya siz neye razısınız? Siz Türkiye'ye nasıl bir model öngörüyorsunuz? İnsan iki cümle de olsa bir şey söylemez mi? Bence kaçıyorsunuz, topu uzaklarda çeviriyorsunuz. Harika bir Google var, tıpkı bir ay önce harika bir Tiktok portresi çizildiği gibi. Hiçbir sorumun yanıtını alamadım. İlk defa çok uzun zaman sonra medya Türkiye'de ortak bir noktada buluştu. Turkuaz medyanın da bağımsız medyanın da Google'la problemi var. Bu sorunla yüzleşin. Bu iş Türkiye'de büyük bir toplumsal mutabakata doğru gidiyor. Siz bu probleme ilişkin hiçbir gelecek tahayyülü sunmadınız."

"Farklı u¨lkelerde farklı formu¨llerin dogˆru is¸ledigˆini go¨rdu¨k"

Gönenç Gürkaynak ise Konuralp'in sorusunu şu şekilde yanıtladı:

"Google s¸una elbette razı; ya serbest piyasa ekonomisinin dogˆal sonuc¸ların neyse bu korunarak gerekli mekanizmalarıyla dogˆacak olan yapı ve bunun gu¨du¨lmesi yahut da egˆer Tu¨rkiye Bu¨yu¨k Millet Meclisi'nin tasarrufu o yo¨ne dogˆru giderse o zaman iyi c¸alıs¸ılmıs¸, parametreleri c¸ok belirgin, o parametrelere bizim de mu¨dahil olup kendi pozisyonumuzu beyan etmemize el veren yapılarında ac¸ık oldugˆu ama bizim de bilgi alabildigˆimiz, Tu¨rkiye'deki ekosistemle ilgili olarak da Tu¨rkiye Bu¨yu¨k Millet Meclisi'nin elindeki bilgiler ne olacaksa ona dair bir fikir edinip buna go¨re katkı sunabildigˆimiz bir yapının sonucu olan mevzuata razıyız. Yani biz burada angaje vaziyetteyiz ve bunun bir parc¸ası olmak istiyoruz, bunun o¨nemli bir giris¸im ve konu oldugˆunu, bu komisyonun s¸u anda yu¨ru¨mekte oldugˆu yolun da farklı farklı sonuc¸lara yol ac¸abilecek bir yol oldugˆunu iyi biliyoruz. Bas¸ka u¨lkelerde bunu tecru¨be etmis¸ligˆimiz de var, bir tek eksigˆimiz, belki sizi rahatsız eden bir eksik bu 'bunun dogˆrusu s¸udur', 'Google'ın pozisyonu budur' diye kars¸ınıza c¸ıkamıyoruz c¸u¨nku¨ biz de farklı u¨lkelerde farklı formu¨llerin dogˆru is¸ledigˆini go¨rdu¨k."

"Bo¨yle bir du¨zenlemede reklamla dönen küçük siteleri nasıl koruyacagˆız?"

DEM Parti Diyarbakır Milletvekili ve İletişim Uzmanı Sevilay Çelenk ise şunları dile getirdi:

"Hu¨kümetle mesafesini hic¸ bir bic¸imde ayarlayamayan bir medya ortamında, dijital medya ortamı bir alternatif imkaan ic¸in nefes alıcı bir ortam yaratan da bir yer. Dolayısıyla burada gelir dagˆılımı dendigˆi zaman da bu yeni gelir dagˆılımında belki bugu¨n is¸te, aklıma gelen ku¨c¸u¨k medyalar, Bianet olsun, Sendika.Org olsun, Gazete Duvar olsun, Medyascope olsun; bunlar bugu¨n Google u¨zerinden belirli bir reklam ediniyorlar zaten, sayfalarına reklam gelirleri du¨s¸u¨yor ama bo¨yle bir du¨zenlemede onları nasıl koruyacagˆız, yoksa birc¸ok bas¸ka du¨zenlemede onları iyice susturan bir s¸ey bu sefer bu ku¨c¸u¨k gelirden bile mahrum bırakacak bir bic¸imde mi işleyecek? Çu¨nku¨ konvansiyonel medyaya baktıgˆınızda egˆer orada bir adil gelir bo¨lu¨s¸u¨mu¨ go¨rmu¨yorsanız burada go¨recegˆimizi nereden bilecegˆiz? Siz bunu mesela Google tarafı olarak teknik altyapısında bu adil gelir bo¨lu¨s¸u¨mu¨nu¨ bas¸ka u¨lkelerde nasıl yapıyorsunuz, burada kendinize bir sorumluluk tanımlıyor musunuz? Tabii ki, sizlere de birc¸ok konuda hak vermiyorum. U¨lkeler bir taleple gelmedikc¸e bu sistem bo¨yle gitmek durumunda degˆil. I·s¸te, bildigˆimiz o¨rnekler var; Avusturya'da News Media Bargaining Code is¸letiliyor bas¸ka bir yerde bas¸ka bir sistem var ama 'bir gu¨n bıc¸ak kemigˆe dayansın, bize gelsinler, biz de bir yol bulalım' yerine Google'ın bo¨yle bir sorumlulugˆu var."

