Tarladan, Sofraya Soğanın Yolculuğu

Mustafa Çiftçi - Soğuk algınlığı ve öksürüğe iyi geldiği, vücut direncini artırdığı ve bağışıklık sistemini güçlendirdiği bilinen soğan, tarladan sofraya gelene kadar zorlu bir süreçten geçiyor.

Ekiminden, toplanmasına ve paketlenmesine kadar zahmetli bir sürecin ardından sofralardaki yerini alan yeşil soğanın hasadı, "ölü sezon" diye adlandırılan tarlaların dinlenme dönemi olan kış aylarında gerçekleştiriliyor.

Kışın kendisini hissettirmeye başlamasıyla toprakla buluşturulan soğanlar, yaklaşık iki ay sonra ürün vermeye başlıyor. Özellikle Mersin'de buğday, arpa ve üzümün hasat edilmesinin ardından üretici tarafından değerlendirilen tarım arazilerinde yetiştirilen soğan, ölü sezonda hem üreticisine hem de toplayıcısına ek gelir kapısı oluşturuyor.

Yaklaşık iki ay süren ürünün gelişme döneminde soğan yağmurla sulanıyor. Hasat döneminde tarladaki otlar ayıklanarak toplanan yeşil soğanın, köylüler tarafından sabahın erken saatinden itibaren sökülmesiyle sofraya yolculuğu başlıyor.

Topraktan çapa yardımıyla sökülen yeşil soğanlar, havuzlarda çamurlarından arındırılıp, destelenerek pazara sunuluyor.

-"Soğancı" köy-

Mersin merkeze bağlı Toroslar ilçesindeki Dorukkent köyünde kışın yağmur ve çamuruna aldanmadan soğan ekip, yeşil soğan elde eden köylüler geçimlerini bu üründen sağlıyor. Kentte "soğancı köy" diye bilinen bu köydeki üreticilerin neredeyse tamamının geçim kaynağını yeşil soğan oluşturuyor.

Köyün sakinlerinden soğan üreticisi Talat Ateş, AA muhabirine yaptığı açıklamada, özellikle kışları yoğun miktarda soğan ekimi yaptıklarını söyledi.

Kış aylarında birçok bölgede soğuklardan dolayı sebze ve meyve yetiştirilemediğini anlatan Ateş, "Önceleri üzüm bağlarımız vardı, geçimimizi ondan sağlıyorduk. Ama kışın toprak boş kalıyordu. Sonra köylüler soğanı denedi. İyi verim alınca köylüler soğan yöneldi. Köyde herkes soğan ekiyor. O yüzden Mersin'de 'soğancı köy' diye biliniriz. Kış döneminde bütün bahçeler soğanla kaplandığı için köy yemyeşil olur" dedi.

Soğanın sofraya gelene kadar, zorlu bir süreçten geçtiğini ifade eden Ateş, şunları anlattı:

"Önce tarlayı sürüyoruz. Sonra, soğan kozalarını alıp tek tek dikiyoruz. Belli aralıklarla bahçede çıkan otları topluyoruz, yağmur yoksa da sulamayı ihmal etmiyoruz. Tam kıvamına geldiği zaman soğanı dirgenlerle topluyoruz. Toplanan soğanların kozalaklarının kabuklarını soyup, çamurdan, topraktan arındırmak için havuzlarda yıkıyoruz. Bu işlem bizim için biraz sıkıntılı. Çünkü kış mevsiminde soğuk suyun bulunduğu havuzlarda soğanları yıkamaya çalışıyoruz. Yıkanan soğanları desteledikten sonra kasalara yerleştirip halde satıyoruz. Sonrasında yurt içinde ve dışında satışa sunuluyor. Yaklaşık 2,5 ay çocuğumuz gibi soğanla ilgileniyoruz."

Havaların ılıman gittiği dönemlerde soğan fiyatlarının düştüğünü dile getiren Ateş, sezon öncesinde kilogramını 70-90 kuruş arasına satın aldıkları soğan tohumlarının maliyeti artırdığını, ancak havaların soğumasıyla civar illerde soğan stokunun eriyeceğini ve Mersin'de üretilen soğanların yüksek fiyatlardan satılabileceğini bildirdi.

- Türkiye ihtiyacının yüzde 90'ı Akdeniz'den-

Mersin Ziraat Odası Başkanı Cengiz Gökçel ise Türkiye'deki yeşil soğan üretiminin yüzde 90'a yakın kısmının Akdeniz Bölgesi'nde yetiştirildiğini belirterek, bu oranda Mersin'in önemli bir paya sahip olduğunu söyledi.

Mersin'deki üretimin bugüne kadar sağlıklı bir şekilde kayıt altına alınmadığını belirten Gökçel, "Kayıt altına alamamanın en önemli nedenlerinden birisi, soğanın bahçe aralarında bile yetiştirilebiliyor olması. Yeni bir çalışma başlattık. Bu kapsamda önümüzdeki süreçte Mersin'deki üretimin net miktarını belirleyebileceğiz" diye konuştu.

Gökçel, önümüzdeki günlerde Türkiye genelinde hava sıcaklığının düşmesiyle Mersin gibi sıcak iklimlerde üretilen soğanların Türkiye genelinde daha fazla talep görmeye başlayacağını, bunun da fiyatlara yansımasıyla üreticinin iyi gelir etmesini beklediklerini sözlerine ekledi.

Yayıncı: Tevfik Işık - MERSİN