Özkan: "Biz buradan zarar görmemek için her şeyi yaparız"

CHP İzmir Milletvekili Tuncay Özkan, şirket yetkililerinin ticari sır gerekçesiyle bazı bilgileri vermemesini eleştirdi. Özkan şunları söyledi:

"400 milyar dolar global geliriniz var, 400 milyar dolar global gelir Amerika'da serbest. Amerika'da herhangi bir bilgisayara oturup 'hisse senedi alacağım, bu arkadaşlar ne satıyor, ne alıyor, ne veriyorlar' dediğinde öğrenebildiğimize göre, burada da hisse senedi alıcısı olarak öğrenebileceğimiz bilgileri yani şeffaflık konusunu burada ısrarla büyük şirketlerin saklıyor olması bizde sıkıntıya yol açıyor. Geçen sefer de söylemiştik, bu makamın sorduğu soruya açıklıkla yanıt vermezseniz o zaman sıkıntı oluyor. Ben hisse senedi alıcısı olarak bilmem gerekeni TBMM üyesi olarak size sorduğumda siz bana, 'bunlar bizim ticari sırrımız'... Hayır ticari sır değil. Sizin konuşmanızdan anladığım kadarıyla taraflarla diyalog içinde olmak istiyorsunuz. Bu diyaloğu sadece bizimle sınırlı tutmayın. Cemiyetlere, sendikalara gidin, müzik eserleriyle ilgili aracı kurumlara gidin. Ama bize bir yanıtla gelin. Bir de uluslararası dijital pazarı regüle ediyorsunuz, bütün dünyayı regüle ediyorsunuz, tek tipleştiriyorsunuz. Standartlarınız var, reklam konusunda uyguladığınız yanlışlar, uygulamalar var. Siz bir ekonomik bütünlüğü temsil ederken bütün şirketlerinizle, dünyada bir standart belirlerken bu işlere geldiğinde 'biz yerel kalalım'. Türkiye'ye ayrıca bir muamele, Amerika'da zaten şartlar başka, İngiltere başka derseniz o zaman biz buradan zarar görmemek için her şeyi yaparız."

"Kapalı oturumda o bilgileri alırım"

Komisyon Başkanı Yayman ise, "Ayrıca şunu da söyleyelim arkadaşlar; bu ticari sır meselesi, 'biz gelirlerimiz açıklamayız'. Bak burası bir hukuk devleti, ben buradaki milletvekillerimizin imzasını toplamak suretiyle sizden kapalı oturum talep ederim ve kapalı oturumda o bilgileri alırım. Gerçekten, burada ikna edici cevaplar bekliyoruz ve birbirimizi yargılamadan, sorgulamadan gerçekten açık, şeffaf bir biçimde sorulara cevapları rica ediyoruz" diyerek tepki gösterdi.

Google: "Her düzenlemeye uyacağımızı belirtiyoruz"

Google Hükümetle İlişkiler ve Kamu Politikası Birimi Müdürü Duygu Yücesoy, "Tüm paydaşlarımız ile masaya oturmaya, görüşmeye hazırız" dedi. Google Reklamcılık ve Pazarlama Hükümetle İlişkiler Başkanı Tolga Sobacı ise, "Google olarak TBMM'nin yapacağı her düzenlemeye saygı duyuyor ve uyacağımızı belirtiyoruz" açıklamasını yaptı. Avukat Gönenç Gürkaynak ise, yapılacak olan düzenlemenin parçası olmak isteyeceklerini belirtti.